ETV Bharat / bharat

ପିତୃପକ୍ଷ-2019: ଜାଣନ୍ତୁ ଦ୍ବାଦଶ ଦିବସର ମହତ୍ତ୍ବ

author img

By

Published : Sep 24, 2019, 3:25 PM IST

ଚାଲିଛି ପିତୃପକ୍ଷ । ଏଥିପାଇଁ ଗୟାରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବାକୁ ଦେଶବିଦେଶରୁ ଶତାଧିକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଏଠାକୁ ଆସୁଛନ୍ତି । ତେବେ ଗୟାରେ ଏହି ପକ୍ଷର 15ଦିନ ସହିତ ଅନେକ ପୌରାଣିତ କଥାବସ୍ତୁ ଜଡ଼ିତ ହୋଇ ରହିଛି । ଆଜି ହେଉଛି ଦ୍ବାଦଶ ଦିନ । ଏହି ଦିନ ସହିତ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁ ଜଡ଼ିତ।

ଫଟୋ ସୌଜନ୍ୟ: ଇଟିଭି ଭାରତ ବ୍ୟୁରୋ

ପାଟନା: ମୋକ୍ଷର ସହର ଗୟାରେ ଚାଲିଛି ପିତୃପକ୍ଷ । ପିତୃପକ୍ଷର ଆଜି ହେଉଛି ଦ୍ବାଦଶ ଦିନ । ଏହି ପକ୍ଷର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ କିଛି ନା କିଛି ମହତ୍ତ୍ବ ବହନ କରିଥାଏ । ତେବେ ଆଜି ଦ୍ବାଦଶ ଦିବସରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବିଶ୍ବାସ ଜଡ଼ିତ ରହିଛି । କୁହାଯାଏ ଏହି ଦିନ ପିଣ୍ଡଦାନ କଲେ ବ୍ରହ୍ମାଲୋକ ଗମନ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ।

ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ଯେ, ଆଜିର ଦିନରେ ଗୟାରେ ଥିବା ମୁଣ୍ଡପୃଷ୍ଠା ତୀର୍ଥରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯିବାର ପ୍ରଥା ରହିଆସିଛି। ଏହି ପକ୍ଷର ଏକାଦଶ ଦିବସରେ ଫଲ୍ଗୁ ନଦୀରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯାଏ। ଏହା ପରେ ଏହି ତୀର୍ଥସ୍ଥାନରେ ପିଣ୍ଡ ଦିଆ ଯାଇଥାଏ ।
ସେପଟେ ଗୟା ବେଦୀରେ ମଧ୍ୟ ଆଜିର ଦିନରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ସ୍ଥାନରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯିବା ସହିତ ଚାନ୍ଦିର ବସ୍ତୁଦାନ କରାଯିବାର ପ୍ରଥା ରହିଆସିଛି। ଦ୍ବାଦଶ ଦିବସରେ ଏହି ଦୁଇଟି ସ୍ଥାନରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବା ଦ୍ବାରା ପିତୃପୁରୁଷ ମୋକ୍ଷ ଲାଭ କରିଥାନ୍ତି ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ରହିଆସିଛି।

ଏହା ସହିତ ଦ୍ବାଦଶ ଦିବସରେ ପ୍ରଥମେ ଫଲ୍ଗୁ ନଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଦିଆଯାଏ। ପରେ ଏହି ମୁଣ୍ଡପୃଷ୍ଠା ତୀର୍ଥରେ ପିଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏହାସହିତ ଆଜିର ଦିନରେ କରସଲ୍ଲୀ ପର୍ବତରେ ଥିବା ତିନୋଟି ପିଣ୍ଡରେ ମଧ୍ୟ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହାକୁ ନାଭିତୀର୍ଥ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏଠାରେ ବିରଜା ଦେବୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ରହିଥିବା ବିଶ୍ବାସ ରହିଆସିଛି । ଏହାକୁ ବିରଜାକ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ ।

ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ମୁସଲିମ ଶାସକ ଔରଙ୍ଗଜେବ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ ସମୟରେ ଏହି ବିରଜା ଦେବୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଇଥିଲେ । ଆଜି ମଧ୍ୟ ସେଠାରେ ସେହି ଭଙ୍ଗା ମୂର୍ତ୍ତି ରହିଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ।

ତେବେ ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁ ଅନୁଯାୟୀ ଗୟସୁର ଉପରେ ଯେତେବେଳେ ଧର୍ମଶିଳା ପର୍ବତ ରଖାଯାଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ତାକୁ ସ୍ଥିର କରିବା ପାଇଁ ଭଗବାନ ଗଦାଧର ତାହାର ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ବସି ପଡ଼ିଥିଲେ । ଫଳରେ ଏହାକୁ ଆଦି ଗୟା(ପ୍ରଥମ ଗୟା) ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇ ଆସୁଛି । ଏହି ଆଦି ଗୟାରେ ଭଗବାନ ଗଦାଧର ଦେବଙ୍କ ସ୍ତୁତି ଗାନ କରୁଥିବାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

ପାଟନା: ମୋକ୍ଷର ସହର ଗୟାରେ ଚାଲିଛି ପିତୃପକ୍ଷ । ପିତୃପକ୍ଷର ଆଜି ହେଉଛି ଦ୍ବାଦଶ ଦିନ । ଏହି ପକ୍ଷର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ କିଛି ନା କିଛି ମହତ୍ତ୍ବ ବହନ କରିଥାଏ । ତେବେ ଆଜି ଦ୍ବାଦଶ ଦିବସରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବିଶ୍ବାସ ଜଡ଼ିତ ରହିଛି । କୁହାଯାଏ ଏହି ଦିନ ପିଣ୍ଡଦାନ କଲେ ବ୍ରହ୍ମାଲୋକ ଗମନ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ।

ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ଯେ, ଆଜିର ଦିନରେ ଗୟାରେ ଥିବା ମୁଣ୍ଡପୃଷ୍ଠା ତୀର୍ଥରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯିବାର ପ୍ରଥା ରହିଆସିଛି। ଏହି ପକ୍ଷର ଏକାଦଶ ଦିବସରେ ଫଲ୍ଗୁ ନଦୀରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯାଏ। ଏହା ପରେ ଏହି ତୀର୍ଥସ୍ଥାନରେ ପିଣ୍ଡ ଦିଆ ଯାଇଥାଏ ।
ସେପଟେ ଗୟା ବେଦୀରେ ମଧ୍ୟ ଆଜିର ଦିନରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ସ୍ଥାନରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯିବା ସହିତ ଚାନ୍ଦିର ବସ୍ତୁଦାନ କରାଯିବାର ପ୍ରଥା ରହିଆସିଛି। ଦ୍ବାଦଶ ଦିବସରେ ଏହି ଦୁଇଟି ସ୍ଥାନରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବା ଦ୍ବାରା ପିତୃପୁରୁଷ ମୋକ୍ଷ ଲାଭ କରିଥାନ୍ତି ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ରହିଆସିଛି।

ଏହା ସହିତ ଦ୍ବାଦଶ ଦିବସରେ ପ୍ରଥମେ ଫଲ୍ଗୁ ନଦୀରେ ପିଣ୍ଡ ଦିଆଯାଏ। ପରେ ଏହି ମୁଣ୍ଡପୃଷ୍ଠା ତୀର୍ଥରେ ପିଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏହାସହିତ ଆଜିର ଦିନରେ କରସଲ୍ଲୀ ପର୍ବତରେ ଥିବା ତିନୋଟି ପିଣ୍ଡରେ ମଧ୍ୟ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହାକୁ ନାଭିତୀର୍ଥ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏଠାରେ ବିରଜା ଦେବୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ରହିଥିବା ବିଶ୍ବାସ ରହିଆସିଛି । ଏହାକୁ ବିରଜାକ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ ।

ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ମୁସଲିମ ଶାସକ ଔରଙ୍ଗଜେବ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ ସମୟରେ ଏହି ବିରଜା ଦେବୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଇଥିଲେ । ଆଜି ମଧ୍ୟ ସେଠାରେ ସେହି ଭଙ୍ଗା ମୂର୍ତ୍ତି ରହିଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ।

ତେବେ ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁ ଅନୁଯାୟୀ ଗୟସୁର ଉପରେ ଯେତେବେଳେ ଧର୍ମଶିଳା ପର୍ବତ ରଖାଯାଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ତାକୁ ସ୍ଥିର କରିବା ପାଇଁ ଭଗବାନ ଗଦାଧର ତାହାର ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ବସି ପଡ଼ିଥିଲେ । ଫଳରେ ଏହାକୁ ଆଦି ଗୟା(ପ୍ରଥମ ଗୟା) ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇ ଆସୁଛି । ଏହି ଆଦି ଗୟାରେ ଭଗବାନ ଗଦାଧର ଦେବଙ୍କ ସ୍ତୁତି ଗାନ କରୁଥିବାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

Intro:त्रीपाक्षिक श्राद्ध करने वाले पिंडदान ही 12वे दिन एकादशी तिथि को स्नान तर्पण कर सर्वप्रथम मुंड पृष्टा तीर्थ पर पिंडदान करते हैं यहां खोया का पिंडदान किया जाता है। उसके बाद आदि गया वेदी पर पिंडदान करते हैं यहां चांदी का वस्तु दान दिया जाता है। दोनो जगह कर्मकांड करके द्दोतपद पर पिंडदान किया जाता है।


Body:गयाजी में पिंडदान के 12 दिन एकादशी तिथि को फल्गु नदी में तर्पण कर श्राद्ध का शुरुआत करना चाहिए। करसल्ली पर्वत पर तीनो पिंड वेदी को नाभि तीर्थ भी कहते हैं और इसके ऊपर विरजा देवी विराजमान है इसलिए इसे विरजातीर्थ भी कहते हैं। विरजा देवी को मुस्लिम शासक औरंगजेब ने भग्न दिया था। आज विरजा देवी का भग्न मूर्ति का दर्शन होता हैं।

मुंडपृष्ठा वेदी पर एकादशी को पिंडदान किया जाता है यहां खोआ का पिंडदान किया जाता है। मुंडपृष्ठा वेदी पर श्राद्ध करने से पितरों को ब्रह्मलोक की प्राप्ति होती है। पांदाकित मुंडपृष्ठा महादेवी का दर्शन करने से सभी लोग पाप से मुक्त हो जाते हैं।

धर्मशिला को स्थिर करने के लिए आदि गदाधर भगवान मुंडपृष्ठा पर बैठे हैं। इस तीर्थ को आदि गया कहते हैं जो मुंडपृष्ठा पर स्थित आदि गदाधर देव स्तुति करते हैं पूजा करते हैं वह विष्णु लोक को चले जाते हैं।

इसके बाद मुंडपृष्ठा पर ही अवस्थित धौतपद वेदी पर श्राद्ध करते हैं। यहां ब्रह्मा जी ने चांदी का दान दिया था और धौंता ऋषि ने संकल्प कराया इसलिए इस वेदी का नाम द्दोतपद पड़ा। द्दोतपद पर अपने पुरोहित को यथा शक्ति चांदी का दान अवश्य करना चाहिए जिससे पितरों की परम् सन्तुष्टि होती हैं।




Conclusion:
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.