नवी दिल्ली: नवीन लोकांना भेटताना, ग्रुपसमोर बोलताना किंवा एखादी महत्त्वाची परीक्षा देताना बहुतेक लोकांना चिंताग्रस्त किंवा अस्वस्थ वाटते. हे पूर्णपणे सामान्य आहे आणि सामान्यतः स्थिती संपल्यानंतर अदृश्य होते. तथापि, काही लोकांसाठी, चिंता ही केवळ उत्तीर्ण भावनांपेक्षा जास्त असते; हे क्रॉनिक आहे आणि दैनंदिन जीवनात लक्षणीय व्यत्यय आणू शकते.
याला सामाजिक चिंता विकार ( Social Anxiety Disorder ) म्हणून ओळखले जाते. कोणतेही स्पष्ट कारण नसतानाही एसएडी असलेल्या लोकांना सामाजिक परिस्थितीत तीव्र भीती आणि चिंता वाटते. ते इतरांद्वारे न्याय किंवा मूल्यमापन करण्याबद्दल जास्त काळजी करू शकतात आणि परिणामी, ते सामाजिक क्रियाकलाप पूर्णपणे टाळू शकतात. गंभीर प्रकरणांमध्ये, एसएडीचा कार्य, शाळा आणि वैयक्तिक संबंधांवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडू शकतो.
सामाजिक चिंता विकार ही एक गंभीर स्थिती ( Social anxiety disorder serious condition ) असू शकते जी एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनाच्या प्रत्येक पैलूवर परिणाम करते. तीव्र भीती, धडधडणारे हृदय, घाम येणे आणि बोलण्यास त्रास होणे ही सर्व लक्षणे आहेत. कुटुंब, मित्र किंवा व्यावसायिकांचे समर्थन नेटवर्क स्थापित करणे महत्वाचे आहे जे प्रोत्साहन आणि समज देऊ शकतात. व्यक्तीच्या कम्फर्ट झोनला नियमितपणे धक्का देणाऱ्या क्रियाकलापांमध्ये गुंतणे देखील फायदेशीर आहे. हे हळूहळू व्यक्तीचा "कम्फर्ट झोन" वाढवण्यास आणि एकूणच चिंता कमी करण्यास मदत करू शकते.
सामाजिक चिंता असलेले लोक त्यांच्या स्थितीचा सामना करण्यास शिकू शकतात आणि ही पावले उचलून पूर्ण जीवन जगू शकतात. एसएडीसाठी कोणताही इलाज नसला तरी, अनेकांना असे आढळून येते की थेरपी, औषधोपचार किंवा या दोघांचे संयोजन त्यांना त्यांची लक्षणे व्यवस्थापित करण्यात आणि एक परिपूर्ण जीवन जगण्यास मदत करू शकते. जर तुम्हाला वाटत असेल की तुम्हाला एसएडीचा त्रास होत असेल, तर मानसिक आरोग्य व्यावसायिकाची मदत घ्या. सामाजिक चिंतेला सामोरे जाण्यासाठी तुम्ही अनेक गोष्टी करू शकता: स्वतःबद्दल नकारात्मक किंवा निरुपयोगी विचारांना आव्हान द्या ( Challenge unhelpful thinking ): जर तुम्ही सतत स्वतःबद्दल नकारात्मक गोष्टींचा विचार करत असाल, सामाजिक परिस्थितीत तुम्हाला चिंता वाटते यात आश्चर्य नाही!
जेव्हा हे विचार तुमच्या मनात येतात तेव्हा स्वतःला पकडण्याचा प्रयत्न करा आणि त्यांना अधिक सकारात्मक प्रकाशात पुन्हा फ्रेम करा. सध्याच्या क्षणावर लक्ष केंद्रित करा: जेव्हा तुम्हाला चिंता वाटत असेल, तेव्हा भविष्यात काय घडू शकते. यावर किंवा भूतकाळातील अनुभवांवर लक्ष केंद्रित करणे सोपे आहे. त्याऐवजी, आपले लक्ष येथे आणि आता यावर केंद्रित करण्याचा प्रयत्न करा. तुमच्या श्वासाकडे लक्ष द्या आणि तुमच्या शरीरातील संवेदना लक्षात घ्या. स्वतःला हळूहळू सामाजिक परिस्थितींसमोर आणा. जर सामाजिक परिस्थितीत असण्याचा विचार जबरदस्त असेल तर लहान सुरुवात करा. कदाचित किराणा दुकानातील रोखपालाशी संभाषण सुरू करून किंवा शेजाऱ्याला नमस्कार करून सुरुवात करा.
जसजसे तुम्ही अधिक आरामदायक व्हाल, तसतसे तुम्ही हळूहळू अधिक आव्हानात्मक परिस्थितींमध्ये स्वतःला उघड करू शकता. आरामदायी क्रियाकलापांमध्ये व्यस्त रहा. तुम्हाला आराम करण्यास मदत करणाऱ्या गोष्टी करणे हे चिंतेची लक्षणे कमी करण्याचा एक प्रभावी मार्ग असू शकतो. काही लोकांना योग, ध्यान किंवा दीर्घ श्वासोच्छवासाचे व्यायाम त्यांना शांत आणि आरामशीर वाटण्यास मदत करतात असे आढळून येते. निरोगी जीवनशैलीच्या निवड करा. स्वतःची शारीरिक काळजी घेणे देखील सामाजिक चिंतेची लक्षणे कमी करण्यात मदत करू शकते. संतुलित आहार घेणे, नियमित व्यायाम करणे आणि पुरेशी झोप घेणे हे सर्व चिंता व्यवस्थापित करण्यासाठी महत्वाचे आहे.
बॉक्स श्वासोच्छ्वास: बॉक्स श्वासोच्छ्वास ( Box breathing ) हे एक शक्तिशाली, परंतु सोपे, विश्रांती तंत्र आहे ज्याचा उद्देश श्वासोच्छवासाला त्याच्या सामान्य लयमध्ये आणणे आहे. हे मन स्वच्छ करण्यास, शरीराला आराम करण्यास, तणावमुक्त करण्यास आणि लक्ष केंद्रित करण्यास मदत करते. चार मोजण्यासाठी श्वास घ्या, चार मोजण्यासाठी श्वास धरा, चार मोजण्यासाठी श्वास सोडा आणि चार मोजण्यासाठी श्वास पुन्हा धरा. हे काही मिनिटांसाठी आवश्यक असेल तेव्हा करा. जर तुम्हाला सामाजिक चिंतेचा त्रास होत असेल तर तुम्ही एकटे नाही आहात हे जाणून घ्या. अनेक लोक या परिस्थितीतून बरे झाले आहेत आणि आनंदी, भरभराटीचे जीवन जगत आहेत. तुम्हीही ते योग्य उपचार आणि आधाराने करू शकता.
हेही वाचा - Monkeypox : मंकीपॉक्स लैंगिक संबंधातून पसरू शकतो का? तज्ञ काय स्पष्ट करतात ते येथे आहे
