ऑक्युलर प्रुरिटस (Ocular pruritic) ही सर्व वयोगटातील लोकांमध्ये आढळणारी एक सामान्य समस्या आहे. यासाठी प्रदूषण आणि धुळीचा डोळ्यांवर होणारा परिणाम, स्वच्छतेचा अभाव किंवा कोणत्याही प्रकारचा संसर्ग, अॅलर्जी, जीवनशैलीतील समस्या किंवा आजार यासह अनेक कारणे जबाबदार आहेत. या आजारात जोपर्यंत लक्षणे अधिक तीव्र होत नाहीत, तोपर्यंत लोक डोळ्यांना खाज सुटणे याकडे फारसे लक्ष देत नाहीत. या आजाराकडे दुर्लक्ष करणे डोळ्यांना जड होऊ शकते. नेत्र प्रुरिटसची कारणे आणि या समस्येपासून बचाव करण्याच्या पद्धतींबद्दल जाणून घेण्यासाठी, ETV भारत दिल्लीतील 'आय सेंटर'मधील नेत्रतज्ज्ञ डॉ. राधा चौधरी यांचा सल्ला घेतला.
ऑक्युलर प्रुरिटची लक्षणे
डॉक्टर राधा सांगतात की ओक्युलर प्रुरिटस ही एक सामान्य समस्या आहे. यात पापण्यांमध्ये खाज सुटणे सुरू होते. परंतु, जर समस्या वाढत गेली. तर डोळ्यांमध्ये जळजळ आणि वेदना यांसारख्या समस्या उद्भवू शकतात.ओक्युलर प्रुरिटसची अनेक कारणे असू शकतात. त्यापैकी सर्वात सामान्य खालीलप्रमाणे आहेत.
- धूळ कण किंवा प्रदूषण कण डोळ्यांमध्ये इनहेलेशन
- केसांच्या शॅंपू किंवा केसांच्या रंगांमध्ये असलेल्या रसायनांचा डोळा
- खराब गुणवत्ता किंवा डोळ्यांच्या मेकअपचा दीर्घकाळ वापर मस्कारा
- डोळ्यात कोरडेपणा जाणवणे
- डोळ्यांच्या संसर्गाचा परिणाम
- पापण्यांचा सेबोरेरिक त्वचारोग
- खराब दर्जाचे कॉन्टॅक्ट लेन्स घालणे
- आहारात डोळ्यांसाठी आवश्यक पोषणाचा अभाव
- मधुमेह, उच्च रक्तदाब, हृदयविकार किंवा इतर वैद्यकीय परिस्थितींचे परिणाम यासारख्या कॉमोरबिडीटी
डॉक्टर राधा सांगतात की या व्यतिरिक्त इतरही अनेक कारणे आहेत. यामुळे डोळ्यांना खाज येण्याची समस्या उद्भवते. त्याचप्रमाणे विशेषतः धूळ, माती किंवा प्रदूषण किंवा कोणत्याही प्रकारचे रासायनिक घटक डोळ्यांत गेल्यास स्वच्छ पाण्याने धुवा. डॉक्टरांनी सांगितल्याप्रमाणे डोळ्याचे पाण्याने धुतल्यास त्वरित आराम मिळतो.कधी कॉन्टॅक्ट लेन्समुळे किंवा इतर कारणांमुळे ऍलर्जी येऊ शकते.
डोळ्याच्या पापण्यांकडे दुर्लक्ष करू नका
व्यक्तीला दुखत असल्यास आणि डोळ्यांना सूज येत असल्यास, डोळ्यांचा रंग लाल होतो. त्याची दृष्टी कमकुवत किंवा अंधुक होऊ लागते. तसेच जास्त प्रमाणात स्त्राव होत असल्यास किंवा डोळ्यांतून पाणी येत असल्यास या लक्षणांकडे अजिबात दुर्लक्ष करू नये. आणि डॉक्टरांनी तातडीने नेत्र तपासणी करून घ्यावी. अन्यथा डोळ्यांना इजा होऊ शकते.
हेही वाचा - Schizophrenia : स्किझोफ्रेनिया असलेल्या लोकांमध्ये होते जनुक उत्परिवर्तन
कशी घ्याल डोळ्यांची काळजी ?
डॉ. राधा सांगतात की सामान्य स्थितीत डोळ्यांची खाज सुटू नये म्हणून काही सावधगिरी बाळगल्या जाऊ शकतात. त्यातील काही खालीलप्रमाणे आहेत.
- दिवसा घराबाहेर पडताना किंवा कडक उन्हात, सनग्लासेस लावूनच घराबाहेर पडा. याशिवाय दिवसा किंवा रात्री तुम्ही जात असल्यास जिथे धूळ, माती आणि प्रदूषणाचे प्रमाण असल्यास सामान्य चष्माही वापरता येतो.
- कुठूनही आल्यानंतर किंवा दिवसातून किमान दोनदा डोळे स्वच्छ आणि ताजे पाण्याने धुवा.
- केसांवर किंवा त्वचेवर कोणत्याही प्रकारचे रासायनिक उत्पादन वापरताना, त्याचे कण डोळ्यात जाणार नाहीत याची काळजी घ्या.
- विशेषत: महिलांनी डोळ्यांसाठी वापरल्या जाणार्‍या मेकअप उत्पादनांची निवड अत्यंत काळजीपूर्वक करावी. निकृष्ट दर्जाची मेकअप उत्पादने विशेषत: काजळमुळे डोळ्यांना अॅलर्जी किंवा संसर्ग होऊ शकतो.
- संगणकासमोर बराच वेळ काम करणाऱ्या लोकांनी अशा चष्म्याचा वापर करावा. डोळ्यांना स्क्रीनच्या थेट प्रकाशाच्या दुष्परिणामांपासून वाचवू शकतात. याशिवाय संगणकाकडे जास्त वेळ पाहण्याऐवजी मधेच काही क्षण काढत राहा.
- वाचताना किंवा कोणतेही काम करताना जिथे डोळ्यांपेक्षा जास्त लक्ष द्यावे लागते, तिथे पुरेसा प्रकाश आहे हे लक्षात ठेवा.
- वैद्यकीय सल्ल्याशिवाय कोणत्याही प्रकारचे थेंब किंवा औषधे डोळ्यात टाकू नका.
- नेहमी चांगल्या दर्जाच्या कॉन्टॅक्ट लेन्स घाला.
- आहारात सर्व प्रकारच्या फळे आणि भाज्यांचे प्रमाण वाढवा. आणि दिवसभर आवश्यक प्रमाणात पाणी प्यावे जेणेकरून डोळ्यांमध्ये तसेच शरीरात ओलावा टिकून रहावा.
- डोळ्यांचा नियमित व्यायाम करा.
- तुम्हाला दररोज आवश्यक प्रमाणात झोप मिळणे आवश्यक आहे. झोप आली नाही तरी डोळ्यांचा त्रास होऊ शकतो.
हेही वाचा - Long COVID: दीर्घकाळ कोरोनामुळे श्वासोच्छवास, डोळ्याचे विकार, तसेच स्नायू कमकुवत होणे या आजाराची शक्यता
