ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଡୋମେଷ୍ଟିକ ନୀତିଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ସ୍ଥିରତା ପାଇଁ ପ୍ରୟୋଗଗୁଡ଼ିକ:-
- ଯେକୌଣସି ଦେଶରେ ରାଜନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏକ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏବଂ ଏହାକୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଚତୁର ନେତୃତ୍ବ ଆବଶ୍ୟକ କରେ ।
- ରାଜନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ଗତି ସାଧାରଣତଃ କିଛି ହିତାଧିକାରୀ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଏବଂ କ୍ଷମତା ମଧ୍ୟ ଛଡ଼ାଇ ନେଇଥାଏ ।
- ଯଦି ପରିବର୍ତ୍ତନର ଗତି ଦ୍ରୁତ ଅଟେ, ତେବେ ଏହାର ରାଜନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସମଗ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ କରିବା, ଅନିଶ୍ଚିତତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏବଂ ଆଗକୁ ବଢିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଦେଶକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାର ଏକ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅଛି ।
- ଏହି ସମୟରେ ରାଜନୈତିକ ନେତୃତ୍ବର ଭୂମିକା ଏବଂ ରାଜନୀତିରେ ଏହାର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗ ଧାରଣ କରିଥାଏ।
- ଦେଶକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଡକୁ ଆଗେଇ ନେବାରେ, ନେତୃତ୍ବ ଅସନ୍ତୋଷ ଧାରଣ କରିପାରନ୍ତି କିମ୍ବା ଏହା ଇନ୍ଧନ ଦେଇପାରେ ।
ପୁନରାବୃତ୍ତି
- ଯେହେତୁ ଆବି ଅହମ୍ମଦ 2018 ରେ କାର୍ଯ୍ୟଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସଂସ୍କାରର ତାଙ୍କର ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଦେଶ ଏହାର ଘରୋଇ ରାଜନୀତିରେ ତଥା ବୈଦେଶିକ ନୀତିରେ ବଡ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଛି।
- ପୂର୍ବତନ ସେନା ଅଧିକାରୀ ଅହମ୍ମଦ ଇଥିଓପିଆ ଏବଂ ଇରିଟ୍ରିଆ ମଧ୍ୟରେ 20 ବର୍ଷର ବିବାଦକୁ ସମାପ୍ତ କରି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ଦୁଇ ପଡ଼ୋଶୀ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କକୁ ସ୍ବାଭାବିକ କରିବାକୁ ।
- ଅବଶ୍ୟ, ଦ୍ବିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଆଫ୍ରିକୀୟ ରାଜ୍ୟ (ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁଯାୟୀ) ର ଘରୋଇ ରାଜନୀତିରେ ସଂସ୍କାର ଆଣିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଉଦ୍ୟମ ବିବାଦୀୟ ଏବଂ ବହୁ ପ୍ରତିରୋଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛି ।
- ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ସୁସ୍ଥ କରିବା ଏବଂ ବହୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ରାଜନୈତିକ ସଂସ୍କାର ଆଣିବା ପାଇଁ ଅହମ୍ମଦ ଏକ ପ୍ରତିଜ୍ଞା ସହିତ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।
- ସେ ଓରୋମୋ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଇଥିଓପିଆର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ 44 ବର୍ଷ ବୟସରେ ଆଫ୍ରିକାର ସବୁଠାରୁ କନିଷ୍ଠ ନେତା ଅଟନ୍ତି।
ଡୋମେଷ୍ଟିକ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସିସ
- ଇଥିଓପିଆ ଏକ ବହୁ-ଜାତି ରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଏହାର ଦୁର୍ବଳ ଏକତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଫେଡେରାଲ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆବଶ୍ୟକ କରେ ।
- ଓରୋମୋ ହେଉଛି ବୃହତ୍ତମ ଜାତିସଂଘ, ଇଥିଓପିଆର ଜନସଂଖ୍ୟାର 34%, ଆମହାରା 27% ଏବଂ ସୋମାଲିସ ଏବଂ ଟିଗ୍ରେୟାନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜନସଂଖ୍ୟାର 6% ଗଠନ କରନ୍ତି ।
- ଏହି ଜାତିଗତ ବିବିଧତା ଫେଡେରାଲ ଶାସନର ଇଥିଓପିଆର ମଡେଲରେ ସ୍ବିକୃତିପ୍ରାପ୍ତ | ପ୍ରମୁଖ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡିକ ନିଜ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳ ପରିଚାଳନା କରନ୍ତି ଏବଂ, ସମ୍ବିଧାନ ଏପରିକି ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶକୁ ପୃଥକ କରିବାର ଅଧିକାର ଦେଇଥାଏ |
- ରାଜନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅହମ୍ମଦଙ୍କ ଉଦ୍ୟମକୁ କେତେକ ଦେଶର ଫେଡେରାଲ ଗଠନକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବା ଏବଂ ଆଡିସ ଆବାବାରେ କ୍ଷମତାକୁ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ କରିବାର ପ୍ରୟାସ ବୋଲି ବିବେଚନା କରୁଛନ୍ତି।
ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ
- ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ, 1970 ଦଶକରେ ଦି ଡର୍ଗ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା ସାମରିକ ଜୁଣ୍ଟା ସମ୍ରାଟ ହେଲ ସେଲାସିଙ୍କୁ ଟପି ଯାଇ କ୍ଷମତା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
- ସେମାନଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ, ଡର୍ଗ ମାର୍କ୍ସବାଦ ଆଡକୁ ମୁହାଁଇଲେ ଏବଂ ଉଦାର ସୋଭିଏତ ସାମରିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସମର୍ଥନ ପାଇଲେ।
- କର୍ଣ୍ଣେଲ ମେଙ୍ଗିଷ୍ଟୁ ହେଲ ମାରିଅମ (1977-1991) ଙ୍କ ନେତୃତ୍ତ୍ବରେ ହଜାର ହଜାର ମତଭେଦକାରୀଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦୟ ଭାବରେ ହତ୍ୟା କରି ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ଟିଗ୍ରେ ଉପରେ ନିୟମିତ ଭାବେ ବୋମା ମାଡ଼ କରିଥିଲେ।
- 1988 ରେ ହୋଇଥିବା ଏହି ଏୟାର ରେଡ ମଧ୍ୟରୁ 1800 ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଇଛି।
- ଏହା ପରେ 1980 ଦଶକରେ ଇଥିଓପିଆର ମାର୍କ୍ସବାଦୀ-ସାମରିକ ଶାସନ ଦୁଇଟି ଦିଗରେ ବିଦ୍ରୋହର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା: ଇଥିଓପିଆରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେବା ପାଇଁ ଇରିଟ୍ରିଆମାନେ ଯୁଦ୍ଧ କରୁଥିବାବେଳେ ଟିଗ୍ରେ ପିପୁଲ୍ସ ଲିବରେସନ ଫ୍ରଣ୍ଟ (ଟିପିଏଲଏଫ) ଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ଏକ ମିଳିତ ମଞ୍ଚ କର୍ଣ୍ଣର ମେଙ୍ଗିଷ୍ଟୁଙ୍କ ଶାସନକୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ କରୁଥିଲା।
- 1991 ରେ, EPRDF ଶାସନକୁ ହଟାଇବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଇରିଟ୍ରିଆନ୍ମାନେ ମଧ୍ୟ ଇଥିଓପିଆରୁ ବିଦାୟ ନେବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ |
- ଏହିପରି, ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଇଥିଓପିଆରେ ଏକ ନୂତନ ରାଜନୈତିକ ବିତରଣ ଦେଖାଗଲା ଏବଂ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ରାଜନୈତିକ ଭୌଗୋଳିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମଧ୍ୟ ହେଲା ।
- 1991 ରୁ 2018 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, EPRDF ଇଥିଓପିଆର ଶାସନ କଲା । EPRDF ଜାତୀୟ ଏକତାର ଯାନ ତଥା ଶାସନର ଏକ ଦଳ ଥିଲା |
- ଇପିଆରଡିଏଫ ନେତା ମେଲେସ୍ ଜେନାୱି, ଜଣେ ଟାଇଗ୍ରେୟାନ, 21 ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦେଶ ଶାସନ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ସମୟରେ (1991-2012), ଇଥିଓପିଆ ସାମାଜିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଗ୍ରଗତି କରିଥିଲା ।
- ତେଣୁ, EPRDF ପଦବୀରୁ ଉଠିଥିବା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅହମ୍ମଦ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଅନୁଗାମୀମାନେ ଏହି 27 ବର୍ଷର EPRDF ଶାସନକୁ ‘ଅନ୍ଧକାର’ ବୋଲି ବିବେଚନା କରନ୍ତି ।
- ସମାଲୋଚକମାନେ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ EPRDF ର ଶାସନ କାଳରେ, ଟାଇଗ୍ରେୟାନ୍ମାନେ ଶକ୍ତିରେ ଅନୁପଯୁକ୍ତ ଅଂଶ ଉପଭୋଗ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଅହମ୍ମଦ ଏହାକୁ ଦୂର କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ।
- 2018 ରେ କ୍ଷମତା ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ଅହମ୍ମଦ ଦେଶରେ ରାଜନୀତିରେ ସଂସ୍କାର ଆଣିବାକୁ ଯାଉଥିଲେ। ସେ EPRDF କୁ ଭଙ୍ଗ କରି ଏକ ନୂତନ ରାଜନୈତିକ ଦଳ, ସମୃଦ୍ଧ ପାର୍ଟି ଗଠନ କଲେ |
- କ୍ଷମତାକୁ ଆହୁରି କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଗଲା ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ, ଜାତିଗତ ଜାତୀୟତା ପୁନର୍ବାର ଆରମ୍ଭ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା ।
ଶେଷ ସଙ୍କଟ
