ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ସାଧାରଣତଃ ମାଲେରିଆ ଓ ଡେଙ୍ଗୁ ଭଳି ରୋଗ ବ୍ୟାପିବାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ମାଇ ମଶା । ଏଥିପାଇଁ ସଚେତନତା ବାର୍ତ୍ତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଥମେ 1897 ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ 20ରେ ସାର୍ ରୋନାଲ୍ଡ ରସଙ୍କ ଦ୍ବାରା ବିଶ୍ବ ମଶା ଦିବସ ପାଳନ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇ ଥିଲା । ଏନୋଫିଲିସ୍ ମଶା ମାଲେରିଆ ପାରାସାଇଟ୍ ପରିବହନ କରିଥାଏ । ପ୍ରାଣହାନି ରୋଗ ବ୍ୟାପିବାର କାରଣ ଏହି ମଶା । ମାଲେରିଆ ପ୍ରତି ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ହିଁ ଏହି ଦିବସର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ତେବେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ବିଶ୍ବ ମଶା ଦିବସର ଥିମ ରହିଛି ‘Zero Malaria Starts With Me’। ବିଶ୍ବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ଯ ସଙ୍ଗଠନ (WHO)ର ମୁଖ୍ୟ ସ୍ଲୋଗାନ ଅନୁସାରେ, ବିଶ୍ବର ମିଳିତ ଉର୍ଜା ଓ ଗ୍ଲୋବାଲ ମାଲେରିଆ କମ୍ୟୁନିଟି ଏକାଠି ହୋଇ ମାଲେରିଆ ମୁକ୍ତ ବିଶ୍ବ କରିବା ପାଇଁ ଶପଥ ନେବା ।
ମଶା ବା Mosquito ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ସ୍ପାନିଶ ଭାଷାରେ ‘Little fly’ । ମଶା ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ କୀଟପତଙ୍ଗ ପରି ଗଛରୁ ରସ ଶୋସିଥାଏ । ମାତ୍ର ସମସ୍ତଙ୍କର ଏକ ଭୁଲ ଧାରଣା ଥାଏ ମଶା ମନୁଷ୍ୟ ରକ୍ତ ଶୋସି ବଞ୍ଚିରହିଥାଏ କିନ୍ତୁ କେବଳ ମାଇ ମଶା ହିଁ ମନୁଷ୍ୟ ରକ୍ତ ଶୋସିଥାଏ । ବଂଶବୃଦ୍ଧି ଓ ଅଣ୍ଡାକୁ ବଡ କରିବା ପାଇଁ ମାଇ ମଶା ରକ୍ତର ସହାୟତା ନେଇଥାଏ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷେ ମଶା ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀର ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ କାରଣ ସେମାନେ ରୋଗ ବାହନକାରୀ ମାଧ୍ୟମ । କିନ୍ତୁ ଏଇଟା ମଧ୍ୟ ଭୁଲିଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ କି ମଶା ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସ ।
ମଶା ରୋଗସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଭାଇରସ ବହନ କରୁଥିବାରୁ ବଂଶବୃଦ୍ଧି ରୋକିବା ନିହାତି ଜରୁରୀ । ମୁଖ୍ୟତଃ ସ୍ବଚ୍ଛ ପରିବେଶ ମଶାଙ୍କ ବଂଶବୃଦ୍ଧି ରୋକିଥାଏ । ମଶା ସାଧାରଣତଃ ଅନ୍ୟ ଜୀବଙ୍କଠାରୁ ରୋଗସୃଷ୍ଟିକାରୀ ପାଥୋଜେନ ବହନ କରେ । ମଶାର ଶୁଣ୍ଢରେ ହିଁ ପାଥୋଜେନ ଥାଆନ୍ତି ଓ ତାହା ଶରୀର ସମ୍ପର୍କରେ ଆସିଲେ ରୋଗ ସଞ୍ଚାରଣ କରନ୍ତି ।
ମଶା ଦ୍ବାରା ବ୍ୟାପୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ରୋଗ:-
ମାଲେରିଆ:- ଏନୋଫିଲିଜ ମଶା ଦ୍ବାର ଏହି ରୋଗ ବ୍ୟାପିଥାଏ ।
ଡେଙ୍ଗୁ:- ଏସିଆନ ଟାଇଗର ମଶା ରୋଗ ବହନ କରିଥାଏ । ଏହି ଭାଇରସ ବେଳେ ଜୀବନନାଶକ ମଧ୍ୟ ସାଜିପାରେ । ଅତ୍ୟଧିକ ବ୍ଲିଡିଙ୍ଗ ହୁଏ ଓ ଶରୀରର ଉତ୍ତାପ ବଢିବାକୁ ଲାଗେ ।
ଜଣ୍ଡିସ:- ଏଡିସ୍ ଏଜିପ୍ଟ ମଶା ଦ୍ବାରା ଭୂତାଣୁ ପରିବହନ କରିଥାଏ । ମାଲେରିଆ ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ପରିଲିକ୍ଷିତ ହୁଏ । ବାନ୍ତି ହେବା , ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇବା ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ।
ଜିକା ଭାଇରସ:- ଏଡିସ୍ ମଶା ଏହି ରୋଗର କାରଣ । ଦିନ ସମୟରେ ଏହି ମଶା କାମୁଡି ଥାଏ । ଆଣ୍ଠୁଗଣ୍ଠି ବିନ୍ଧା, ଆଖି ନାଲି ପଡିବା ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ।
ଚିକେନଗୁନିଆ:- ଏଡିସ୍ ଏଜିପ୍ଟ ଓ ଏଡିସ୍ ଆଲବୋପିକ୍ଟସ୍ ରୋଗ ବହନକାରୀ । ମୁଣ୍ଡ ବିନ୍ଧା, ଜର, ବାନ୍ତି, ଦେହ ଦରଜ ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ।
ଏହାର ନିରାକରଣ
ଘରେ ଅଳିଆ ନପକାଇବା ଡଷ୍ଟବିନରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ୍ । ମଶା ମରା ଔଷଧ ଖାସ କରି ପ୍ରାକୃତିକ ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଜରୁରୀ । ହାଲକା ରଙ୍ଗର କପଡା ପିନ୍ଧିବା ଜରୁରୀ । ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ସହ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ ଆବଶ୍ୟକ ।
ବିଶ୍ବ ମଶା ଦିବସର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଲା ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ସଚେତନ କରାଇବା ଓ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇବା । ମଶାଙ୍କୁ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ବିନାଶ କରିବା ଦ୍ବାରା ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ ଏହା ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ ତେଣୁ ମଶା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଜରୁରୀ । ମଶା ନୁହେଁ ବରଂ ମଶା ଦ୍ବାରା ବ୍ୟାପୁଥିବା ରୋଗର ବିନାଶ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏବେ ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ବରେ ପ୍ରତି 2ମିନିଟରେ ଜଣେ ଶିଶୁ ମଶା ଜନିତ ରୋଗରେ ପୀଡିତ ହୋଇ ପ୍ରାଣ ହରାନ୍ତି।
