ETV Bharat / sukhibhava

लघवीतील असंयम आणि डॉक्टरांचा सल्ला केव्हा घ्यावा याबद्दल जाणून घ्या

author img

By

Published : Aug 13, 2022, 3:00 PM IST

आज प्रत्येक 3 पैकी 1 महिला लघवीच्या असंयमीशी झुंज देत आहे. तरीही मोजक्याच महिलांवर उपचार केले जात आहेत. या स्थितीबद्दल तुम्हाला काय माहित असणे आवश्यक आहे आणि वेळेवर उपचार घेणे का महत्त्वाचे आहे ते येथे आहे.

Urinary Incontinence
लघवीतील असंयम

कोईम्बतूर आज प्रत्येक 3 पैकी 1 महिला लघवीच्या असंयमने त्रस्त आहे. तरीही मोजक्याच महिलांवर उपचार केले जात आहेत. या स्थितीबद्दल तुम्हाला काय माहित असणे आवश्यक आहे आणि वेळेवर उपचार घेणे का महत्त्वाचे आहे ते येथे आहे. श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमधील यूरो-स्त्रीरोग विभाग मूत्रमार्गाच्या असंयम आणि लवकर निदानासाठी लक्षणांची सखोल तपासणी करतो.

जुन्या दिवसांमध्ये, मूत्रमार्गात असंयम वृद्ध स्त्रियांना प्रभावित करते आणि तरुणांमध्ये ते फारच दुर्मिळ होते. मात्र वेगवान जीवन आणि जीवनशैलीतील आमूलाग्र बदलांमुळे तरुणींनाही या समस्येला सामोरे जावे लागत आहे. आकडेवारी दर्शवते की संपूर्ण लोकसंख्येपैकी अंदाजे 21.3% लोक मूत्रमार्गाच्या असंयमने प्रभावित आहेत. पण ही परिस्थिती नेमकी काय आहे?

लघवीतील असंयम समजून घेणे Understanding Urinary Incontinence लघवीतील असंयम याला अनैच्छिकपणे अचानक लघवी कमी होणे असे म्हणतात. हे मूत्राशयावरील नियंत्रण गमावल्यामुळे होते जे वृद्ध स्त्रिया आणि प्रसूती झालेल्या स्त्रियांमध्ये सामान्य आहे. इतर कारणांमध्‍ये गर्भाशयाचा क्षोभ आणि वारंवार होणारे मूत्रमार्गाचे संक्रमण यांचा समावेश होतो. लघवीच्या असंयमचे काही प्रकार आहेत ज्यात हे समाविष्ट असू शकते.

आग्रह असंयम Urge incontinence या प्रकारचा असंयम तातडीच्या लघवीच्या गरजेने ओळखला जातो. अनेकदा, हे शौचालयात पोहोचण्यासाठी खूप लवकर होते, परिणामी लघवी गळती होते. ओव्हरएक्टिव्ह ब्लॅडर म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या अवस्थेमुळे अर्ज असंयम होऊ शकते. ओएबी विविध कारणांमुळे होऊ शकते, ज्यामध्ये कमकुवत श्रोणि स्नायू, मज्जातंतूचे नुकसान, संसर्ग, रजोनिवृत्तीनंतर कमी इस्ट्रोजेन पातळी किंवा उच्च बॉडी मास इंडेक्स यांचा समावेश आहे.

ताणतणाव असंयम Stress incontinence शारीरिक हालचालींदरम्यान लघवी बाहेर पडणे हे सहसा तणावाच्या असंयमचा परिणाम असते. असंयम या प्रकारात, पेल्विक फ्लोर स्नायू कमकुवत असतात आणि यापुढे पेल्विक अवयवांना पुरेसे समर्थन देत नाहीत. या स्नायूंच्या कमकुवतपणामुळे चालताना चुकून लघवी होण्याची शक्यता असते. हसताना, खोकताना, शिंकताना, धावताना, उडी मारताना किंवा उठताना लघवीच्या गळतीची चिंता अनेकांना जाणवते.

