ETV Bharat / lifestyle

ନିୟମିତ କରନ୍ତୁ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ; କମିବ ମାନସିକ ଚାପ, ମିଳିବ ଶାନ୍ତି - MINDFUL BREATHING

ମାନସିକ ଚିନ୍ତା, ଚାପ ଦୂର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ । ଜାଣନ୍ତୁ କେମିତି କରିବେ ଏହି ମେଡିଟେସନ ।

ନିୟମିତ କରନ୍ତୁ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ
ନିୟମିତ କରନ୍ତୁ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ (ETV Bharat)
author img

By ETV Bharat Lifestyle Team

Published : Dec 5, 2024, 2:20 PM IST

ଆଜିର ଧାଁ ଦୌଡ ଜୀବନରେ ନିଜକୁ ସୁସ୍ଥ ଓ ଫୁଟ୍ ରଖିବା ଏକ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ । ଏଥିପାଇଁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକର ଖାଦ୍ୟଭ୍ୟାସ ସହ ନିୟମିତ ଯୋଗ, ଏକ୍ସରସାଇଜ ଓ ମେଡିଟେସନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟବ୍ୟସ୍ତତା କାରଣରୁ ଅନେକ ଲୋକ ମାନସିକ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ରହୁଛନ୍ତି । ଏଥିରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ ଆପଣ ନିୟମିତ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ମେଡିଟେସନ(Mindful breathing) କରିପାରିବେ । ଏନେଇ ଯୋଗ ଗୁରୁ ମୀନାକ୍ଷୀ ବର୍ମା କହିଛନ୍ତି, ଆମର ନିଶ୍ବାସ ଆମ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନର ଚାବିକାଠି । ତେଣୁ ଏହା ଜରୁରୀ ଯେ, ଆମ ସଠିକ ଭାବେ ନିଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସ ନେବାର ଗୁରୁତ୍ବକୁ ବୁଝିବା ଓ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗକୁ ନିଜ ନିୟମିତ ଦିନଚର୍ଯ୍ୟାରେ ସାମିଲ କରିବା । ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଏକ ପ୍ରକାର ଧ୍ୟାନ ବା ମେଡିଟେସନ ଅଟେ । ଏଥିରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଗଭୀର ନିଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସ ନିଆଯାଏ ଯାହାଫଳରେ ଆମର ଶରୀର ଓ ମସ୍ତିଷ୍କ ଶାନ୍ତ ରହିଥାଏ ।

ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଶରୀରରେ ଅକ୍ସିଜେନ ମାତ୍ରା ସନ୍ତୁଳିତ ରଖିଥାଏ ଯେଉଁଥିପାଇଁ ମସ୍ତିଷ୍କ ଓ ମାଂସପେଶୀକୁ ଶକ୍ତି ମିଳେ । ଏହି ଅଭ୍ୟାସ କେବଳ ଶ୍ବାସ ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ନୁହେଁ ବରଂ ଆମର ମାନସିକ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ରକ୍ତଚାପ ଓ ହୃଦୟ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ । ଏହି ମେଡିଟେସନ ବିଶେଷ ଭାବେ ମାନସିକ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଉପାୟ ଅଟେ । କାରଣ ଏହା ଶରୀରରେ କୋର୍ଟିସୋଲ (ଚାପ ହରମୋନ) ସ୍ତର କମ୍ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଫାଇଦା:

ମୀନାକ୍ଷୀ ବର୍ମା କହିଛନ୍ତି, ନିୟମିତ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଅଭ୍ୟାସ କଲେ ଶରୀରକୁ ଅନେକ ଲାଭ ମିଳିପାରେ । ଯେମିତିକି:-

ଶ୍ବାସ ପ୍ରଣାଳୀ ମଜଭୁତ ହେବା: ଏହା ଫୁସଫୁସ୍‌ର କ୍ଷମତା ବଢାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସ: ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଦ୍ବାରା ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଆରାମ ମିଳେ । ଏହା ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସ କରି ଶାନ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।

ରକ୍ତଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଗଭୀର ନିଶ୍ବାସ ନେବା ଦ୍ବାରା ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନ ଉନ୍ନତ ହୁଏ । ଫଳରେ ଆମର ହୃଦୟ ସୁସ୍ଥ ରହିଥାଏ ।

ନିଦ୍ରା ସମସ୍ୟାରେ ସୁଧାର ଆଣେ: ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ନିଦ୍ରା ସମସ୍ୟା ଭୋଗୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଆରାମ ଦିଏ । ଭଲ ନିଦ ହେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

ଏକାଗ୍ରତା ବଢାଏ: ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଦ୍ବାରା ଧ୍ୟାନ ଓ ଏକାଗ୍ରତା ବଢେ ।

କେମିତି ଓ କେବେ କରିବେ ?

ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ଓ ସମୟ ଚୟନ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ । ଏକ ଶାନ୍ତ ଓ ସଫାସୁତୁରା ସ୍ଥାନ ବାଛନ୍ତୁ ଯେଉଁଠି ଆପଣ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରିପାରିବେ । ଏଥିପାଇଁ ସକାଳ ଓ ରାତି ସମୟ ଉପଯୁକ୍ତ ।

ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ପାଇଁ ସବୁବେଳେ ଆରାମଦାୟକ ସ୍ଥିତିରେ ବସନ୍ତୁ । ଯଦି ଆପଣ ତଳେ ଚେକା ମାଡି ବସିପାରିବେ ତେବେ ଭଲ । ନଚେତ୍ ଚୌକିରେ ସିଧା ବସି ମଧ୍ୟ ମେଡିଟେସନ କରିପାରିବେ ।

ଅଭ୍ୟାସ ସମୟରେ ନାକ ପଟେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଗଭୀର ନିଶ୍ବାସ ନିଅନ୍ତୁ ଓ ପାଟି ପଟେ ଛାଡନ୍ତୁ ।

ଆପଣଙ୍କ ପୁରା ଧ୍ୟାନ ନିଶ୍ବାସ ନେବା ଓ ଛାଡିବା ଉପରେ ରହିବା ଦରକାର ।

ଏହି ଭୁଲ୍ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ:

ମୀନାକ୍ଷୀ ବର୍ମା କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଅଭ୍ୟାସ ସମୟରେ କିଛି ବିଷୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ରଖିବା ଜରୁରୀ । ଏଥିସହ କିଛି ଭୁଲ୍‌ରୁ ମଧ୍ୟ ଦୂରେଇ ରହିବା ଜରୁରୀ । ଯାହାଦ୍ବାରା ଏହି ଅଭ୍ୟାସରୁ ଶରୀରକୁ ଅଧିକ ଲାଭ ମିଳିପାରିବ । ଏହି ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ସବୁବେଳେ ଏକ ଶାନ୍ତ ପରିବେଶରେ କରନ୍ତୁ । ଯେଉଁଠି କୌଣସି କୋଳାହଳ ନଥିବ । ଅଭ୍ୟାସ ସମୟରେ ଧ୍ୟାନ ଆକର୍ଷଣ କରୁଥିବା ଉପକରଣ ଯେମିତିକି ମୋବାଇଲରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ: ଖରାରେ ବସୁଛନ୍ତି କି ? ଜାଣିରଖନ୍ତୁ ବସିବାର ଠିକ୍ ସମୟ, କ'ଣ ମିଳେ ଲାଭ

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ: ଏହି ଦେଶରେ କେବଳ ମୋଟା ଝିଅଙ୍କୁ ବାହା ହୁଅନ୍ତି ପୁଅ, ବାହାଘର ପୂର୍ବରୁ ଯାଆନ୍ତି ଫ୍ୟାଟ୍ କ୍ୟାମ୍ପ

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ: ବୋତଲ ପାଣି ପିଉଥିଲେ ଜୀବନ ପ୍ରତି ବିପଦ ! ସତର୍କ କରାଇଲା FSSAI

ଆଜିର ଧାଁ ଦୌଡ ଜୀବନରେ ନିଜକୁ ସୁସ୍ଥ ଓ ଫୁଟ୍ ରଖିବା ଏକ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ । ଏଥିପାଇଁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକର ଖାଦ୍ୟଭ୍ୟାସ ସହ ନିୟମିତ ଯୋଗ, ଏକ୍ସରସାଇଜ ଓ ମେଡିଟେସନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟବ୍ୟସ୍ତତା କାରଣରୁ ଅନେକ ଲୋକ ମାନସିକ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ରହୁଛନ୍ତି । ଏଥିରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ ଆପଣ ନିୟମିତ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ମେଡିଟେସନ(Mindful breathing) କରିପାରିବେ । ଏନେଇ ଯୋଗ ଗୁରୁ ମୀନାକ୍ଷୀ ବର୍ମା କହିଛନ୍ତି, ଆମର ନିଶ୍ବାସ ଆମ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନର ଚାବିକାଠି । ତେଣୁ ଏହା ଜରୁରୀ ଯେ, ଆମ ସଠିକ ଭାବେ ନିଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସ ନେବାର ଗୁରୁତ୍ବକୁ ବୁଝିବା ଓ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗକୁ ନିଜ ନିୟମିତ ଦିନଚର୍ଯ୍ୟାରେ ସାମିଲ କରିବା । ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଏକ ପ୍ରକାର ଧ୍ୟାନ ବା ମେଡିଟେସନ ଅଟେ । ଏଥିରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଗଭୀର ନିଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସ ନିଆଯାଏ ଯାହାଫଳରେ ଆମର ଶରୀର ଓ ମସ୍ତିଷ୍କ ଶାନ୍ତ ରହିଥାଏ ।

ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଶରୀରରେ ଅକ୍ସିଜେନ ମାତ୍ରା ସନ୍ତୁଳିତ ରଖିଥାଏ ଯେଉଁଥିପାଇଁ ମସ୍ତିଷ୍କ ଓ ମାଂସପେଶୀକୁ ଶକ୍ତି ମିଳେ । ଏହି ଅଭ୍ୟାସ କେବଳ ଶ୍ବାସ ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ନୁହେଁ ବରଂ ଆମର ମାନସିକ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ରକ୍ତଚାପ ଓ ହୃଦୟ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ । ଏହି ମେଡିଟେସନ ବିଶେଷ ଭାବେ ମାନସିକ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଉପାୟ ଅଟେ । କାରଣ ଏହା ଶରୀରରେ କୋର୍ଟିସୋଲ (ଚାପ ହରମୋନ) ସ୍ତର କମ୍ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଫାଇଦା:

