ଡେରାଡୁନ: ବିପଦ ସଙ୍କୁଳ ଅବସ୍ଥାରେ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ଯୋଶୀମଠ । ଯୋଶୀମଠ ମାଟି ଦବିବାକୁ ନେଇ ଚିନ୍ତରେ ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର । ତେବେ ଚମୋଲି ଜିଲ୍ଲାର ଯୋଶୀମଠ ସହର ଆଜି ବିପଦରେ ଥିବା ପରି ମନେହୁଏ, କିନ୍ତୁ ଯୋଶୀମଠ ଉପରେ ବିପଦର ପୂର୍ବାନୁମାନ ୧୯୭୬ ମସିହାରେ କରାଯାଇଥିଲା । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଏହା ପରେ ମଧ୍ୟ ୨୦୦୧ ମସିହାରେ, ଏହା ସହ ଜଡିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଯୋଶୀମଠ ଉପରେ ବିପଦ ସଙ୍କେତ ଦେଇଥିଲା । ତେବେ ଯୋଶୀମଠ ସହରରେ ଭୂମି-ଦବିବା ଏବଂ ଭୂସ୍ଖଳନ ପଛରେ ଅନେକ କାରଣ ରହିଛି ।
ଏମସି ମିଶ୍ରଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ: ଯୋଶୀମଠ ସହରର ପ୍ରାୟ ୫୬୪ ଘର ଏବଂ ହୋଟେଲରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବାରୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭୟର ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଭୂସ୍ଖଳନ ହେତୁ ପରିସ୍ଥିତି ଦିନକୁ ଦିନ ବିପଜ୍ଜନକ ହୋଇପଡିଛି। ଘର ଏବଂ ରାସ୍ତାରେ ଥିବା ଖାଲଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟାପକ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ଧିରେ ଧିରେ ସେଠକାର ମାଟି ତଳକୁ ଦବୁଥିବା ବେଳେ, ୬ଶହରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଘର ବିପଦ ସଙ୍କୁଳ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଛି । ପରିସ୍ଥିତିର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏବଂ ପ୍ରଶାସନ ମଧ୍ୟ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଯେ ଯୋଶୀମଠରେ ମାଟି ଦବିବା ଏବଂ ଭୂସ୍ଖଳନ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଏମସି ମିଶ୍ରଙ୍କ ରିପୋର୍ଟରେ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଯାହା ୧୯୭୬ ମସିହାରେ ତତ୍କାଳୀନ ଗଡ଼ୱାଲ୍ କମିଶନର ଏମସି ମିଶ୍ରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ୧୮ ଜଣିଆ କମିଟି ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା ।
ରିପୋର୍ଟରେ ଉପରେ ବିପଦ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ: ଭୂସ୍ଖଳନରୁ କିପରି ରକ୍ଷା ପାଇପାରିବେ,ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ଇଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା । ଯୋଶୀମଠ ସହରରେ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ଦ୍ବାରା ଏହି ବିପତ୍ତି ଟଳିପାରେ ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ ଥିଲା । ତେବେ ଏହା ପରେ ମଧ୍ୟ କିଛି ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ସେମାନଙ୍କ ରିପୋର୍ଟରେ ଯୋଶୀମଠ ସହର ଉପରେ ଆସୁଥିବା ବିପଦ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । 2001 ମସିହାରେ MPS ବାଷ୍ଟ ଏବଂ ପିୟୁସ ରୁଟେଆଲ (Piyush Rautela) ମଧ୍ୟ ଏକ ସମାନ ଗବେଷଣା ପତ୍ର ଦାଖଲ କରିଥିଲେ | ଏହି ଅନୁସନ୍ଧାନ ରିପୋର୍ଟରେ ରିପୋର୍ଟରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ହିମାଳୟରେ ଥିବା ବିଷୟରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା ।
MCT ଜୋନରେ ଯୋଶୀମଠ: ୧୯୩୬ ମସିହାରେ ମଧ୍ୟ ହେମ ଏବଂ ଗଣନର(Heim and Gansser) ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏକ ଅଭିଯାନ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନେ ହେଲଙ୍ଗ ଠାରୁ ୯୦୦ ମିଟର ଦୂରରେ MCT ଅର୍ଥାତ୍ ମେନ୍ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ୍ ଥ୍ରଷ୍ଟକୁ ଚିହ୍ନିତ କରିଥିଲେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ତାପୋଭାନରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ମୁଖ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଗତି ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁର୍ବଳ ମୁଖ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଥ୍ରଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳ: ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ମହାକାଶ ପ୍ରୟୋଗ କେନ୍ଦ୍ରର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଏମପିଏସ୍ ବିଶ୍ବ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଅଧିକାଂଶ ଗ୍ରାମ ୧୯୦୦ ମିଟରରୁ ୨୫୦୦ ମିଟର ଉଚ୍ଚରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏବଂ ଏହି ଗ୍ରାମ ଭାରତୀୟ ଏବଂ ତିବ୍ଦତୀୟ ପ୍ଲେଟ ମଧ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ।
ଯୋଶୀମଠ ଉପରେ ବିପଦର ଅନେକ କାରଣ: ଯୋଶୀମଠ ସହର ଉପରେ ବିପଦ ପାଇଁ ଅନେକ କାରଣ ହୋଇପାରେ । ଯେଉଁଥିରେ ଛୋଟ ଭୂକମ୍ପ ଏବଂ ଜଳ ଦ୍ବିରା ଜମି କ୍ଷୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏଥିରେ ଉଭୟ ଆଲକାନନ୍ଦା ଏବଂ ଧୌଲିଗଙ୍ଗା ନଦୀ ଯୋଶୀମଠ ସହର ତଳେ ଥିବା ମାଟି ନଷ୍ଟ କରୁଛନ୍ତି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସହର ଉପରେ ଭାରି ନିର୍ମାଣ ଚାପ ଏବଂ ଟନେଲ ପରି ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଦାୟୀ | MCT ଲାଇନରେ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ ସହରକୁ ବିପଦରେ ପକାଇବା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ।
ଯୋଶୀମଠ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଜନା: ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କଥା ହେଉଛି, ଗତ କିଛି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଯୋଶୀମଠ ସହରରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଭୂକମ୍ପ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ଯୋଶୀମଠ ସହରରେ ଆସୁଥିବା ଖାଲ ପଛରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ସରକାର ନିଜେ ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି । ସଚିବ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସଚିବ ରଣଜିତ୍ ସିହ୍ନା କହିଛନ୍ତି ଯେ ‘‘ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ମୁଖ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଥ୍ରଷ୍ଟ ଅଧୀନରେ ଆସିଥାଏ’’। ସେଥିପାଇଁ ଭୂକମ୍ପ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିପଜ୍ଜନକ ଏବଂ ଏହି କାରଣରୁ ସହର ଉପରେ ବିପଦ ଆହୁରି ବଢ଼ିଥାଏ । ତେବେ ଏଥିପାଇଁ ଶୀଘ୍ର ଏକ ଆକ୍ସନ ପ୍ଲାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଛି ।
ତେବେ ଭୂସ୍ଖଳନ ପୀଡ଼ିତ, ତଥା ଭୂମିହୀନଙ୍କୁ ପ୍ରତିମାସରେ ଚାରି ହଜାର ଟଙ୍କା ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ରାଶି ପ୍ରଦାନ କରିବା ନେଇ ଶୁକ୍ରବାର ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ରାଜ୍ୟସରକାର । ଏହା ବ୍ୟତୀତ NDRF ଏବଂ SDRFର ଦଳ ମଧ୍ୟ ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚି ସ୍ଥିତି ଅନୁଧ୍ୟାନ କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କକ୍ଷ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି । ଏଥି ସହିତ ବୈଠକରେ ଏକ ବଡ ଅସ୍ଥାୟୀ ପୁନର୍ବାସ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଯୋଶୀମଠରେ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି NTPC ପାୱାର ପ୍ରୋଜେକ୍ଟର ଟନେଲ କାମ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଦ କରୁଛନ୍ତି ସରକାର । ଏହି ସମସ୍ୟାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ BRO ଅଧୀନରେ ହେଲଂ ବାଇପାସ୍ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ, ଏନଟିପିସିର ତାପୋଭାନ୍ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ ଅଧୀନରେ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି ଅଧୀନରେ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯାଇଛି ।