- ଚଳିତ ବର୍ଷ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ଟିପିଏଲଏଫ ଟିଗ୍ରେରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ନିର୍ବାଚନ କରିଥିଲା ଏବଂ ଏହାକୁ ଭୂସ୍ଖଳନ କରି ଜିତିଥିଲା। 98.2% ଲୋକ TPLF ପାଇଁ ଭୋଟ ଦେଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ସଂସଦର ସମସ୍ତ (152) ସିଟ ଟିପିଏଲଏଫକୁ ଯାଇଛନ୍ତି ।
- ତେବେ ଏହି ନିର୍ବାଚନ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇନଥିଲା ଏବଂ ତେଣୁ ଉତ୍ତେଜନା ଅଧିକ ରହିଥିଲା।
- TPLF କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦାବିକୁ କାଉଣ୍ଟର କରି କହିଛି ଯେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭରେ ଜାତୀୟ ନିର୍ବାଚନ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ କୋଭିଡ -19 କାରଣରୁ ଏହାକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଇଥିଲା।
- ଟିପିଏଲଏଫ ଯୁକ୍ତି ଦର୍ଶାଏ ଯେ ଏହା ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ଦଳ ଯିଏକି ଲୋକମାନଙ୍କର ଏକ ନବୀକରଣ ଆଦେଶକୁ ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି |
- ନଭେମ୍ବର ମାସରେ, ଇଥିଓପିଆର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବାହିନୀକୁ ଟିଗ୍ରେ ଆକ୍ରମଣ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅହମ୍ମଦଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ନାଲି ଲାଇନ ପାର ହୋଇଯାଇଥିଲା ସେବେଠାରୁ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥିଲେ। ଶାନ୍ତି ଏବଂ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା ପାଇଁ ଆହ୍ବାନକୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ।
ଆଞ୍ଚଳିକ ଜିଓପଲିଟିକ୍ସ
- ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଇଥିଓପିଆ ମଧ୍ୟ ବାହ୍ୟ ସାମ୍ନାରେ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି ।
- ଆଫ୍ରିକାର ବୃହତ୍ତମ ଡ୍ୟାମ ଗ୍ରାଣ୍ଡ ରେଭେନ୍ସା ଇଥିଓପିଆ ଡ୍ୟାମ ଇଥିଓପିଆ ପାଇଁ କୂଟନୈତିକ ଆହ୍ବାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି କାରଣ ନିମ୍ନ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଦେଶ, ଇଜିପ୍ଟ ଏବଂ ସୁଦାନ ଏହି ବନ୍ଧ ଏବଂ ଏହାର ନୀଳ ଜଳ ବଣ୍ଟନ ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ ନେଇ ଚିନ୍ତିତ ଅଛନ୍ତି।
- ଇଥିଓପିଆକୁ ଚେତାବନୀ ଦେବା ପାଇଁ ଇଜିପ୍ଟ ଧମକପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରିଛି ଏବଂ ଦୁଇ ଦେଶ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନଙ୍କ ମତଭେଦ ସମାଧାନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇ ନାହାଁନ୍ତି।
- ପଡୋଶୀ ସୁଦାନ ନିଜେ ଏକ ସେନା ପ୍ରାଧାନ୍ୟବାଦୀ କ୍ଷମତାସୀନ ଶାସନରୁ ଏକ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ-ସାମରିକ ହାଇବ୍ରିଡ ଶାସନକୁ 39 ମାସ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟାପିଥିବା ଏକ କଷ୍ଟଦାୟକ ତଥା ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ରାଜନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଶିକାର ହୋଇଛି।
- ଅସ୍ଥିର ଆଞ୍ଚଳିକ ପରିବେଶ ଏବଂ ପଡୋଶୀ ଇଥିଓପିଆର ସଙ୍କଟ ମଧ୍ୟ ସୁଦର୍ଶନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ପ୍ରତିକୂଳ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ |
- ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଶରଣାର୍ଥୀ ଆନ୍ଦୋଳନ, ସୁଦର୍ଶନ ସେନା ଦେଶର ରାଜନୀତିରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ସହଜ ଏବଂ ସୁବିଧାଜନକ ହୋଇପାରେ |
- ଆଫ୍ରିକାର ହର୍ନର ଏହି ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ରାଜ୍ୟରେ ଅଶାନ୍ତି ସୋମାଲିଆ, ଦକ୍ଷିଣ ସୁଦାନ ଏବଂ ଲିବିୟା ପରି ଅନ୍ୟ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟରେ ବିସ୍ତାର ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି।
- ଏହି ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟରେ ସମନ୍ବିତ, ସୁଚାରୁରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରାଧିକରଣର ଅଭାବ ରହିଛି ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ଅସ୍ଥିରତା ହେତୁ ସେମାନଙ୍କ ସମସ୍ୟା ବଢିପାରେ ।
ବ୍ୟୁରୋ ରିପୋର୍ଟ, ଇଟିଭି ଭାରତ
