हैदराबाद : मूळव्याध म्हणजे गुदद्वारातील विकृती ज्यामध्ये गुदद्वाराजवळ किंवा गुदद्वाराजवळील नसांना सूज येते आणि बाहेरील भाग म्हणजे गुदद्वाराजवळ आणि तेथे गुठळ्या किंवा मस्से तयार होऊ लागतात. अनेक वेळा त्यातून रक्तही बाहेर पडू लागते. या समस्येकडे दुर्लक्ष केल्यास किंवा त्यावर वेळीच उपचार न केल्यास अनेक वेळा ती दूर करण्यासाठी शस्त्रक्रिया करावी लागते. सामान्य लोक मूळव्याध, फिस्टुला आणि फिशर यांच्यात फरक करू शकत नाहीत. त्यामुळे आणखी अडचणी वाढतात. मूळव्याधची समस्या कशी ओळखावी आणि त्यावर उपचार करण्याचा योग्य मार्ग काय आहे ते जाणून घ्या. समस्येचे गांभीर्य लक्षात घेऊन चार प्रकारांचा विचार करण्यात आला आहे. ते याप्रमाणे आहेत: 1. अंतर्गत मूळव्याध, 2. बाह्य मूळव्याध, 3. लांबलचक मूळव्याध, 4. रक्तरंजित मूळव्याध
मूळव्याधाची लक्षणे (piles symptoms) : मुळव्याधची काही सामान्य लक्षणे पुढीलप्रमाणे आहेत. 1. गुदद्वार किंवा मलभोवती सूज, खाज सुटणे आणि जळजळ होणे 2. शौच करताना अस्वस्थता जाणवणे 3. शौच करताना सौम्य किंवा कधी कधी तीव्र वेदना जाणवणे 4.मलाने कमी-जास्त रक्तस्त्राव होणे 5. गुदद्वाराच्या आतील बाजूस किंवा त्याच्या आजूबाजूला गुठळ्या. 6. मल वाहताना गुदद्वारातून चामखीळ बाहेर पडत असल्यासारखे वाटणे 7. बसण्यास त्रास होणे 8. कधी-कधी पुन्हा-पुन्हा मल पास करण्याची इच्छा होते, पण मल वगैरे जात नाही.
मूळव्याध होण्याची कारणे : बहुतेक प्रकरणांमध्ये जुनाट आणि जास्त बद्धकोष्ठता मूळव्याध होण्यासाठी जबाबदार मानली जाते. त्याच वेळी, हे अनुवांशिक कारणांमुळे देखील होऊ शकते. याशिवाय इतर काही कारणांमुळे हा आजार होण्याची शक्यता वाढते. जाणून घ्या लक्षणे: मसालेदार, तळलेले किंवा तेलकट पदार्थ नियमित खाणे, नियमित आतड्याची हालचाल न होणे किंवा आतड्याची हालचाल थांबवणे, शारीरिक क्रिया कमी होणे, गरोदरपणात महिलांना हा त्रास होण्याची शक्यता असते, काही वेळा काही गंभीर आजारांमुळे किंवा त्यांच्या उपचारांमुळे आधी बद्धकोष्ठता आणि नंतर मूळव्याध होण्याची शक्यता असते.
अशी घ्या काळजी (piles precautions) : याशिवाय ज्या लोकांना हा त्रास झाला असेल त्यांनी आहार आणि इतर खबरदारीची अधिक काळजी (How to eliminate piles from the root) घ्यावी आणि खाण्यापिण्याबाबत डॉक्टरांच्या सूचनांचे पालन करावे. यासोबतच अशा लोकांनी फास्ट फूड, जंक फूड आणि मैद्यापासून बनवलेले आहार, राजमा, छोले, उडीद, चणे, मांसाहार आदी पदार्थ टाळावेत. कारण ते पचायला वेळ लागतो आणि कधी कधी ते बद्धकोष्ठता देखील होऊ शकते. याशिवाय अशा लोकांनी दारू आणि सिगारेटचे सेवन टाळावे.
