ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଅକ୍ଟୋବର 1 ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏକ ସୌର ପ୍ରଜ୍ଜ୍ବଳନ ଆଜି (ଅକ୍ଟୋବର 3)ରୁ 5 ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଜିଓମ୍ୟାଗ୍ନେଟିକ୍ ଝଡ଼ ପୃଥିବୀକୁ ଧକ୍କା ଦେବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଉଛି । ଜାତୀୟ ମହାସାଗର ଏବଂ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ପ୍ରଶାସନ (NOAA) ପକ୍ଷରୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ଅକ୍ଟୋବର 3ରେ G1 ଝଡ଼ ଓ ଅକ୍ଟୋବର 4ରେ G3 (ଶକ୍ତିଶାଳୀ) ଝଡ଼ ପୃଥିବୀକୁ ଧକ୍କା ଦେବ । ଏହି ଝଡ଼ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୃଷ୍ଠରେ ବିସ୍ଫୋରଣ ଯୋଗୁଁ ଘଟିଥାଏ ଯେପରିକି ସୌର ପ୍ରଜ୍ଜ୍ବଳନ ଯାହା ପ୍ଲାଜମା ଏବଂ ସୌର କଣିକାକୁ ମହାକାଶକୁ ଛାଡିଥାଏ ।
G1-G3 (Minor-Strong) Geomagnetic Storm Watches have been issued for 03-05 October, due to the forecast arrival of the CME associated with the X7.1 flare observed on 02 October.
— NOAA Space Weather Prediction Center (@NWSSWPC) October 2, 2024
Stay tuned to https://t.co/YLUbTRM02y for updates! pic.twitter.com/8gp7MXPwhG
କଣ ରହିବ ପ୍ରଭାବ ?
ଯେତେବେଳେ ଏହି ଝଡ଼ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ସେତେବେଳେ ପୃଥିବୀର ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ କମ୍ପନ ହୋଇଥାଏ । ସୌର ଶକ୍ତିର ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବିସ୍ଫୋରଣ ଯୋଗୁଁ ରେଡିଓ ଯୋଗାଯୋଗ, ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଗ୍ରୀଡ୍, ନାଭିଗେସନ୍ ସିଗନାଲ୍ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ ଏବଂ ମହାକାଶଯାନ ଓ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ଝଡ଼ ଯେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେବ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ସେତେ ଅଧିକ ହେବ । ଏହି ଫ୍ଲେୟାରର ଏକ୍ସ-କ୍ଲାସକୁ ଏକ ଅଲଗା ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ଅତି ତୀବ୍ର ଫ୍ଲେୟାର ଦର୍ଶାଇଥାଏ ।
An X7.1 (R3) solar flare erupted from Region 3842 this evening - as seen in this animation (courtesy of jhelioviewer). This was the second strongest flare of Solar Cycle 25, only bested by an X8.7 flare on May 14th of this year. See https://t.co/MiukLmxbua for full story. pic.twitter.com/Qohhyk17DW
— NOAA Space Weather Prediction Center (@NWSSWPC) October 2, 2024
କେଉଁଠି ପଡ଼ିବ ପ୍ରଭାବ ?
ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣରେ ଉତ୍ତେଜନା ଯୋଗୁଁ ପୃଥିବୀରେ ଉଚ୍ଚ ଫ୍ରିକ୍ୱେନ୍ସି (HF) ରେଡିଓ ସଙ୍କେତଗୁଡ଼ିକର ଆଂଶିକ କିମ୍ବା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସୌର ଫ୍ଲେୟାର ବା ପ୍ରଜ୍ଜ୍ବଳନ ଯୋଗୁଁ ପୃଥିବୀର ପଶ୍ଚିମ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧ, ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗର, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଏବଂ ଏସିଆ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ଅଂଶ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ । ମେ 14ରେ ହୋଇଥିବା ବୃହତ X8.7 ଫ୍ଲେୟାର୍ ପରେ ଏହି ସୌର ପ୍ରଜ୍ଜ୍ବଳନ ବର୍ତ୍ତମାନର ସୋଲାର୍ ସାଇକେଲ-25ର ଦ୍ବିତୀୟ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସୌର ଝଡ଼ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି ।
ପୃଥିବୀକୁ ହିଟ୍ କରିବ CME:-
ଏକ କୋରୋନାଲ ମାସ ଇଜେକ୍ସନ (CME) ନିଆଁଖଣ୍ଡ ପୃଥିବୀକୁ ହିଟ୍ କରିପାରେ । ଏହାଦ୍ବାରା ମହାକାଶଚାରୀ ଓ ଉଚ୍ଚ ବିମାନ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏକ CME ପୃଥିବୀର ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ । ଏହା ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ଦିଗ ବଦଳାଇପାରେ । ଏହି ସମୟରେ କମ୍ପାସ ଠିକ ଭାବରେ କାମ କରିନଥାଏ । ଏହି ସମୟରେ ପୃଥିବୀରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକାଲ କରେଣ୍ଟ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ଯାହାକୁ ଜିଓମ୍ୟାଗ୍ନେଟିକ୍ ଝଡ଼ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଯାହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତିରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ ।
Minor R1 radio blackout in progress (≥M1 - current: M1.08)
— SpaceWeatherLive (@_SpaceWeather_) October 3, 2024
Follow live on https://t.co/3Xxrvc3cpA pic.twitter.com/oRxcqDQNWQ
ସୌର ପ୍ରଜ୍ଜ୍ବଳନ (Solar Flare) କଣ ?
ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପୃଷ୍ଠରେ ହେଉଥିବା ବିସ୍ଫୋରଣକୁ ସୌର ପ୍ରଜ୍ଜ୍ବଳନ ବା ସୋଲାର ଫ୍ଲେୟାର ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏହି ବିସ୍ଫୋରଣ ହେବା ପରେ କିଛି ବିଦ୍ୟୁତ୍-ଚୁମ୍ବକୀୟ ବିକିରଣର ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନିଆଁ ଖଣ୍ଡ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ବିସ୍ଫୋରଣ ସେତେବେଳେ ଘଟେ ଯେତେବେଳେ ସୌର ପୃଷ୍ଠରେ ଚୁମ୍ବକୀୟ ଶକ୍ତି ବାହାରିଥାଏ । ବିସ୍ଫୋରଣ ଘଟିବା ପରେ କିଛି ମିନିଟ ମଧ୍ୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ କଣିକା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଡିଗ୍ରୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗରମ ହୋଇଯାଏ ।
Moderate M1.14 flare from sunspot region 3842
— SpaceWeatherLive (@_SpaceWeather_) October 3, 2024
Follow live on https://t.co/3Xxrvc3cpA pic.twitter.com/OPNoKj8vSL
କେତେ ପ୍ରକାର ହୋଇଥାଏ ସୋଲାର ଫ୍ଲେୟାର ?
ଆକାର ଅନୁଯାୟୀ ଏଗୁଡିକ ବିଭିନ୍ନ ବର୍ଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରୁ X-ଶ୍ରେଣୀର ବିସ୍ଫୋରଣ ସବୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ । ଏକ୍ସ-କ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲେୟାର୍ ଅପେକ୍ଷା M- କ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲେର୍ 10 ଗୁଣ କମ୍ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ।
- X-Class Flares:- ଏକ୍ସ-କ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲେୟାର୍ ସବୁଠୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ବୃହତ୍ତମ । ଏଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ବଡ଼ ବିସ୍ଫୋରଣ ଯାହା ବିଶ୍ବବ୍ୟାପୀ ରେଡିଓ ବ୍ଲାକଆଉଟ୍ ଏବଂ ଉପର ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ବିକିରଣ ଝଡ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବ ।
- M-Class Flares:- ଏମ-କ୍ଲାସ୍ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ମଧ୍ୟମ ଆକାରର ହୋଇଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣତଃ ନିମ୍ନ ସ୍ତରର ରେଡିଓ ବ୍ଲାକଆଉଟ୍ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଯାହା ପୃଥିବୀର ପୋଲାର ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ । ବେଳେବେଳେ M- ଶ୍ରେଣୀର ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ପରେ ଛୋଟ ବିକିରଣ ଝଡ ଆସେ ।
- C-Class Flares:- ସି-କ୍ଲାସ୍ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଛୋଟ ଏବଂ ପୃଥିବୀରେ ଏହାର କିଛି ପ୍ରଭାବ ରହିଛି । ଏହାର ଶିଖରରେ ସି-କ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲେୟାର୍ ଏମ୍-କ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲେୟାରଠାରୁ 10ଗୁଣ କମ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ।
- B-Class Flares:- ବି କ୍ଲାସ ଫ୍ଲେୟାର ସି-କ୍ଲାସ ଫ୍ଲେୟାରଠାରୁ 10ଗୁଣ ଛୋଟ ଓ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଥାଏ ।
- A-Class Flares:- ବି-କ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲେୟାର୍ ଅପେକ୍ଷା ଏ-କ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲେର୍ ଅତିକମରେ ଦଶ ଗୁଣ କମ୍ ଶକ୍ତିଶାଳୀ, ଯାହାର ପୃଥିବୀ ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼େ ନାହିଁ ।
