ETV Bharat / bharat

ପିତୃପକ୍ଷ-2019: ତ୍ରୟୋଦଶ ତିଥିରେ ଏହି 3ବେଦୀରେ ଦିଆଯାଏ ପିଣ୍ଡ

ଚାଲିଛି ପିତୃପକ୍ଷ । ପିତୃପକ୍ଷର ଆଜି ହେଉଛି ତ୍ରୟୋଦଶ ଦିବସ । ତ୍ରୟୋଦଶ ଦିବସରେ ଏଠାରେ ଥିବା 3ଟି ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଦାନ କଲେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମା ସ୍ବର୍ଗପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ପଣ୍ଡିତ ମାନେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

ଫଟୋ ସୌଜନ୍ୟ: ଇଟିଭି ଭାରତ ବ୍ୟୁରୋ
author img

By

Published : Sep 25, 2019, 6:03 PM IST

ପାଟନା: ମୋକ୍ଷର ସହର ଗୟାରେ ଚାଲିଛି ପିତୃପକ୍ଷ । ପିତୃପକ୍ଷର ଆଜି ହେଉଛି ତ୍ରୟୋଦଶ ଦିବସ । ତ୍ରୟୋଦଶ ତିଥିରେ ତିନୋଟି ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଅର୍ପଣ କରିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଆସିଛି । ଏହି ପକ୍ଷର ତ୍ରୟୋଦଶ ତିଥିରେ ଭୀମ ଗୟା, ଗୌ ଗୟା ଏବଂ ଗଦାଲୋଲ ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଦାନର ବିଧି ରହିଆସିଛି ।

ଭୀମ ଗୟା ବେଦୀ
ଦେଶବିଦେଶରୁ ଆସୁଥିବା ଅନେକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଏଠାରେ ବିଶ୍ବାସ ଓ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ପିଣ୍ଡ ଦାନ କରିଥାନ୍ତି । ତେବେ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ପ୍ରଥମେ ଫଲ୍ଗୁ ନଦୀରେ ସ୍ନାନ କରି ସାରିବା ପରେ ଭୀମ ଗୟାରେ ପିଣ୍ଡ ଦାନ କରିଥାନ୍ତି । ଭୀମ ଗୟା ଏଠାରେ ଥିବା ମଙ୍ଗଳା ଗୟା ମନ୍ଦିର ରାସ୍ତାରେ ହିଁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଗାଧୋଇ ସାରିବା ପରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଏହି ବେଦୀକୁ ଯାଇ ପିଣ୍ଡ ଅର୍ପଣ କରିଥାନ୍ତି ।
କୁହାଯାଏ ଏଠାରେ ଭୀମ ବାମପଟ ଗୋଡ଼ ମାଡ଼ି ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦେଇଥିଲେ । ଆଜି ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ପାଦ ଚିହ୍ନ ଏଠାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହି ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଦାନ କଲେ ପିତୃପୁରୁଷ ମୋକ୍ଷଲାଭ କରିଥାନ୍ତି ବୋଲି ପୌରାଣିକ ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାପଡ଼େ ।

ଗୌ ପ୍ରଚାର ବେଦୀ
ସେହିଭଳି ଗୌ ପ୍ରଚାର ବେଦୀରେ ମଧ୍ୟ ଆଜିର ଦିନରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିଥାନ୍ତି । କୁହାଯାଏ ଗୌ ପ୍ରଚାର ବେଦୀରେ ବ୍ରହ୍ମା ଯଜ୍ଞ କରିଥିଲେ । ଏହି ଯଜ୍ଞ ସମୟରେ ଗାଈମାନଙ୍କୁ ସେ ଯେଉଁ ପର୍ବତ ଉପରେ ରଖିଥିଲେ, ତାକୁ ଗୋଚର ବେଦୀ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଏହି ଗୋଚର ବେଦୀରେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଗାଈମାନଙ୍କ ପାଦ ଚିହ୍ନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହା ସହିତ ବ୍ରହ୍ମା ପଣ୍ଡା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନଙ୍କୁ 50 ହଜାରରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଗାଈଙ୍କୁ ଦାନ ଦେଇଥିଲେ ।
ଏଠାରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କଲେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମା ବିଷ୍ଣୁଲୋକ ଗମନ କରେ । ଏହା ସହିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କୁ ଭୋଜନ କରାଇଲେ ତାହା କୋଟିଏ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ଭୋଜନ ସହ ସମାନ ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ।

