ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଆଜି ହେଉଛି ଭାରତର ମିଲ୍କମ୍ୟାନ ତଥା ଦେଶରେ ଶ୍ଵେତ ଆନ୍ଦୋଳନର ଜନକ ଡ଼ ଭର୍ଗିଜ କୁରିୟନଙ୍କ ଜନ୍ମବାର୍ଷିକୀ । ଭାରତକୁ ଦୁଗ୍ଧ ଅଭାବୀ ଦେଶରୁ ସମ୍ପ୍ରତି ଦୁନିଆର ବୃହତ୍ତମ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦକ ଦେଶ ଭାବେ ପରିଣତ କରିବାରେ କୁରିୟନଙ୍କର ବେଶ୍ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି । ଏଥିଲାଗି କୁରିୟନଙ୍କୁ ଦେଶର ମିଲ୍କମ୍ୟାନ ଭାବେ ବିବେଚିତ କରାଯାଇଛି ।
କେରଳର ତତ୍କାଳୀନ କଲିକଟ (ବର୍ତ୍ତମାନର କୋଜିହକୋଡ)ଠାରେ ଏକ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ପରିବାରରେ 1921 ମସିହା ନଭେମ୍ବର 26 ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ କୁରିୟନ । ତାଙ୍କ ପିତା ପୁଥେନପରକ୍କଲ କୁରିୟନ୍ ବ୍ରିଟିଶ କୋଚିନରେ ଜଣେ ସିଭିଲ ସର୍ଜିଆନ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବେଳେ ମାତା ଜଣେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷିତ ମହିଳା ଓ ଅସାଧାରଣ ପିଆନୋ ଖେଳାଳି ।
କୁରିୟନ୍ ବାଲ୍ୟକାଳରୁ ଜଣେ ମେଧାବୀ ଛାତ୍ର ଥିଲେ । ମାଡ୍ରାସର ଲଏଲା କଲେଜର ଭୌତିକ ବିଜ୍ଞାନରେ ସ୍ନାତକ ହାସଲ କରିବା ପରେ ସରକାରୀ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ପାଇ ସେ ଆମେରିକାରେ ମେକାନିକାଲ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂରେ ସ୍ନାତକତ୍ତୋର ହାସଲ କରିଥିଲେ । ସେ ବିଦେଶରୁ ନିଜର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଶେଷ କରିବା ପରେ 1949 ମସିହା ମେ 13 ତାରିଖରେ ସ୍ବଦେଶ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ । ପରେ ଗୁଜୁରାଟର କାଇରା ଜିଲ୍ଲାକୁ ଯିବା ସମୟରେ ସେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ଯେ କୃଷକମାନେ ଦୁଗ୍ଧ ବିତରକମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଶୋଷିତ ହେଉଛନ୍ତି । ଏହି ଷଡଯନ୍ତ୍ର ପଛରେ ପୋଲସନ୍ ବ୍ରାଣ୍ଡର ବଟର ବିକ୍ରି କରୁଥିବା “ପେଷ୍ତୋଞ୍ଜୀ ଏଡୁଲ୍ଜୀ” ନାମକ ଜଣେ ଚତୁର ବ୍ୟବସାୟୀ ରହିଥିଲା ଏବଂ ସେ ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରୁଥିବା ସେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ।
ତେବେ ଏହି ଶୋଷଣ ବିରୋଧରେ କୃଷକମାନଙ୍କ ନେତା ତ୍ରିଭୁବନ୍ଦସ ପଟେଲଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରି କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରିବା ସହିତ ଏହି ଶୋଷଣ ବିରୋଧରେ ଏକ ସହଯୋଗୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଗଠନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ତ୍ରିଭୁବନ୍ଦସ ପଟେଲଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ ଏବଂ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଲୋକଙ୍କ ସଂଗ୍ରାମକୁ ଦେଖି କୁରିୟନ୍ ତାଙ୍କ ସରକାରୀ ଚାକିରି ଛାଡିଦେଇଥିଲେ । ଏହା ସହ ସେ ତ୍ରିଭୁବନ୍ଦସ ପଟେଲ ଏବଂ କୃଷକମାନଙ୍କ ସହ ମିଶି ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଦୁଗ୍ଧ ସମବାୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହା କାଇରା ଜିଲ୍ଲା ସମବାୟ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦକ ୟୁନିଅନ୍ ଲିମିଟେଡ୍ (KDCMPUL) ନାମରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଥିଲା । ପରେ ଏହାର ନାମକରଣ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ "ଅମୁଲ୍" ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ।
କୁରିୟନ୍ ଧିରେ ଧିରେ ଭାରତରେ ଶ୍ବେତ ବିପ୍ଳବ ଆଣିବା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଦୁନିଆର ସର୍ବବୃହତ ଦୁଗ୍ଧ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ “ଅପରେସନ୍ ବନ୍ୟା”ର ବହୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ସେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ନେତୃତ୍ବରେ ଜିସିଏମ୍ଏମ୍ଏଫ୍ (ଗୁଜୁରାଟ କୋଅପରେଟିଭ୍ ମିଲ୍କ ମାର୍କେଟିଂ ଫେଡେରେସନ୍ ଲିମିଟେଡ୍) ଏବଂ ଏନଡିଡିବି (ନ୍ୟାସନାଲ ଡାଏରୀ ଡେଭଲପମେଣ୍ଟ ବୋର୍ଡ) ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହାକି ଦେଶରେ ଦୁଗ୍ଧ ସମବାୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ।
