हैदराबाद: हॉट फ्लॅशची समस्या सामान्यतः महिलांमध्ये रजोनिवृत्तीशी संबंधित असते, परंतु ही समस्या पुरुषांमध्येही दिसून येते. काही औषधे, उपचार किंवा इतर कारणांमुळे हार्मोनल असंतुलनामुळे (Hormonal Imbalance) स्त्रिया आणि पुरुष दोघांनाही अनेकदा हॉट फ्लॅशचा अनुभव येऊ शकतो. रजोनिवृत्तीच्या काळात स्त्रियांना अनेक प्रकारच्या समस्या येतात आणि अशीच एक मोठी समस्या म्हणजे ‘हॉट फ्लॅश’ (Hot Flashes). (Hormonal Imbalance causes Hot Flashes)
हार्मोनल असंतुलन: हॉट फ्लॅश ही तर अशी स्थिती आहे, जिथे शरीरात अचानक उष्णतेची भावना, घाम येणे, अस्वस्थता आणि उन्हाळ्यात अनुभवलेले सर्व परिणाम तीव्र स्वरूपात दिसू लागतात. गरम फ्लॅशच्या स्थितीत, बऱ्याच वेळा एखादी व्यक्ती हिवाळ्याच्या हंगामातही खूप उबदार कपडे न घालता घामाने भिजते. स्त्रियांमध्ये, ही समस्या सामान्यतः पेरी-मेनोपॉजपासून रजोनिवृत्तीनंतरच्या कालावधीपर्यंत दिसून येते. स्त्रियांमध्ये रजोनिवृत्ती दरम्यान गरम चमकांच्या समस्येसाठी हार्मोनल असंतुलन जबाबदार असल्याचे मानले जाते. परंतु ही समस्या केवळ महिलांमध्येच नाही तर पुरुषांमध्येही वेगवेगळ्या कारणांमुळे हार्मोन्सच्या असंतुलनामुळे दिसून येते.
हाॅट फ्लॅशचे परिणाम: स्त्रियांमध्ये रजोनिवृत्तीच्या काळात शरीरातील काही हार्मोन्स जसे की, एंडोक्राइन आणि इस्ट्रोजेनच्या पातळीत असंतुलन होते. त्यामुळे शरीराचे तापमान अचानक अनेक पटींनी वाढते आणि त्याच वेळी शरीरातील अति उष्णतेमुळे शरीराचे तापमान वाढते. हाॅट फ्लॅशचे परिणाम देखील दिसून येतात, जसे की जास्त घाम येणे, अस्वस्थता, शरीरात कोरडेपणा इ. हार्मोन्सच्या असंतुलनामुळे, तणाव आणि इतर अनेक शारीरिक आणि वर्तणुकीशी संबंधित समस्या आणि बदल देखील या काळात स्त्रियांमध्ये दिसून येतात.
परिणाम महिलांवर अधिक दिसून येतो: मुंबईतील आयुर्वेदिक डॉक्टर मनीषा काळे सांगतात की, जेव्हा महिला आणि पुरुष दोघांमध्ये काही संप्रेरकांमध्ये, विशेषत: सेक्स हार्मोन्समध्ये असंतुलन होते तेव्हा शरीरात 'पित्त दोष'चे प्राबल्य असते तेव्हा 'वात दोष' देखील सुरू होतो. त्याचा परिणाम महिलांवर अधिक दिसून येतो. या अवस्थेत महिलांना काही वेळा अचानक शरीरात उष्णता वाढणे, गुदमरणे, अस्वस्थता आणि अस्वस्थता यासोबतच त्वचा कोरडी पडणे आणि योनीमार्गातही कोरडेपणा जाणवतो.
लक्षणे: कधीकधी हॉट फ्लॅशचा प्रभाव इतका तीव्र असू शकतो की, एअर कंडिशनिंग असलेल्या खोलीत किंवा पंख्यासमोर बसून देखील तुम्हाला खूप गरम वाटू शकते. ती स्पष्ट करते की हॉट फ्लॅशमध्ये, शरीराचा वरचा भाग जसे की चेहरा, मान, कान, छाती आणि इतर भाग जास्त गरम होतात आणि जास्त घाम येतो. याशिवाय बोटांना मुंग्या येणे, मळमळ सारखे वाटणे आणि हृदयाचे ठोके वाढणे ही लक्षणेही दिसून येतात.