ଗଦାଲୋଲ ବେଦୀ
ଗଦାଲୋଲ ବେଦୀର ଅର୍ଥ ଅନେକ ରହିଛି । ପୁରାଣ ଅନୁଯାୟୀ ଗଦା ନାମକ ଜଣେ ଅସୁର ଜଣେ ତପସ୍ବୀ ଏବଂ ଦନବୀର ଥିଲା । ଦେବ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ବ୍ରହ୍ମା ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଅସ୍ଥି ମାଗିଥିଲେ । ଏଥିରେ ଟିକିଏ ବି ସଂକୋଚ ନ କରି ତାଙ୍କର ଅସ୍ଥି ମଧ୍ୟ ଦାନ କରିଦେଇଥିଲେ । ସେହି ଅସ୍ଥିରେ ବିଶ୍ବକର୍ମା ଗଦା ନିର୍ମାଣ କରି ସ୍ବର୍ଗରେ ରଖିଦେଥିଲେ ।

ପରେ ସ୍ବର୍ଗଲୋକରେ ଦ୍ବୈତ୍ୟ ହାତୀନାମରେ ଜଣେ ଅସୁର ରାଜୁତି କରୁଥିଲା । ଏପରିକି ଦେବତାଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ କରି ସେମନଙ୍କର ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଛଡ଼ାଇ ନେଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଦେବତାମାନେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନିକଟରେ ଶରଣ ପଶିଥିଲେ । ଆଉ ତାକୁ ମାରିବା ପାଇଁ କିଛି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଯୁଦ୍ଧାସ୍ତ୍ର ମାଗିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିଲେ ଦ୍ବୈତ୍ୟ ହାତୀକୁ ମାରିହେବ । ତେବେ ଦେବତାଙ୍କ ଅନୁରୋଧ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ ବିଷ୍ଣୁ ଉକ୍ତ ଗଦାକୁ ଦେଇ ଦେଇଥିଲେ ।

ପରେ ଉକ୍ତ ଗଦା ମାଧ୍ୟମରେ ଦେବତାମାନେ ଦ୍ବୈତ୍ୟ ରାକ୍ଷସକୁ ହତ୍ୟା କରିଦେଇଥିଲେ । ହତ୍ୟା କରିବା ପରେ ଉକ୍ତ ଗଦାକୁ ଧରାଧାମରେ ଥିବା ଏକ ପୋଖରୀରେ ଧୋଇଥିଲେ, ଯେଉଁ ପୋଖରୀ ଏହି ଗୟାଠାରେ ରହିଥିଲା । ଲୋଲର ଅର୍ଥ ପୋଖରି । ଫଳରେ ଏହି ଗଦା ଏଠାରେ ଧୋଇବା ପରେ ଏହି ସ୍ଥାନ ଗଦାଲୋଲ ଭାବେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଗଦାଲୋଲ ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବା ପରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମା ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତି ଲାଭ କରିଥାଏ ବୋଲି ଏଠାକାର ପଣ୍ଡିତମାନେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

ପାଟନା: ମୋକ୍ଷର ସହର ଗୟାରେ ଚାଲିଛି ପିତୃପକ୍ଷ । ପିତୃପକ୍ଷର ଆଜି ହେଉଛି ତ୍ରୟୋଦଶ ଦିବସ । ତ୍ରୟୋଦଶ ତିଥିରେ ତିନୋଟି ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଅର୍ପଣ କରିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଆସିଛି । ଏହି ପକ୍ଷର ତ୍ରୟୋଦଶ ତିଥିରେ ଭୀମ ଗୟା, ଗୌ ଗୟା ଏବଂ ଗଦାଲୋଲ ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଦାନର ବିଧି ରହିଆସିଛି ।

