ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ବିଶ୍ବ ଡାଲି ଦିବସ 2021 ଫେବୃଆରୀ 10 ରେ ପାଳନ କରାଯାଇଛି । ଏହି ବର୍ଷର ବିଷୟବସ୍ତୁ ହେଉଛି, ‘ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପୁଷ୍ଟିକର ବିହନ ’। ଡାଲି ମାନବ ଖାଦ୍ୟର ଅତ୍ୟଧିକ ପୁଷ୍ଟିକର ଉପାଦାନ । ତଥାପି ସମସ୍ତେ ଡାଲି ଖାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ଡାଲିର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଉପକାରିତା ବିଷୟରେ ଅନେକ ଅଜ୍ଞ। ଏହାକୁ ଦେଖି ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ 2018 ରେ ଡାଲିର ଲାଭ, ମୂଲ୍ୟ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଏକ ଦିନ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି। ତେଣୁ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ କୃଷି ସଂଗଠନ (FAO) ର ସହଯୋଗରେ ଜାତିସଂଘ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଫେବୃଆରୀ 10 କୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଡାଲି ଦିବସ ଭାବରେ ପାଳନ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କଲା । ଫେବୃଆରୀ 10, 2019 ରେ ବିଶ୍ବ ପ୍ରଥମ ଡାଲି ଦିବସ ପାଳନ କଲା । ଏହି ଦିନ ଭାରତ ପାଇଁ ଅଧିକ ମହତ୍ତ୍ବ ରଖିଛି କାରଣ ନିକଟରେ ପ୍ରକାଶିତ ରିପୋର୍ଟରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଭାରତରେ ଡାଲିର ବ୍ୟବହାର ହ୍ରାସ ପାଉଛି।
‘ପଲ୍ସ’ ଶବ୍ଦ ସିଧାସଳଖ ଲାଟିନ୍ ପଲ୍ସରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ମୋଟା ଗ୍ରୁଏଲ୍, ପୋରିଜ୍, ମୁଷ୍ । ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ମଣିଷ ଡାଲି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଆସୁଛି । ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ତୁର୍କୀରେ ମିଳିଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ବିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ସୂଚାଇଥାଏ ଯେ କୃଷକମାନେ 7000 - 8000 ବି.ସି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚିକ୍କଣ ଏବଂ ମସୁର ଡାଲି ଚାଷ କରିଥିଲେ । ଆଫ୍ରିକାର ବହୁଳ ଭାବରେ ଚାଷ କରାଯାଉଥିବା ଡାଲିରେ ସାଧାରଣ ଡାଲି, ମଟର, ବାଦାମ ଏବଂ ସୋୟାବିନ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏକ ପାଉଣ୍ଡ ଡାଲି ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ମାତ୍ର 43 ଗ୍ୟାଲନ୍ ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ, ସୋୟାବିନ୍ ପାଇଁ 216 ଏବଂ କଦଳୀ ପାଇଁ 368 ଗ୍ୟାଲନ୍ ଜଳ ।
ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଫିକ୍ସିଂ ଫସଲ ଭାବରେ ଡାଲି ପ୍ରକୃତରେ ମୃତ୍ତିକାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଥାଏ । ଡାଲି ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ କାରଣ ଶୁଖିଲା ମଞ୍ଜି ଭାବରେ ସେଗୁଡିକ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ହ୍ରାସ ନକରି ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଚ୍ଛିତ ହୋଇପାରେ । ଡାଲି ମରୁଡ଼ି ସହନଶୀଳ ଏବଂ ଥଣ୍ଡା ଅବସ୍ଥାରେ କଠିନ ରହିଥାଏ । ଏହାକୁ ବିଭିନ୍ନ ପରିବେଶ ଅମଳ କରିପାରେ । ଡାଲି ପ୍ରୋଟିନ୍, ଫାଇବର, ଏବଂ ଫୋଲେଟ୍ ସହିତ କ୍ୟାଲସିୟମ୍, ଆଇରନ୍, ଲାଇସିନ୍, ଏବଂ ଭିଟାମିନ୍ ସି ର ଉତ୍ତମ ଉତ୍ସ । ଡାଲିରେ ପ୍ରାୟ 10 ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରୋଟିନ୍ ରହିଛି ।
ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ପରିସଂଖ୍ୟାନ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ (NSO) ଦ୍ବାରା ଭାରତରେ ଡାଲି ଉପରେ ଘରୋଇ ବ୍ୟବହାର ଖର୍ଚ୍ଚ ଉପରେ କରାଯାଇଥିବା ସର୍ଭେ ରିପୋର୍ଟରେ ଡାଲି ବ୍ୟବହାରର ମନ୍ଥର ଗତିର ଗ୍ରାଫ୍ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । 2013-14 ରୁ 2017-18 ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର 18.6 ନିୟୁତ ଟନରୁ 22.5 ନିୟୁତ ଟନକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ତଥାପି 2018-19 ରେ ଡାଲିର ବ୍ୟବହାର 22.1 ନିୟୁତ ଟନ୍ କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । 2020 ରେ ବ୍ୟବହାର ଆହୁରି 20.7 ନିୟୁତ ଟନକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଲା । ଏହା ଭାରତୀୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଡାଲିର ସାମଗ୍ରିକ ବ୍ୟବହାରରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ହ୍ରାସକୁ ସୂଚିତ କରେ ।
ଶାକାହାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଡାଲି ପ୍ରୋଟିନର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଉତ୍ସ । ଡାଲି ମାଂସପେଶୀ ଗଠନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଅତିରିକ୍ତ ଓଜନ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ଆପଣଙ୍କ ମେଟାବୋଲିଜିମ୍ ସୁସ୍ଥ ରଖେ । ସେଗୁଡ଼ିକରେ ଫାଇବର ଥାଏ ଯାହା କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲକୁ କମ କରିଥାଏ । ଡାଲିରେ ଥିବା ଫାଇବର, ହଜମ ଏବଂ ଅନ୍ତନଳୀରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ, ଯାହା ଓଜନ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଡାଲରେ ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ, ଭିଟାମିନ୍ ବି, ଜିଙ୍କ, ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ଏବଂ ପୋଟାସିୟମ୍ ଭରପୂର ଥାଏ ।
ଦୈନିକ ଡାଲି ଖାଇବା ଦ୍ବାରା ପୁଷ୍ଟିକର ଅଭାବକୁ ମୁକାବିଲା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଆପଣଙ୍କ ଖାଦ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଡାଲି ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ କରିବା ଜରୁରୀ । ଏହା କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ଥାଳିରେ ଆଗ୍ରହର ଏକ ଉପାଦାନ ଯୋଗ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଆପଣଙ୍କୁ ଅନେକ ପୋଷକ ତତ୍ତ୍ବ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାଏ ।
ବ୍ୟୁରୋ ରିପୋର୍ଟ, ଇଟିଭି ଭାରତ
