କଟକ: ଶେଷ ହୋଇଛି ଦଶମୀ ପୂଜା। ସହରର ଅନେକ ପୂଜା ମଣ୍ଡପରେ ରୀତିନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ମା'ଙ୍କର ଦଶମୀ ପୂଜା ଶେଷ ହୋଇଛି। ଦଶମୀରେ ମା'ଙ୍କ ଅପରାଜିତା ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ। ସେହିପରି ସିନ୍ଦୁର ଖେଳ ସହ ଦହି ପଖାଳର ପରମ୍ପରା ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ସମସ୍ତ ରୀତିନୀତି ଶେଷ ହେବା ପରେ ମା'ଙ୍କର ବିସର୍ଜନ ପୂଜା କରାଯାଇଥିଲା। କଟକ ମଙ୍ଗଳାବାଗ ପୂଜା ମଣ୍ଡପରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି ନିଆରା ପରମ୍ପରା। ଏଠାରେ ମା'ଙ୍କର ପୂଜା ଶେଷ ହେବା ପରେ ମଣ୍ଡପ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ପିତ୍ତଳ କୁଣ୍ଡରେ ବିସର୍ଜନ କରାଯାଇଛି।
କିପରି ହେଲା ବିସର୍ଜନ?
ଆପଣଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସୁଥିବ ଯେ, କିପରି ଏତେ ବଡ଼ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ପିତ୍ତଳ କୁଣ୍ଡରେ ବିସର୍ଜନ କରାଯାଇପାରିବ। ମା' ଦୁର୍ଗା ଦେବୀଙ୍କୁ ନୁହେଁ ବରଂ ପାର୍ଶ୍ୱ ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଗୋଟିଏ ପିତ୍ତଳ ପାତ୍ରରେ ବିସର୍ଜନ କରାଯାଇଛି। ଏଭଳି ପରମ୍ପରା ଅନ୍ୟ କେଉଁ ମଣ୍ଡପରେ ନୁହେଁ କେବଳ କଟକର ମଙ୍ଗଳାବାଗ ପୂଜା ମଣ୍ଡପରେ କରାଯାଇଥାଏ । ପୂଜାର ସମସ୍ତ ରୀତିନୀତି ଶେଷ ହେବା ପରେ ସମସ୍ତ କର୍ମକର୍ତ୍ତା ମଣ୍ଡପରେ ଏକାଠି ହୋଇଥାନ୍ତି। ପୂଜା ଶେଷ ହେବା ପରେ ପୂଜକ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଗଙ୍ଗାଜଳ ସିଞ୍ଚନ କରିଥାନ୍ତି। ମା'ଙ୍କୁ ପୁଷ୍ପାଞ୍ଜଳି ଦେବା ପରେ ପୂଜକ ମନ୍ତ୍ରପାଠ କରିଥାନ୍ତି। ସମସ୍ତେ ଭକ୍ତିର ସହ ମା'ଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରିଥାନ୍ତି । ପରେ ମା'ଙ୍କୁ ବିସର୍ଜନ କରିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। କେବଳ ମଣ୍ଡପର କର୍ମକର୍ତ୍ତାମାନେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସାମିଲ ହେବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି। ଅନ୍ୟ କେହି ବାହାର ଲୋକ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଭାଗ ନେଇପାରିବେ ନାହିଁ।
ପିତ୍ତଳ ପାତ୍ରରେ ବିସର୍ଜନ ପରମ୍ପରା:
ପୂଜକଙ୍କ କହିବା ମୁତାବକ, ମା'ଙ୍କ ପୂଜା ଶେଷ ହେବା ପରେ ମା'ଙ୍କୁ ପାଣିରେ ବିସର୍ଜନ କରିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି। ଏହି ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ପୂଜା ଶେଷ ହେବା ପରେ ମୃଣ୍ମୟୀ ମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ନଦୀ ପଠାକୁ ନେବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ। ସେଥିପାଇଁ ଏକ ପିତ୍ତଳ ପାତ୍ରରେ ପାଣି ରଖାଯାଏ। ଆଉ ସେହି ପାଣିରେ ମା'ଙ୍କୁ ଏକ ଦର୍ପଣ ସାହାଯ୍ୟରେ ବିସର୍ଜନ କରାଯାଏ। ସମସ୍ତ କର୍ମକର୍ତ୍ତା ଏହି ଦର୍ପଣକୁ ଧରି ମା'ଙ୍କୁ ଦେଖାଇ ଥାଆନ୍ତି । ପୂଜକ ପୂଜାପାଠ କରି ମାଙ୍କୁ ବିସର୍ଜନ କରିଥାନ୍ତି। ଏହା ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷର ପରମ୍ପରା ବୋଲି ପୂଜକ କହିଛନ୍ତି ।
ଇଟିଭି ଭାରତ, କଟକ