ଭୀମ ଗୟା ବେଦୀ
ଦେଶବିଦେଶରୁ ଆସୁଥିବା ଅନେକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଏଠାରେ ବିଶ୍ବାସ ଓ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ପିଣ୍ଡ ଦାନ କରିଥାନ୍ତି । ତେବେ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ପ୍ରଥମେ ଫଲ୍ଗୁ ନଦୀରେ ସ୍ନାନ କରି ସାରିବା ପରେ ଭୀମ ଗୟାରେ ପିଣ୍ଡ ଦାନ କରିଥାନ୍ତି । ଭୀମ ଗୟା ଏଠାରେ ଥିବା ମଙ୍ଗଳା ଗୟା ମନ୍ଦିର ରାସ୍ତାରେ ହିଁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଗାଧୋଇ ସାରିବା ପରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଏହି ବେଦୀକୁ ଯାଇ ପିଣ୍ଡ ଅର୍ପଣ କରିଥାନ୍ତି ।
କୁହାଯାଏ ଏଠାରେ ଭୀମ ବାମପଟ ଗୋଡ଼ ମାଡ଼ି ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦେଇଥିଲେ । ଆଜି ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ପାଦ ଚିହ୍ନ ଏଠାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହି ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଦାନ କଲେ ପିତୃପୁରୁଷ ମୋକ୍ଷଲାଭ କରିଥାନ୍ତି ବୋଲି ପୌରାଣିକ ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାପଡ଼େ ।

ଗୌ ପ୍ରଚାର ବେଦୀ
ସେହିଭଳି ଗୌ ପ୍ରଚାର ବେଦୀରେ ମଧ୍ୟ ଆଜିର ଦିନରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିଥାନ୍ତି । କୁହାଯାଏ ଗୌ ପ୍ରଚାର ବେଦୀରେ ବ୍ରହ୍ମା ଯଜ୍ଞ କରିଥିଲେ । ଏହି ଯଜ୍ଞ ସମୟରେ ଗାଈମାନଙ୍କୁ ସେ ଯେଉଁ ପର୍ବତ ଉପରେ ରଖିଥିଲେ, ତାକୁ ଗୋଚର ବେଦୀ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଏହି ଗୋଚର ବେଦୀରେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଗାଈମାନଙ୍କ ପାଦ ଚିହ୍ନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହା ସହିତ ବ୍ରହ୍ମା ପଣ୍ଡା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନଙ୍କୁ 50 ହଜାରରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଗାଈଙ୍କୁ ଦାନ ଦେଇଥିଲେ ।
ଏଠାରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କଲେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମା ବିଷ୍ଣୁଲୋକ ଗମନ କରେ । ଏହା ସହିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କୁ ଭୋଜନ କରାଇଲେ ତାହା କୋଟିଏ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ଭୋଜନ ସହ ସମାନ ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ।

ଗଦାଲୋଲ ବେଦୀ
ଗଦାଲୋଲ ବେଦୀର ଅର୍ଥ ଅନେକ ରହିଛି । ପୁରାଣ ଅନୁଯାୟୀ ଗଦା ନାମକ ଜଣେ ଅସୁର ଜଣେ ତପସ୍ବୀ ଏବଂ ଦନବୀର ଥିଲା । ଦେବ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ବ୍ରହ୍ମା ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଅସ୍ଥି ମାଗିଥିଲେ । ଏଥିରେ ଟିକିଏ ବି ସଂକୋଚ ନ କରି ତାଙ୍କର ଅସ୍ଥି ମଧ୍ୟ ଦାନ କରିଦେଇଥିଲେ । ସେହି ଅସ୍ଥିରେ ବିଶ୍ବକର୍ମା ଗଦା ନିର୍ମାଣ କରି ସ୍ବର୍ଗରେ ରଖିଦେଥିଲେ ।

ପରେ ସ୍ବର୍ଗଲୋକରେ ଦ୍ବୈତ୍ୟ ହାତୀନାମରେ ଜଣେ ଅସୁର ରାଜୁତି କରୁଥିଲା । ଏପରିକି ଦେବତାଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ କରି ସେମନଙ୍କର ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଛଡ଼ାଇ ନେଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଦେବତାମାନେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନିକଟରେ ଶରଣ ପଶିଥିଲେ । ଆଉ ତାକୁ ମାରିବା ପାଇଁ କିଛି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଯୁଦ୍ଧାସ୍ତ୍ର ମାଗିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିଲେ ଦ୍ବୈତ୍ୟ ହାତୀକୁ ମାରିହେବ । ତେବେ ଦେବତାଙ୍କ ଅନୁରୋଧ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ ବିଷ୍ଣୁ ଉକ୍ତ ଗଦାକୁ ଦେଇ ଦେଇଥିଲେ ।