ମୀନାକ୍ଷୀ ବର୍ମା କହିଛନ୍ତି, ନିୟମିତ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଅଭ୍ୟାସ କଲେ ଶରୀରକୁ ଅନେକ ଲାଭ ମିଳିପାରେ । ଯେମିତିକି:-

ଶ୍ବାସ ପ୍ରଣାଳୀ ମଜଭୁତ ହେବା: ଏହା ଫୁସଫୁସ୍‌ର କ୍ଷମତା ବଢାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସ: ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଦ୍ବାରା ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଆରାମ ମିଳେ । ଏହା ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସ କରି ଶାନ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।

ରକ୍ତଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଗଭୀର ନିଶ୍ବାସ ନେବା ଦ୍ବାରା ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନ ଉନ୍ନତ ହୁଏ । ଫଳରେ ଆମର ହୃଦୟ ସୁସ୍ଥ ରହିଥାଏ ।

ନିଦ୍ରା ସମସ୍ୟାରେ ସୁଧାର ଆଣେ: ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ନିଦ୍ରା ସମସ୍ୟା ଭୋଗୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଆରାମ ଦିଏ । ଭଲ ନିଦ ହେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

ଏକାଗ୍ରତା ବଢାଏ: ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଦ୍ବାରା ଧ୍ୟାନ ଓ ଏକାଗ୍ରତା ବଢେ ।

କେମିତି ଓ କେବେ କରିବେ ?

ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ଓ ସମୟ ଚୟନ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ । ଏକ ଶାନ୍ତ ଓ ସଫାସୁତୁରା ସ୍ଥାନ ବାଛନ୍ତୁ ଯେଉଁଠି ଆପଣ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରିପାରିବେ । ଏଥିପାଇଁ ସକାଳ ଓ ରାତି ସମୟ ଉପଯୁକ୍ତ ।

ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ପାଇଁ ସବୁବେଳେ ଆରାମଦାୟକ ସ୍ଥିତିରେ ବସନ୍ତୁ । ଯଦି ଆପଣ ତଳେ ଚେକା ମାଡି ବସିପାରିବେ ତେବେ ଭଲ । ନଚେତ୍ ଚୌକିରେ ସିଧା ବସି ମଧ୍ୟ ମେଡିଟେସନ କରିପାରିବେ ।

ଅଭ୍ୟାସ ସମୟରେ ନାକ ପଟେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଗଭୀର ନିଶ୍ବାସ ନିଅନ୍ତୁ ଓ ପାଟି ପଟେ ଛାଡନ୍ତୁ ।

ଆପଣଙ୍କ ପୁରା ଧ୍ୟାନ ନିଶ୍ବାସ ନେବା ଓ ଛାଡିବା ଉପରେ ରହିବା ଦରକାର ।

ଏହି ଭୁଲ୍ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ:

ମୀନାକ୍ଷୀ ବର୍ମା କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମାଇଣ୍ଡଫୁଲ୍ ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ଅଭ୍ୟାସ ସମୟରେ କିଛି ବିଷୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ରଖିବା ଜରୁରୀ । ଏଥିସହ କିଛି ଭୁଲ୍‌ରୁ ମଧ୍ୟ ଦୂରେଇ ରହିବା ଜରୁରୀ । ଯାହାଦ୍ବାରା ଏହି ଅଭ୍ୟାସରୁ ଶରୀରକୁ ଅଧିକ ଲାଭ ମିଳିପାରିବ । ଏହି ବ୍ରିଦିଙ୍ଗ ସବୁବେଳେ ଏକ ଶାନ୍ତ ପରିବେଶରେ କରନ୍ତୁ । ଯେଉଁଠି କୌଣସି କୋଳାହଳ ନଥିବ । ଅଭ୍ୟାସ ସମୟରେ ଧ୍ୟାନ ଆକର୍ଷଣ କରୁଥିବା ଉପକରଣ ଯେମିତିକି ମୋବାଇଲରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ: ଖରାରେ ବସୁଛନ୍ତି କି ? ଜାଣିରଖନ୍ତୁ ବସିବାର ଠିକ୍ ସମୟ, କ'ଣ ମିଳେ ଲାଭ

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ: ଏହି ଦେଶରେ କେବଳ ମୋଟା ଝିଅଙ୍କୁ ବାହା ହୁଅନ୍ତି ପୁଅ, ବାହାଘର ପୂର୍ବରୁ ଯାଆନ୍ତି ଫ୍ୟାଟ୍ କ୍ୟାମ୍ପ

ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ: ବୋତଲ ପାଣି ପିଉଥିଲେ ଜୀବନ ପ୍ରତି ବିପଦ ! ସତର୍କ କରାଇଲା FSSAI

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.