ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହ ପୃଷ୍ଠର ଘନତାର ପରିବର୍ତ୍ତନ କିପରି ଗ୍ରହର ମ୍ୟାଗମେଟିକ୍ ବିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ହାଇଡ୍ରୋଲୋଜିକାଲ୍ ସିଷ୍ଟମ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ, ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ତାହା ଜଣାପଡ଼ିଛି । ଆର୍ଥ ଆଣ୍ଡ ପ୍ଲାନେଟାରୀ ସାଇନ୍ସ ଲେଟର୍ସରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ କୋଟି କୋଟି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଦକ୍ଷିଣ ଉଚ୍ଚଭୂମିଗୁଡିକର ଘନ ଭୂତଳ ଗ୍ରାନାଇଟିକ୍ ମ୍ୟାଗମା ଏବଂ ବିଶାଳ ଭୂତଳ ଜଳଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଏହି ଖୁଲାସା ଲାଲ ଗ୍ରହର ଭୂପୃଷ୍ଠ କିପରି ଥିଲା ତାହା ଉପରେ ଲମ୍ବା ସମୟ ଧରି ଜାରି ଥିବା ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଛି ।
ରାଇସ ୟୁନିଭର୍ସିଟିର ସିନ-ଟି ଲିଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ କରାୟାଇଥିବା ଏହି ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ 3-4 କୋଟି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ମଙ୍ଗଳ ଭୂପୃଷ୍ଠର ଉଚ୍ଚ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରାୟ 80 କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏତେ ଗରମ ଥିଲା ଯେ ଯାହାକି ଭୂପୃଷ୍ଠର ତଳ ଭାଗକୁ ତରଳାଇ ଦେଇଥିଲା । ରେଡିଓଆକ୍ଟିଭ ହିଟିଂ ଦ୍ବାରା ହୋଇଥିବା ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସିଲିସିକ୍ ମ୍ୟାଗମସ୍ ଭଳି ଗ୍ରାନାଇଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଭୂପୃଷ୍ଠର ନିମ୍ନ ସ୍ତର ତରଳି ବିଶାଳ ଜଳ ଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଇପାରେ ବୋଲି ଅଧ୍ୟୟନରେ କୁହାଯାଇଛି ।
ଏ ନେଇ ସିନ-ଟି ଲି କହିଛନ୍ତି, "ଆମ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର କ୍ରଷ୍ଟଲ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପୂର୍ବରୁ ଆକଳନ କରାଯାଉଥିବାଠାରୁ ଅଧିକ ଗତିଶୀଳ ରହିଛି । ଗ୍ରହର ଦକ୍ଷିଣ ଉଚ୍ଚଭୂମିରେ ଥିବା ଘନ ଭୂତଳ କେବଳ ପ୍ଲେଟ ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ସ ବିନା କେବଳ ଗ୍ରାନାଇଟିକ୍ ମ୍ୟାଗମା ସୃଷ୍ଟି କରି ନାହିଁ, ବରଂ ଏହା ସ୍ଥିର ଭୂତଳ ଜଳ ପାଇଁ ତାପଜ ଅବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା, ଯେଉଁ ଗ୍ରହକୁ ଆମେ ପୂର୍ବରୁ ଶୁଖିଲା ଏବଂ ଜମି ହୋଇ ରହିଥିବା ଗ୍ରହ ବୋଲି ଭାବୁଥିଲୁ ।"
ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ଦଳରେ ରାଇସ୍ ୟୁନିଭର୍ସିଟିର ପ୍ରଫେସର ରାଜଦୀପ ଦାସଗୁପ୍ତା ଏବଂ କର୍ଷ୍ଟେନ୍ ସିବୈକ୍, ପୋଷ୍ଟଡକ୍ଟରାଲ୍ ରିସର୍ଚ୍ଚ ସହଯୋଗୀ ଡଙ୍କନ୍ କେଲର୍, ସ୍ନାତକ ଛାତ୍ର ଜ୍ୟାକସନ ବୋରଚର୍ଡ ଏବଂ ଜୁଲିନ୍ ଝାଙ୍ଗଙ୍କ ସହ ଲୁନାର ଓ ପ୍ଲାନେଟୋରୀ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟର ପାଟ୍ରିକ୍ ମ୍ୟାକଗୋଭର୍ନ ରହିଥିଲେ, ଯେଉଁମାନେ ନୋଚିଆନ୍ ଏବଂ ହେସ୍ପରିୟନ କାଳରେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ତାପଜ ଅବସ୍ଥା ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । କ୍ରଷ୍ଟଲ୍ ଘନତା, ରେଡିଓଆକ୍ଟିଭ୍ ଉତ୍ତାପ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ମାଣ୍ଟଲ୍ ହିଟ୍ ପରି କାରଣଗୁଡିକ ଉପରେ ବିଚାର କରି ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ ଉତ୍ତାପ କିଭଳି କ୍ରଷ୍ଟଲ୍ ତରଳିବା ଏବଂ ଭୂତଳ ଜଳର ସ୍ଥିରତା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି ।
ଗ୍ରାନାଇଟ୍ ଜୀବ ସତ୍ତା ପାଇଁ କାହିଁକି ଜରୁରୀ ?