ପରେ ଉକ୍ତ ଗଦା ମାଧ୍ୟମରେ ଦେବତାମାନେ ଦ୍ବୈତ୍ୟ ରାକ୍ଷସକୁ ହତ୍ୟା କରିଦେଇଥିଲେ । ହତ୍ୟା କରିବା ପରେ ଉକ୍ତ ଗଦାକୁ ଧରାଧାମରେ ଥିବା ଏକ ପୋଖରୀରେ ଧୋଇଥିଲେ, ଯେଉଁ ପୋଖରୀ ଏହି ଗୟାଠାରେ ରହିଥିଲା । ଲୋଲର ଅର୍ଥ ପୋଖରି । ଫଳରେ ଏହି ଗଦା ଏଠାରେ ଧୋଇବା ପରେ ଏହି ସ୍ଥାନ ଗଦାଲୋଲ ଭାବେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଗଦାଲୋଲ ବେଦୀରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବା ପରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମା ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତି ଲାଭ କରିଥାଏ ବୋଲି ଏଠାକାର ପଣ୍ଡିତମାନେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

Intro:गयाजी में पिंडदान के तेरहवाँ दिन द्वादशी तिथि को भीम गया,गौ प्रचार,गदा लोल इन तीन वेदियो पर श्राद्ध करने की विधि है। मंगलगौरी मंदिर के मुख्य रास्ता से भीम गया वेदी अक्षयवट वाले रास्ते मे गौ प्रचार वेदी है और अक्षयवट के सामने गदालोल वेदी है।


Body:सर्वप्रथम फल्गु नदी में स्नान तर्पण करके भीम गया जो भस्म कूट पर्वत पर मंगला गौरी मंदिर के नीचे सीढ़ी के पास है यहां भीमसेन ने बयां घुटना मोड़कर श्राद्ध किया था उनके घुटने का चिन्ह यहां आज भी है भीम गया में श्राद्ध करने से पितरों की तृप्ति होती है।

गो प्रचार वेदी ब्रह्मा जी द्वारा किया गया यज्ञ में गोदान किया गया। उन गायों को जिस पर्वत पर रखा गया वह गो प्रचार वेदी है। इस वेदी में पर्वत पर गायो के खुर के निशान आज भी है। यहां ब्रह्मा जी पंडा को सवा लाख गौ दान किये थे। गोप्रचार में पिंडदान करने से पितरों को विष्णुलोक की प्राप्ति होती हैं। मान्यता हैं गोप्रचार में ब्राह्मण को भोजन कराने से एक करोड़ ब्राह्मण भोजन कराने का फल मिलता हैं।

गौप्रचार वेदी के समीप मंगलगौरी देवी का मंदिर हैं जो देवी का स्तनपीठ हैं। यहां दर्शन पूजा करने से विशेष फल की प्राप्ति होती है।

गदालोल-लोल शब्द का अर्थ तालाब होता हैं। गदनाम का असुर पुराकाल में वज्र से दृढ़ तपस्वी एवं दान वीर था।देव कार्य के लिए ब्रह्माजी के मांगने पर उसने अपनी अस्थियां भी दान में दे दी। उन्ही अस्थियों से विश्वकर्मा जी ने गदा का निर्माण कर स्वर्ग में रख दिया। उसी काल मे हेति नाम का दैत्य बड़ा बलवान हुआ, उसने देवताओं को जीत कर स्वर्ग का राज्य छीन लिया। दैत्य हेति को मारकर राज्य दिलाने की विनती देवताओं ने भगवान विष्णु से की। भगवान ने कहा कि हमे कोई ऐसा अस्त्र दो जिससे उसे हम मार सके,क्योंकि उसने वरदान पा लिया है कि हम वर्तमान किसी अस्त्र से नही मरे। तब देवताओं ने स्वर्ग में रखी वही गदा दे दी। भगवान ने उसी गदा से हेति को मार कर जिस स्थान पर वह गदा धोए वही गदालोल वेदी बना एवं गदाधर करने से भगवान भी गदाधर नाम से प्रसिद्ध हुए।

इस गदालोल वेदी में पिंडदान करने से तथा स्वर्ण पिवत्रीदान करने से पितरों को सदगति होती है।


Conclusion:
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.