मुलांमध्ये कान दुखणे ही एक सामान्य गोष्ट आहे, ज्यासाठी बहुतेक प्रकरणांमध्ये कानाचे संक्रमण जबाबदार असल्याचे मानले जाते. बालरोगतज्ञांच्या मते, साधारणपणे ५ वर्षांखालील सुमारे 40% मुलांना कान दुखण्याची समस्या ( 40% children suffer earache ) असते. चाइल्ड केअर क्लिनिक, मुंबईच्या बालरोगतज्ञ अपर्णा पारीख ( Mumbai-based pediatrician Aparna Parikh ) सांगतात की लहान मुलांमध्ये कान दुखण्याची अनेक कारणे असू शकतात. परंतु बहुतेक प्रकरणांमध्ये, कानातले सौम्य किंवा जास्त संक्रमण त्याला कारणीभूत असते. त्या सांगतात की, सहसा लहान मुलांना कान दुखत असल्याचे बोलून सांगता येत नाही. अशा स्थितीत, इतरही अनेक लक्षणे आहेत, ज्यांना समजून घेऊन पालकांना कळू शकते की मुलाच्या कानात काही समस्या आहे.
कानात दुखणे किंवा इन्फेक्शनची लक्षणे : डॉ. अपर्णा सांगतात की, जेव्हा लहान मुलांना कानात संसर्ग होतो, तेव्हा फक्त कानात दुखत नाही, तर इतरही अनेक समस्या त्यांना त्रास देऊ लागतात. त्या म्हणतात की, सहसा कानाच्या संसर्गामुळे आतील कानाचे भाग सुजायला लागतात. त्यामुळे कानात अस्वस्थता आणि वेदना जाणवू लागतात. अशा परिस्थितीत, बहुतेक मुले त्यांचे कान पुन्हा पुन्हा ओढू लागतात आणि त्यांना झोपायला त्रास होऊ लागतो. त्यांनी सांगितले की तीन वर्षापर्यंतच्या मुलांना कानाच्या संसर्गामुळे ( Symptoms of earache ) उलट्या किंवा मळमळ झाल्यासारखे वाटते. याशिवाय अनेक वेळा मुलांना ताप येऊ शकतो आणि संसर्ग वाढल्याने ऐकण्यात त्रास होऊ शकतो. याशिवाय काही वेळा कानातून पू किंवा द्रवही येऊ लागतो.
कारण: डॉ. अपर्णा सांगतात की, लहान मुलांच्या कानाच्या संसर्गास अनेक कारणे कारणीभूत असू शकतात. जसे की दीर्घकाळ टिकणारी सर्दी, खोकला, मधल्या कानात विषाणूजन्य किंवा बॅक्टेरियाचा संसर्ग किंवा सायनुसायटिस म्हणजेच सायनस संसर्ग इ. दुसरीकडे, कानात दुखण्यामागील कारणांबद्दलच बोलायचे झाल्यास, कानात घाण जाणे किंवा कोणत्याही कारणाने बाहेरील वस्तू कानात जाणे आणि त्यामुळे कानाला दुखापत होणे हे मुख्यतः कारणीभूत मानले जाते. ते किंवा इतर कोणतेही कारण मानले जाते.
कसे टाळावे: डॉ. अपर्णा सांगतात की संसर्ग झाल्यास, वैद्यकीय उपचार सर्वात महत्त्वाचे असतात. पण मुलांच्या कानाला संसर्ग किंवा दुखापतीपासून वाचवण्यासाठी पालक काही गोष्टींची काळजी घेऊ शकतात. जसे-
- मुलांना फ्लूची लस आणि इतर आवश्यक लसी नियमित वेळेवर द्या, जेणेकरून त्यांच्या शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढते आणि विविध प्रकारच्या संसर्गापासून त्यांचे संरक्षण करता येते.
- बाळाला सरळ झोपवून दूध पाजू नका किंवा काहीही खायला देऊ नका.
- केसांचा चिमटा, टूथपिक्स आणि मॅच स्टिक यासारख्या वस्तूंनी मुलाचे कान स्वच्छ करणे टाळा. त्यामुळे त्यांच्या कानाला इजा होण्याचा धोका वाढतो. याव्यतिरिक्त, शक्यतोवर, इअरबड्सने कान खोलवर साफ करणे टाळा.
डॉ. अपर्णा सांगतात की, लहान मुलांना कान दुखतात तेव्हा सहसा आई-वडील किंवा घरातील वडीलधारी मंडळी अनेक प्रकारचे घरगुती उपाय करतात. पण तरीही कानदुखीत आराम मिळत नसेल, ताप कमी होत नसेल किंवा कानातून पू येऊ लागल्यास ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधणे अत्यंत गरजेचे आहे. अन्यथा, समस्या देखील गंभीर बनू शकते आणि कानाला कायमचे नुकसान देखील होऊ शकते.
हेही वाचा - XE Covid variant : भारतात कोरोनाचा नवीन व्हेरियंट