ଅଧ୍ୟୟନ ଏହି ଧାରଣାକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରେ ଯେ ଗ୍ରାନାଇଟ୍ ପୃଥିବୀ ପାଇଁ ଅତୁଳନୀୟ । ଏହା ଦର୍ଶାଏ ଯେ ପ୍ଲେଟ୍ ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ସ ବିନା ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ରେଡିଓଜେନିକ୍ ଉତ୍ତାପ ମାଧ୍ୟମରେ ଗ୍ରାନାଇଟିକ୍ ମ୍ୟାଗମା ଉତ୍ପାଦନ କରିହେବ । ଏହି ଗ୍ରାନାଇଟ୍ ଗୁଡିକ ସମ୍ଭବତଃ ଦକ୍ଷିଣ ଉଚ୍ଚଭୂମିରେ ବେସାଲ୍ଟିକ୍ ପ୍ରବାହ ତଳେ ଲୁଚି ରହିଥାଏ, ଯାହା ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଭୂବିଜ୍ଞାନ ବିଷୟରେ ନୂତନ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଛି । ଏହି ଅନୁସନ୍ଧାନ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଦକ୍ଷିଣ ଉଚ୍ଚଭୂମିରେ ପ୍ରାଚୀନ ଭୂତଳ ଜଳ ପ୍ରଣାଳୀର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଗଠନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଉଚ୍ଚ ପୃଷ୍ଠର ଉତ୍ତାପ ପ୍ରବାହ ପର୍ମାଫ୍ରୋଷ୍ଟର ପରିମାଣକୁ ହ୍ରାସ କରି ସ୍ଥିର ଉପସାଗରୀୟ ଜଳଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଏହି ଜଳଭଣ୍ଡାରଗୁଡ଼ିକ ହୁଏତ ସମୟକ୍ରମେ ଆଗ୍ନେୟଗିରି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ କିମ୍ବା ପ୍ରଭାବ ଦ୍ବାରା ଅନୁପ୍ରବେଶ ହୋଇଥାଇପାରେ, ଫଳସ୍ବରୂପ ଏଠାରେ ବନ୍ୟା ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଦକ୍ଷିଣ ଭାଗରେ ଜୀବ ସତ୍ତା ସମ୍ଭବ
ଜୀବ ସତ୍ତା ଲାଗି ତରଳ ଜଳର ଉପସ୍ଥିତି ଓ ଗ୍ରାନାଇଟ ମ୍ୟାଗମା ଉତ୍ପନ୍ନ ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ । ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ବରେ ଅତୀତରେ ଜୀବସତ୍ତା ପାଇଁ ଅଧିକ ଅନୁକୂଳ ହୋଇଥିବ ।
ଏ ନେଇ ପ୍ରଫେସର ଦାସଗୁପ୍ତା କହିଛନ୍ତି, "ଗ୍ରାନାଇଟ୍ କେବଳ ପଥର ନୁହେଁ; ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ଭୌଗୋଳିକ ରେକର୍ଡ ଯାହା ଆମକୁ ଗ୍ରହର ତାପଜ ଏବଂ ରାସାୟନିକ ବିବର୍ତ୍ତନ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ । ପୃଥିବୀରେ ଗ୍ରାନାଇଟ୍ ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ସ ଏବଂ ଜଳ ପୁନଃବ୍ୟବହାର ସହିତ ଜଡିତ । ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ଥିବା ଗଭୀର ଭୂତଳ ତରଳିବା ଦ୍ବାରା ଆମେ ପୃଥିବୀ ପରି ମ୍ୟାଗମାର ପ୍ରମାଣ ଦେଖିପାରିଛୁ, ଯାହାକି ଅତୀତରେ ଜୀବ ସତ୍ତାର ସମ୍ଭାବନାକୁ ସୂଚିତ କରେ ।"
ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ସେହି ପୃଷ୍ଠ ଉପରେ ଆଲୋକିତ କରେ, ଯେଉଁଠାରେ ଭବିଷ୍ୟତ ମିଶନରେ ଗ୍ରାନାଇଟ୍ ପଥରର ଅନୁସନ୍ଧାନ କିମ୍ବା ପ୍ରାଚୀନ ଜଳ ଭଣ୍ଡାର ଖୋଜିବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରିବ । ଉଦାହରଣ ସ୍ବରୂପ, ଦକ୍ଷିଣ ଉଚ୍ଚଭୂମିରେ ଥିବା ବଡ଼ ବଡ଼ ଗାତ ଏବଂ ଖାଲଗୁଡ଼ିକ ଗ୍ରହର ଗଭୀର ସ୍ତର ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିପାରନ୍ତି ।
