हैदराबाद : आजच्या डिजिटल युगात स्मार्टफोनमुळं आपलं जीवन खूप सुखकर झालं आहे, असं म्हटलं तर अतिशयोक्ती होणार नाही. आम्हाला आवश्यक असलेली माहिती आणि मनोरंजन मिळवण्यासाठी; कोणाशीही, कधीही, कुठेही सहज संपर्क साधण्यासाठी हे स्मार्टफोन्स आमच्यासाठी खूप उपयुक्त आहेत. पण त्यांचा वापर काही प्रमाणात झाला तर चांगलं आहे. पण बरेच लोक मर्यादेपलीकडं फोन वापरतात. एकप्रकारे त्यांना फोनचं व्यसन लागलं आहे. डॉक्टर म्हणतात ते अजिबात चांगलं नाही. चला तर मग आता जाणून घेऊया या फोनच्या व्यसनाच्या समस्येपासून मुक्त कसं व्हावं.
- जास्त वेळ फोन वापरण्याची कारणं शोधा : जर तुम्हाला फोनचं व्यसन असेल.. प्रथम तुम्ही त्याची कारणं शोधली पाहिजेत. फोनच्या अतिवापरामुळं तुमची दैनंदिन कामं किती प्रमाणात खंडित होतात हे तुम्ही पाहावं. तसेच, फोन वापरामुळं तुमच्या कुटुंबातील सदस्य, जवळचे मित्र यांच्याशी तुमच्या नातेसंबंधाचा कसा परिणाम होतो याचा विचार करा. याचा अर्थ तुम्ही तुमची समस्या स्वतः समजून घेण्यास सक्षम असावं. गरज भासल्यास दुसऱ्याची मदत घ्या. समस्या सोडवण्यासाठी काय करायला हवं याचंही भान असायला हवं.
- स्क्रीन टाईम शक्य तितका कमी करा : फोन वापर नियंत्रित करण्यासाठी, तुम्ही प्रथम तुमचा स्क्रीन वेळ शक्य तितका कमी केला पाहिजे. त्यासाठी तुम्ही तुमच्या कामाच्या वेळेत तुमचा फोन म्यूट ठेवावा. झोपतानाही फोन सायलेंटवर ठेवावा. तसेच फोन घरी ठेवा आणि मित्र आणि नातेवाईकांना भेटा. मजा करा आणि कुटुंबातील सदस्यांसह दिवसाची खास वैशिष्ट्यं शेअर करा. फोनच्या व्यसनातून हळूहळू मुक्त होण्यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत.
- मॉनिटरिंग अ‍ॅप्स वापरा : दररोज आपण किती वेळ फोन वापरतो याचा मागोवा ठेवणं आवश्यक आहे. यासाठी सध्या ऑनलाइन अ‍ॅप्स उपलब्ध आहेत. त्यापैकी एक उत्तम म्हणजे अ‍ॅप इंस्टॉल करणं आणि फोन वापरण्यासाठी विशिष्ट वेळ सेट करणं. ती वेळ संपताच.. तुम्हाला अलर्ट मिळेल. यामुळे तुम्ही फोनचा वापर तात्काळ थांबवू शकता.
- स्वत:ला काही नियम घाला : आपण स्वतःसाठी काही नियम स्थापित केले पाहिजेत. विशेषतः बेडरूम, डायनिंग रूम आणि ऑफिसमध्ये फोन न वापरण्याचा निर्णय घ्यावा. सुरुवातीला अवघड जात असले तरी हळूहळू फोनचे व्यसन कमी होईल. खरं तर झोपण्यापूर्वी किंवा जेवणादरम्यान तुमचा फोन वापरू नका. अशा वेळी फोन नक्कीच दूर ठेवावा.
- पर्यायांवर लक्ष केंद्रित करा: फोन वापरण्याऐवजी पुस्तके वाचा, व्यायाम करा, गेम खेळा. किंवा तुमच्या सर्जनशीलतेला तीक्ष्ण करणार्‍या गोष्टी करा. यामुळे फोनचे व्यसन हळूहळू कमी होईल. मन शांत ठेवण्यासाठी योग आणि ध्यान यांचा खूप उपयोग होतो. याचा दररोज सराव केल्यानं तुमची मानसिकता सुधारेल. परिणामी, फोनचं व्यसन चांगलं नियंत्रित केलं जाऊ शकतं.
- वास्तवात या : आपल्यापैकी बरेच जण फोनवर एक अवास्तव जग पाहत असतात. त्यातून बाहेर पडायचे असेल तर वास्तवात यावे लागेल. हे तितकं सोपं नसलं तरी.. तुम्ही जर मन लावलं तर नक्कीच मार्ग सापडेल. कधी कधी आपण नियम मोडतो. तरी निराश होऊ नका. तरच फोनच्या व्यसनातून हळूहळू सुटका होऊ शकेल.