ओव्हरफ्लो असंयम Overflow incontinence प्रत्येक लघवीनंतर मूत्राशय पूर्णपणे रिकामे न झाल्यास, एखाद्या व्यक्तीला ओव्हरफ्लो असंयम असू शकते. मूत्राशयाचा रस कंटेनर म्हणून विचार करा. जर रसाचा फक्त काही भाग गुळातून ओतला गेला तर हलवल्यावर तो सांडण्याची शक्यता आहे. ओव्हरफ्लो असंयम असणा-या लोकांना अपघात होण्याची अधिक शक्यता असते कारण त्यांचे मूत्राशय पूर्णपणे रिकामे होत नाहीत. सामान्यतः, याचा परिणाम मोठ्या प्रमाणात होण्याऐवजी कमी प्रमाणात लघवी होतो.

मिश्र असंयम या प्रकारचा असंयम अनेक घटकांचा परिणाम आहे. ज्यामुळे गळतीची चिंता निर्माण होते. मिश्र असंयम मध्ये तणाव असंयम आणि अतिक्रियाशील मूत्राशय दोन्ही समाविष्ट असू शकतात

मूत्र असंयम दर्शवणारी चिन्हे खालील सामान्य लघवी असंयम लक्षणे आहेत. तथापि, प्रत्येक व्यक्तीला वेगवेगळी लक्षणे दिसू शकतात. संभाव्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे. वेळेवर शौचालयात पोहोचणे अशक्य आहे, परिणामी शौचालयात जाण्याची निकड आणि लघवीची कमतरता. व्यायाम किंवा हालचाली दरम्यान मूत्र गळती. मूत्र गळती ज्यामुळे क्रियाकलापांमध्ये अडथळा येतो. शिंकणे किंवा हसणे यामुळे लघवीची गळती होऊ शकते. मूत्र गळती जी शस्त्रक्रियेनंतर सुरू होते किंवा कायम राहते. लघवी बाहेर पडल्याच्या संवेदनाशिवाय सतत ओलेपणाची भावना. मूत्राशय अपुरे रिकामे झाल्याची भावना.

वारंवार लघवी होणे श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमध्ये लघवीच्या असंयमवर उपचार

केस 1 लघवीच्या असंयमाने ग्रस्त असलेल्या महिलेने श्री रामकृष्ण हॉस्पिटल https://www.sriramakrishnahospital.com/specialties/obstetric-gynaecology/ येथे सल्लामसलत केली, तिच्या स्थितीचे काळजीपूर्वक विश्लेषण केले गेले आणि तिला काही औषधे लिहून देण्यात आली. आणि जीवनशैलीच्या शिफारशींची शिफारस करण्यात आली. तरीही, तिची प्रकृती सुधारली नाही आणि तिच्यावर ट्रान्सव्हॅजिनल टेप सर्जिकल उपचार झाले. ती आता पूर्णपणे बरी झाली आहे आणि सामान्य जीवन जगत आहे.

ट्रान्सव्हॅजिनल टेप Transvaginal tape ट्रान्सव्हॅजिनल टेपिंग ही मूत्राशय टॅक मूत्रमार्गाच्या असंयमवर उपचार करण्यासाठी वापरली जाणारी एक वारंवार उपचार आहे. ही एक डेकेअर प्रक्रिया आहे जी ऍनेस्थेसिया अंतर्गत केली जाते. ज्यामध्ये गॉझचा एक छोटा तुकडा मूत्रमार्गाला आधार देण्यासाठी वापरला जातो, मूत्राशयातून मूत्र वाहून नेणारी नळी. त्याचा उद्देश मूत्राशयाच्या मानेला आधार देणे आहे, जे मूत्राशयला मूत्रमार्गाशी जोडते. यामुळे लघवी नियंत्रणाबाहेर जाण्यापासून बचाव होईल.