କୁରିୟନ ଜଣେ ମହାନ୍ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ । ସେ ନିଜକୁ ସର୍ବଦା କୃଷକମାନଙ୍କର ଜଣେ କର୍ମଚାରୀ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ବିକାଶ ଲାଗି କିଛି ବି କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପଚାଶ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟର ସେବା ମଧ୍ୟରେ ସେ ବିଶ୍ବର ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନରୁ 15ଟି ସମ୍ମାନଜନକ ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଥିଲେ । କୁରିୟନ୍ ତାଙ୍କର ମହାନ୍ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଅନେକ ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡିକ ହେଲା:-
- ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ନେତୃତ୍ବ ପାଇଁ ରାମନ୍ ମେଗସାଇ ପୁରସ୍କାର(1963)
- ପଦ୍ମଶ୍ରୀ(1965)
- ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ(1966)
- କୃଷିରତ୍ନ ଆୱାର୍ଡ(1986)
- ୱାଲ୍ଡ ଫୁଡ୍ ପ୍ରାଇଜ(1989)
- ପଦ୍ମ ବିଭୂଷଣ(2001)
- ସହଯୋଗୀ ଉତ୍କର୍ଷ ପାଇଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୟ ପୁରସ୍କାର
କୁରିୟନଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ କୃତିତ୍ବ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଅଜଣା ତଥ୍ୟଗୁଡିକ ହେଉଛି:-
- ବହୁ ସମୟ ଧରି ପ୍ରସାରଣ ହେଉଥିବା 'ଅମୁଲ ଗର୍ଲ' ବିଜ୍ଞାପନ ଅଭିଯାନରେ ସେ ଜଣେ ସହଯୋଗୀ ଥିଲେ ।
- ମିଲ୍କ ପାଉଡରରୁ ଦୁଗ୍ଧ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ସଂପର୍କରେ ସେ ପ୍ରଥମେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଧାରଣା ଦେଇଥିଲେ ।
- କୁରିୟନଙ୍କ ଜୀବନ ଓ ଦୁଗ୍ଧ ସମବାୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଉପରେ ଶ୍ୟାମ ବେନିଗାଲ ଏକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି ।
- କୁରିୟନ୍ଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ଅନେକ କମ୍ପାନୀ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା । ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଲାଲ ବାହାଦୂର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ଅମୁଲର କାର୍ଯ୍ୟ ମଡେଲ ଏବଂ ଢାଞ୍ଚାକୁ ଆଧାର କରି ଜାତୀୟ ଦୁଗ୍ଧ ବିକାଶ ବୋର୍ଡ (NDDB) ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
- 2013 ମସିହାରେ ଅମର ଚିତ୍ରା କଥା ଏକ ହାସ୍ୟ ପୁସ୍ତକ 'ଭର୍ଗିଜ କୁରିୟନ୍: ଦି ମ୍ୟାନ୍ ୱିଥ୍ ବିଲିୟନ ଲିଟର ଆଇଡିଆ' ନାମକ ଏକ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲା ।
ନିଜ ଜୀବନରେ ଅନେକ ସୁନାମ ଧନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ସହିତ ସମାଜରେ ନିଜର ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ପରେ କୁରିୟନ 2012 ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର 9 ତାରିଖରେ ମୃ୍ତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଧରାପୃଷ୍ଠକୁ ଛାଡି ଚାଲିଯାଇଛନ୍ତି ସତ, କିନ୍ତୁ ଭାରତର 'ମିଲ୍କମ୍ୟାନ' ଭାବରେ ପ୍ରିତିଟି ଦେଶବାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବଦା ପରିଚିତ ରହିବା ସହିତ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଶକୁ ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ କରିବାରେ ତାଙ୍କ ଅବଦାନ ସର୍ବଦା ସ୍ବର୍ଣ୍ଣିମ ଅକ୍ଷରରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିବ ।
ବ୍ୟୁରୋ ରିପୋର୍ଟ, ଇଟିଭି ଭାରତ
