हैदराबाद : सोडियम हे एक आवश्यक पोषक तत्व आहे जे जास्त प्रमाणात खाल्ल्यास हृदयरोग, स्ट्रोक आणि अकाली मृत्यूचा धोका वाढतो. सोडियमचा मुख्य स्त्रोत टेबल सॉल्ट (सोडियम क्लोराईड) आहे, जो सोडियम ग्लूटामेट सारख्या इतर मसाल्यांमध्ये देखील असतो. WHO च्या 'सोडियम सेवन कमी करण्यावरील जागतिक अहवाल' असे सांगतो की जगातील केवळ 3 टक्के लोकसंख्येला सोडियम कमी करण्याच्या अनिवार्य धोरणांद्वारे संरक्षित केले आहे आणि 73 टक्के WHO सदस्य राष्ट्रांमध्ये समान धोरणांच्या अंमलबजावणीची पूर्ण श्रेणी नाही.
7 दशलक्ष लोकांचे जीव वाचू शकतात : अत्यंत किफायतशीर सोडियम कपात धोरणांच्या अंमलबजावणीमुळे सन 2030 पर्यंत जागतिक स्तरावर अंदाजे 7 दशलक्ष लोकांचे जीव वाचू शकतात. असंसर्गजन्य रोगांमुळे होणारे मृत्यू कमी करण्याचे शाश्वत विकास लक्ष्य साध्य करण्यासाठी हा एक महत्त्वाचा घटक प्रयत्न आहे. परंतु सध्या फक्त नऊ देशांकडे सोडियमचे सेवन कमी करण्यासाठी शिफारस केलेल्या धोरणांचे सर्वसमावेशक पॅकेज आहे. या देशांमध्ये ब्राझील, चिली, झेक प्रजासत्ताक, लिथुआनिया, मलेशिया, मेक्सिको, सौदी अरेबिया, स्पेन आणि उरुग्वे यांचा समावेश आहे.
सोडियमचे जास्त सेवन : डब्ल्यूएचओचे महासंचालक डॉ टेड्रोस अ‍ॅधानोम गेब्रेयसस यांच्या मते, अस्वास्थ्यकर आहार हे जागतिक स्तरावर मृत्यू आणि रोगांचे प्रमुख कारण आहे आणि सोडियमचे जास्त सेवन हे मुख्य दोषी आहे. हा अहवाल दर्शवितो की बहुतेक देशांनी सोडियम कमी करण्याचे कोणतेही अनिवार्य धोरण स्वीकारलेले नाही. ज्यामुळे त्यांच्या लोकांना हृदयविकाराचा झटका, स्ट्रोक आणि इतर आरोग्य समस्यांचा धोका आहे. सोडियम कमी करण्याच्या सर्वसमावेशक दृष्टिकोनामध्ये अनिवार्य धोरणे आणि WHO च्या सोडियमशी संबंधित चार सर्वोत्तम खरेदी हस्तक्षेप यांचा समावेश आहे, जे असंसर्गजन्य रोगांना प्रतिबंधित करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात योगदान देतात, ज्यामध्ये हे समाविष्ट आहे.
- कमी मीठ असलेल्या पदार्थांमध्ये सुधारणा करणे आणि अन्न आणि जेवणांमध्ये सोडियमचे लक्ष्य निश्चित करणे.
- रुग्णालये, शाळा, कामाची ठिकाणे आणि नर्सिंग होम यांसारख्या सार्वजनिक संस्थांमध्ये मीठ किंवा सोडियम समृध्द अन्न मर्यादित करण्यासाठी सार्वजनिक अन्न खरेदी धोरणे स्थापित करणे.
- फ्रंट-ऑफ-पॅकेज लेबलिंग ग्राहकांना सोडियम कमी असलेली उत्पादने निवडण्यात मदत करते.
- मीठ/सोडियमचा वापर कमी करण्यासाठी वर्तन बदल संप्रेषण आणि मास मीडिया मोहिमा.
व्यावसायिक हितसंबंधांपासून संरक्षण : WHO देशांना 'WHO ग्लोबल सोडियम बेंचमार्क्स' च्या अनुषंगाने प्रक्रिया केलेल्या खाद्यपदार्थांसाठी सोडियम सामग्रीचे लक्ष्य स्थापित करण्यासाठी प्रोत्साहित करते आणि या धोरणांद्वारे त्यांची अंमलबजावणी करते. अनिवार्य सोडियम कपात धोरणे अधिक प्रभावी आहेत. कारण ते अन्न उत्पादकांना समान खेळाचे क्षेत्र प्रदान करताना व्यापक व्याप्ती आणि व्यावसायिक हितसंबंधांपासून संरक्षण करतात. WHO ने सोडियम कमी करण्याच्या धोरणांच्या प्रकार आणि संख्येवर आधारित सदस्य राज्यांसाठी सोडियम कंट्री स्कोअरकार्ड विकसित केले आहे.
आरोग्य परिस्थितींचा वाढता धोका : वरवर पाहता, जागतिक सरासरी मिठाचे सेवन दररोज 10.8 ग्रॅम आहे, जे दररोज 5 ग्रॅम (एक चमचे) पेक्षा कमी मिठाच्या WHO च्या शिफारसीपेक्षा दुप्पट आहे. आहार आणि पोषण-संबंधित मृत्यूसाठी जास्त मीठ खाणे हा सर्वात मोठा धोका घटक आहे. उच्च सोडियमचे सेवन आणि जठरासंबंधी कर्करोग, लठ्ठपणा, ऑस्टिओपोरोसिस आणि किडनी रोग यासारख्या इतर आरोग्य परिस्थितींचा वाढता धोका यांच्याशी संबंध जोडणारे पुरावे अलीकडेच समोर आले आहेत.
सदस्य राज्यांना कृती करण्याचे आवाहन : WHO ने सोडियम सेवन कमी करण्याच्या धोरणांची अंमलबजावणी करण्यासाठी आणि अति मीठ सेवनाचे हानिकारक प्रभाव कमी करण्यासाठी सर्व सदस्य राज्यांना कृती करण्याचे आवाहन केले आहे. डब्ल्यूएचओने अन्न उत्पादकांना त्यांच्या उत्पादनांमध्ये सोडियम कमी करण्याचे महत्त्वाकांक्षी लक्ष्य निश्चित करण्याचे आवाहन केले आहे.
हेही वाचा : Bone Cancer : हाडांच्या कर्करोगाच्या नवीन औषधाने सुधारतो 50 टक्क्यांनी जगण्याचा दर