केस 2 दोन महिला मूत्रसंस्थेबद्दल चिंतित, श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमध्ये दाखल; तिच्या निदानानंतर, स्त्रीरोग तज्ञांनी जीवनशैलीसाठी काही औषधे आणि शिफारसी लिहून दिल्या. दोन्ही महिलांनी काही आठवड्यांमध्ये लक्षणीय सुधारणा दर्शविली आणि आता पूर्णपणे बरे झाले आहेत.

प्रकरण 3 एक 55 वर्षीय स्त्री जिचे काही वर्षांपूर्वी गर्भाशय काढून टाकण्यात आले होते, तिला लघवी करण्यास त्रास होत असताना रुग्णालयात दाखल केले. तिला मूत्राशय प्रोलॅप्स आणि व्हॉल्ट प्रोलॅप्सचे निदान झाले. त्याच्यावर शस्त्रक्रियेच्या पर्यायांनी उपचार करण्यात आले आणि आता त्याची प्रकृती पूर्णपणे बरी झाली आहे. जोखीम घटक जे मूत्रमार्गात असंयम होण्याची शक्यता वाढवू शकतात.

लिंग पुरुषांपेक्षा स्त्रियांना जास्त धोका असतो. वयानुसार, मूत्राशय आणि मूत्रमार्गाच्या स्नायूंची ताकद कमी होते. वय-संबंधित बदलांमुळे मूत्राशयाची क्षमता कमी होते आणि अनैच्छिक लघवी होण्याची शक्यता वाढते.

जास्त वजन असणे जास्त वजनामुळे मूत्राशय आणि आसपासच्या स्नायूंवर दबाव येतो, ज्यामुळे खोकताना किंवा शिंकताना ते कमकुवत होतात आणि लघवी करतात.

कॅफिन कॅफीनचा अति प्रमाणात वापर. या स्थितीत कोणतीही संभाव्य गुंतागुंत नसली तरी, ती एखाद्याच्या दैनंदिन जीवनावर लक्षणीय परिणाम करू शकते. काही गुंतागुंतांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते.

त्वचेवर पुरळ उठणे सतत ओलसर त्वचेमुळे पुरळ, त्वचेचे संक्रमण आणि फोड येऊ शकतात.

मूत्रमार्गात संसर्ग असंयममुळे मूत्रमार्गाच्या संसर्गाची पुनरावृत्ती होण्याची शक्यता वाढते.

वैयक्तिक जीवनावर परिणाम मूत्रमार्गात असंयम सामाजिक, व्यावसायिक आणि वैयक्तिक संबंधांवर परिणाम करू शकते.

महत्त्वाची सूचना बहुतेक स्त्रिया स्वतःहून लघवीच्या असंयमचा सामना करतात आणि तरीही वैद्यकीय मदत घेणे टाळतात. याबाबत उघडपणे बोलायला महिलांना लाज वाटते. आरोग्य सेवेतील अलीकडील प्रगतीमुळे, लघवीच्या असंयमवर उपचार करणे आता सोपे झाले आहे, पेच टाळण्यासाठी आणि सामान्य जीवन जगण्यासाठी आवश्यक उपचारांचा फायदा घेऊ शकतात.

कोईम्बतूरमध्ये राहणार्‍यांसाठी, श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमध्ये कोईम्बतूरमधील काही सर्वोत्कृष्ट स्त्रीरोगतज्ञांचा सल्ला घेऊ शकता. जे दूर राहतात आणि त्यांच्या आरोग्य समस्यांसाठी आपत्कालीन सल्ला घेऊ इच्छितात ते ऑनलाइन व्हिडिओ सल्लामसलतचा लाभ घेऊ शकतात. डॉक्टरांकडून चोवीस तास प्रभावी उपचार दिले जातात. श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमधील सेवा जागतिक मानकांच्या बरोबरीने आहेत, रुग्णांना आवश्यक ती काळजी मिळेल याची खात्री करून देतात.

हेही वाचा First synthetic embryos प्रथम कृत्रिम भ्रूण वैज्ञानिक प्रगती गंभीर नैतिक प्रश्न निर्माण करते

कोईम्बतूर आज प्रत्येक 3 पैकी 1 महिला लघवीच्या असंयमने त्रस्त आहे. तरीही मोजक्याच महिलांवर उपचार केले जात आहेत. या स्थितीबद्दल तुम्हाला काय माहित असणे आवश्यक आहे आणि वेळेवर उपचार घेणे का महत्त्वाचे आहे ते येथे आहे. श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमधील यूरो-स्त्रीरोग विभाग मूत्रमार्गाच्या असंयम आणि लवकर निदानासाठी लक्षणांची सखोल तपासणी करतो.

जुन्या दिवसांमध्ये, मूत्रमार्गात असंयम वृद्ध स्त्रियांना प्रभावित करते आणि तरुणांमध्ये ते फारच दुर्मिळ होते. मात्र वेगवान जीवन आणि जीवनशैलीतील आमूलाग्र बदलांमुळे तरुणींनाही या समस्येला सामोरे जावे लागत आहे. आकडेवारी दर्शवते की संपूर्ण लोकसंख्येपैकी अंदाजे 21.3% लोक मूत्रमार्गाच्या असंयमने प्रभावित आहेत. पण ही परिस्थिती नेमकी काय आहे?

लघवीतील असंयम समजून घेणे Understanding Urinary Incontinence लघवीतील असंयम याला अनैच्छिकपणे अचानक लघवी कमी होणे असे म्हणतात. हे मूत्राशयावरील नियंत्रण गमावल्यामुळे होते जे वृद्ध स्त्रिया आणि प्रसूती झालेल्या स्त्रियांमध्ये सामान्य आहे. इतर कारणांमध्‍ये गर्भाशयाचा क्षोभ आणि वारंवार होणारे मूत्रमार्गाचे संक्रमण यांचा समावेश होतो. लघवीच्या असंयमचे काही प्रकार आहेत ज्यात हे समाविष्ट असू शकते.

आग्रह असंयम Urge incontinence या प्रकारचा असंयम तातडीच्या लघवीच्या गरजेने ओळखला जातो. अनेकदा, हे शौचालयात पोहोचण्यासाठी खूप लवकर होते, परिणामी लघवी गळती होते. ओव्हरएक्टिव्ह ब्लॅडर म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या अवस्थेमुळे अर्ज असंयम होऊ शकते. ओएबी विविध कारणांमुळे होऊ शकते, ज्यामध्ये कमकुवत श्रोणि स्नायू, मज्जातंतूचे नुकसान, संसर्ग, रजोनिवृत्तीनंतर कमी इस्ट्रोजेन पातळी किंवा उच्च बॉडी मास इंडेक्स यांचा समावेश आहे.

ताणतणाव असंयम Stress incontinence शारीरिक हालचालींदरम्यान लघवी बाहेर पडणे हे सहसा तणावाच्या असंयमचा परिणाम असते. असंयम या प्रकारात, पेल्विक फ्लोर स्नायू कमकुवत असतात आणि यापुढे पेल्विक अवयवांना पुरेसे समर्थन देत नाहीत. या स्नायूंच्या कमकुवतपणामुळे चालताना चुकून लघवी होण्याची शक्यता असते. हसताना, खोकताना, शिंकताना, धावताना, उडी मारताना किंवा उठताना लघवीच्या गळतीची चिंता अनेकांना जाणवते.

