ETV Bharat / bharat

ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠ ਦੱਬੀ ਭਗਵਾਨ ਕੇਸ਼ਵ ਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ, ਆਗਰਾ ਕੋਰਟ 'ਚ ਦਾਇਰ ਇਕ ਹੋਰ ਪਟੀਸ਼ਨ - Lord Keshav Dev vs Jama Masjid

author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Jul 12, 2024, 9:15 PM IST

Lord Keshav Dev vs Jama Masjid : ਭਗਵਾਨ ਕੇਸ਼ਵ ਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਆਗਰਾ ਦੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਟੀਸ਼ਨ ਆਗਰਾ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦਾਇਰ ਪਟੀਸ਼ਨ 'ਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਅਸਲੀ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ 'ਚ ਪਵਿੱਤਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

Lord Keshav Dev vs Jama Masjid
ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠ ਦੱਬੀ ਭਗਵਾਨ ਕੇਸ਼ਵ ਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ (Etv Bharat)

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼/ਆਗਰਾ: ਤਾਜਨਗਰੀ ਦੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਗਰਾ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਰਕਸ਼ਾ ਪੀਠ ਵਰਿੰਦਾਵਨ ਦੇ ਮੁਖੀ ਕਥਾਵਾਚਕ ਕੌਸ਼ਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਇਹ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀ ਭਗਵਾਨ ਕੇਸ਼ਵ ਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਭਗਵਾਨ ਕੇਸ਼ਵ ਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਅਤੇ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਜੀਪੀਐਸ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਵਾਉਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਗਰਾ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਆਗਰਾ ਦੀ ਸਿਵਲ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਰਕਸ਼ਾ ਪੀਠ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਦੇ ਪੀਠਾਧੀਸ਼ਵਰ ਕਥਾਕਾਰ ਕੌਸ਼ਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਠਾਕੁਰ, ਭਾਜਪਾ ਨੇਤਾ ਸੋਨੀਆ ਠਾਕੁਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪੀਠ ਦੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਨੀਤੂ ਸਿੰਘ ਚੌਹਾਨ ਅਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਵਕੀਲ ਰੀਨਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੇਸ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਤੋਂ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਅਸਲ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਪਾਵਨ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਰਕਸ਼ਾ ਪੀਠ ਵਰਿੰਦਾਵਨ ਦੇ ਪੀਠਾਧੀਸ਼ਵਰ ਕਥਾਵਾਚਕ ਕੌਸ਼ਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮੂਲ ਵੰਸ਼ਜ ਜਾਦੌਨ, ਜਡੇਜਾ, ਭਾਟੀ, ਛੋਂਕਰ, ਰਾਵਲ, ਸੁਰਸੈਣੀ ਆਦਿ ਹਨ। ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ। ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਰਕਸ਼ਾ ਪੀਠ ਯਦੁਵੰਸ਼ੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਬ੍ਰਜ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਕੌਸ਼ਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਜੀਪੀਆਰ ਸਰਵੇਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਸਲੀਅਤ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਜੀਪੀਆਰ ਸਰਵੇਖਣ ਦੌਰਾਨ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਬਨਾਮ ਸ਼ਾਹੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਆਗਰਾ ਦੀ ਸਿਵਲ ਕੇਸ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ (ਏ.ਐਸ.ਆਈ.), ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸੁੰਨੀ ਕੇਂਦਰੀ ਵਕਫ਼ ਬੋਰਡ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟਡ ਸਰਵਿਸ ਟਰੱਸਟ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮੁਦਈ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ 16 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੀ.ਪੀ.ਆਰ ਸਰਵੇ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਾਨਯੋਗ ਜੱਜ ਮ੍ਰਿਤੁੰਜੇ ਕੁਮਾਰ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭੂ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਵਿਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਦੋ ਕੇਸ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹਨ।

ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਬਾਰੇ ਸੀਨੀਅਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ‘ਰਾਜੇ’ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ 14 ਬੱਚੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਹਰੁੰਨੀਸਾ ਬੇਗਮ, ਜਹਾਂਆਰਾ, ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ, ਸ਼ਾਹ ਸ਼ੁਜਾ, ਰੋਸ਼ਨਆਰਾ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ, ਉਮੇਦਬਖਸ਼, ਸੁਰੱਈਆ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ, ਮੁਰਾਦ ਲੁਤਫੁੱਲਾ, ਦੌਲਤ ਅਫਜ਼ਾ ਅਤੇ ਗੌਹਰਾ ਬੇਗਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਬਾਕੀ ਦੋ ਦੀ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੀ ਮਨਪਸੰਦ ਧੀ ਜਹਾਨਰਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1643 ਅਤੇ 1648 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਰਕਮ ਨਾਲ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ।

ਸੀਨੀਅਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ‘ਰਾਜੇ’ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਆਗਰਾ ਲੈ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਕੀ ਮੁਸਤੈਦ ਖਾਨ, ਜੋ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਮਾਸਿਰ-ਏ-ਆਲਮਗਿਰੀ' ਵਿਚ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜਾਦੂਨਾਥ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪੁਸਤਕ 'ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਛੋਟਾ ਇਤਿਹਾਸ' ਵਿਚ, ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ਦੀ ਪੁਸਤਕ 'ਤਵਾਰੀਖ-ਏ-ਆਗਰਾ' ਵਿਚ ਅਤੇ ਵਿਚ। ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਪ੍ਰੋ. ਚਿੰਤਾਮਣੀ ਸ਼ੁਕਲਾ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਮਥੁਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਇਤਿਹਾਸ’ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨਾਉਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼/ਆਗਰਾ: ਤਾਜਨਗਰੀ ਦੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਗਰਾ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਰਕਸ਼ਾ ਪੀਠ ਵਰਿੰਦਾਵਨ ਦੇ ਮੁਖੀ ਕਥਾਵਾਚਕ ਕੌਸ਼ਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਇਹ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀ ਭਗਵਾਨ ਕੇਸ਼ਵ ਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਭਗਵਾਨ ਕੇਸ਼ਵ ਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਅਤੇ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਜੀਪੀਐਸ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਵਾਉਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਗਰਾ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਆਗਰਾ ਦੀ ਸਿਵਲ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਰਕਸ਼ਾ ਪੀਠ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਦੇ ਪੀਠਾਧੀਸ਼ਵਰ ਕਥਾਕਾਰ ਕੌਸ਼ਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਠਾਕੁਰ, ਭਾਜਪਾ ਨੇਤਾ ਸੋਨੀਆ ਠਾਕੁਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪੀਠ ਦੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਨੀਤੂ ਸਿੰਘ ਚੌਹਾਨ ਅਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਵਕੀਲ ਰੀਨਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੇਸ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਤੋਂ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਅਸਲ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਪਾਵਨ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਰਕਸ਼ਾ ਪੀਠ ਵਰਿੰਦਾਵਨ ਦੇ ਪੀਠਾਧੀਸ਼ਵਰ ਕਥਾਵਾਚਕ ਕੌਸ਼ਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮੂਲ ਵੰਸ਼ਜ ਜਾਦੌਨ, ਜਡੇਜਾ, ਭਾਟੀ, ਛੋਂਕਰ, ਰਾਵਲ, ਸੁਰਸੈਣੀ ਆਦਿ ਹਨ। ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ। ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਰਕਸ਼ਾ ਪੀਠ ਯਦੁਵੰਸ਼ੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਬ੍ਰਜ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਕੌਸ਼ਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਜੀਪੀਆਰ ਸਰਵੇਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਸਲੀਅਤ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਜੀਪੀਆਰ ਸਰਵੇਖਣ ਦੌਰਾਨ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਬਨਾਮ ਸ਼ਾਹੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਆਗਰਾ ਦੀ ਸਿਵਲ ਕੇਸ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ (ਏ.ਐਸ.ਆਈ.), ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸੁੰਨੀ ਕੇਂਦਰੀ ਵਕਫ਼ ਬੋਰਡ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟਡ ਸਰਵਿਸ ਟਰੱਸਟ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮੁਦਈ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ 16 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੀ.ਪੀ.ਆਰ ਸਰਵੇ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਾਨਯੋਗ ਜੱਜ ਮ੍ਰਿਤੁੰਜੇ ਕੁਮਾਰ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭੂ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਵਿਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਦੋ ਕੇਸ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹਨ।

ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਬਾਰੇ ਸੀਨੀਅਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ‘ਰਾਜੇ’ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ 14 ਬੱਚੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਹਰੁੰਨੀਸਾ ਬੇਗਮ, ਜਹਾਂਆਰਾ, ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ, ਸ਼ਾਹ ਸ਼ੁਜਾ, ਰੋਸ਼ਨਆਰਾ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ, ਉਮੇਦਬਖਸ਼, ਸੁਰੱਈਆ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ, ਮੁਰਾਦ ਲੁਤਫੁੱਲਾ, ਦੌਲਤ ਅਫਜ਼ਾ ਅਤੇ ਗੌਹਰਾ ਬੇਗਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਬਾਕੀ ਦੋ ਦੀ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੀ ਮਨਪਸੰਦ ਧੀ ਜਹਾਨਰਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1643 ਅਤੇ 1648 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਰਕਮ ਨਾਲ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ।

ਸੀਨੀਅਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ‘ਰਾਜੇ’ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਆਗਰਾ ਲੈ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਕੀ ਮੁਸਤੈਦ ਖਾਨ, ਜੋ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਮਾਸਿਰ-ਏ-ਆਲਮਗਿਰੀ' ਵਿਚ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜਾਦੂਨਾਥ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪੁਸਤਕ 'ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਛੋਟਾ ਇਤਿਹਾਸ' ਵਿਚ, ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ਦੀ ਪੁਸਤਕ 'ਤਵਾਰੀਖ-ਏ-ਆਗਰਾ' ਵਿਚ ਅਤੇ ਵਿਚ। ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਪ੍ਰੋ. ਚਿੰਤਾਮਣੀ ਸ਼ੁਕਲਾ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਮਥੁਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਇਤਿਹਾਸ’ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨਾਉਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.