ओव्हरफ्लो असंयम Overflow incontinence प्रत्येक लघवीनंतर मूत्राशय पूर्णपणे रिकामे न झाल्यास, एखाद्या व्यक्तीला ओव्हरफ्लो असंयम असू शकते. मूत्राशयाचा रस कंटेनर म्हणून विचार करा. जर रसाचा फक्त काही भाग गुळातून ओतला गेला तर हलवल्यावर तो सांडण्याची शक्यता आहे. ओव्हरफ्लो असंयम असणा-या लोकांना अपघात होण्याची अधिक शक्यता असते कारण त्यांचे मूत्राशय पूर्णपणे रिकामे होत नाहीत. सामान्यतः, याचा परिणाम मोठ्या प्रमाणात होण्याऐवजी कमी प्रमाणात लघवी होतो.

मिश्र असंयम या प्रकारचा असंयम अनेक घटकांचा परिणाम आहे. ज्यामुळे गळतीची चिंता निर्माण होते. मिश्र असंयम मध्ये तणाव असंयम आणि अतिक्रियाशील मूत्राशय दोन्ही समाविष्ट असू शकतात

मूत्र असंयम दर्शवणारी चिन्हे खालील सामान्य लघवी असंयम लक्षणे आहेत. तथापि, प्रत्येक व्यक्तीला वेगवेगळी लक्षणे दिसू शकतात. संभाव्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे. वेळेवर शौचालयात पोहोचणे अशक्य आहे, परिणामी शौचालयात जाण्याची निकड आणि लघवीची कमतरता. व्यायाम किंवा हालचाली दरम्यान मूत्र गळती. मूत्र गळती ज्यामुळे क्रियाकलापांमध्ये अडथळा येतो. शिंकणे किंवा हसणे यामुळे लघवीची गळती होऊ शकते. मूत्र गळती जी शस्त्रक्रियेनंतर सुरू होते किंवा कायम राहते. लघवी बाहेर पडल्याच्या संवेदनाशिवाय सतत ओलेपणाची भावना. मूत्राशय अपुरे रिकामे झाल्याची भावना.

वारंवार लघवी होणे श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमध्ये लघवीच्या असंयमवर उपचार

केस 1 लघवीच्या असंयमाने ग्रस्त असलेल्या महिलेने श्री रामकृष्ण हॉस्पिटल https://www.sriramakrishnahospital.com/specialties/obstetric-gynaecology/ येथे सल्लामसलत केली, तिच्या स्थितीचे काळजीपूर्वक विश्लेषण केले गेले आणि तिला काही औषधे लिहून देण्यात आली. आणि जीवनशैलीच्या शिफारशींची शिफारस करण्यात आली. तरीही, तिची प्रकृती सुधारली नाही आणि तिच्यावर ट्रान्सव्हॅजिनल टेप सर्जिकल उपचार झाले. ती आता पूर्णपणे बरी झाली आहे आणि सामान्य जीवन जगत आहे.

ट्रान्सव्हॅजिनल टेप Transvaginal tape ट्रान्सव्हॅजिनल टेपिंग ही मूत्राशय टॅक मूत्रमार्गाच्या असंयमवर उपचार करण्यासाठी वापरली जाणारी एक वारंवार उपचार आहे. ही एक डेकेअर प्रक्रिया आहे जी ऍनेस्थेसिया अंतर्गत केली जाते. ज्यामध्ये गॉझचा एक छोटा तुकडा मूत्रमार्गाला आधार देण्यासाठी वापरला जातो, मूत्राशयातून मूत्र वाहून नेणारी नळी. त्याचा उद्देश मूत्राशयाच्या मानेला आधार देणे आहे, जे मूत्राशयला मूत्रमार्गाशी जोडते. यामुळे लघवी नियंत्रणाबाहेर जाण्यापासून बचाव होईल.

केस 2 दोन महिला मूत्रसंस्थेबद्दल चिंतित, श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमध्ये दाखल; तिच्या निदानानंतर, स्त्रीरोग तज्ञांनी जीवनशैलीसाठी काही औषधे आणि शिफारसी लिहून दिल्या. दोन्ही महिलांनी काही आठवड्यांमध्ये लक्षणीय सुधारणा दर्शविली आणि आता पूर्णपणे बरे झाले आहेत.

प्रकरण 3 एक 55 वर्षीय स्त्री जिचे काही वर्षांपूर्वी गर्भाशय काढून टाकण्यात आले होते, तिला लघवी करण्यास त्रास होत असताना रुग्णालयात दाखल केले. तिला मूत्राशय प्रोलॅप्स आणि व्हॉल्ट प्रोलॅप्सचे निदान झाले. त्याच्यावर शस्त्रक्रियेच्या पर्यायांनी उपचार करण्यात आले आणि आता त्याची प्रकृती पूर्णपणे बरी झाली आहे. जोखीम घटक जे मूत्रमार्गात असंयम होण्याची शक्यता वाढवू शकतात.

लिंग पुरुषांपेक्षा स्त्रियांना जास्त धोका असतो. वयानुसार, मूत्राशय आणि मूत्रमार्गाच्या स्नायूंची ताकद कमी होते. वय-संबंधित बदलांमुळे मूत्राशयाची क्षमता कमी होते आणि अनैच्छिक लघवी होण्याची शक्यता वाढते.

जास्त वजन असणे जास्त वजनामुळे मूत्राशय आणि आसपासच्या स्नायूंवर दबाव येतो, ज्यामुळे खोकताना किंवा शिंकताना ते कमकुवत होतात आणि लघवी करतात.

कॅफिन कॅफीनचा अति प्रमाणात वापर. या स्थितीत कोणतीही संभाव्य गुंतागुंत नसली तरी, ती एखाद्याच्या दैनंदिन जीवनावर लक्षणीय परिणाम करू शकते. काही गुंतागुंतांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते.

त्वचेवर पुरळ उठणे सतत ओलसर त्वचेमुळे पुरळ, त्वचेचे संक्रमण आणि फोड येऊ शकतात.

मूत्रमार्गात संसर्ग असंयममुळे मूत्रमार्गाच्या संसर्गाची पुनरावृत्ती होण्याची शक्यता वाढते.

वैयक्तिक जीवनावर परिणाम मूत्रमार्गात असंयम सामाजिक, व्यावसायिक आणि वैयक्तिक संबंधांवर परिणाम करू शकते.

महत्त्वाची सूचना बहुतेक स्त्रिया स्वतःहून लघवीच्या असंयमचा सामना करतात आणि तरीही वैद्यकीय मदत घेणे टाळतात. याबाबत उघडपणे बोलायला महिलांना लाज वाटते. आरोग्य सेवेतील अलीकडील प्रगतीमुळे, लघवीच्या असंयमवर उपचार करणे आता सोपे झाले आहे, पेच टाळण्यासाठी आणि सामान्य जीवन जगण्यासाठी आवश्यक उपचारांचा फायदा घेऊ शकतात.

कोईम्बतूरमध्ये राहणार्‍यांसाठी, श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमध्ये कोईम्बतूरमधील काही सर्वोत्कृष्ट स्त्रीरोगतज्ञांचा सल्ला घेऊ शकता. जे दूर राहतात आणि त्यांच्या आरोग्य समस्यांसाठी आपत्कालीन सल्ला घेऊ इच्छितात ते ऑनलाइन व्हिडिओ सल्लामसलतचा लाभ घेऊ शकतात. डॉक्टरांकडून चोवीस तास प्रभावी उपचार दिले जातात. श्री रामकृष्ण हॉस्पिटलमधील सेवा जागतिक मानकांच्या बरोबरीने आहेत, रुग्णांना आवश्यक ती काळजी मिळेल याची खात्री करून देतात.

हेही वाचा First synthetic embryos प्रथम कृत्रिम भ्रूण वैज्ञानिक प्रगती गंभीर नैतिक प्रश्न निर्माण करते

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.