ETV Bharat / sukhibhava

COVID damage immune system : रोगप्रतिकारक शक्तींवर कोविडचे परिणाम, इतर संसर्ग होण्याची अधिक शक्यता

author img

By

Published : Jan 22, 2023, 12:28 PM IST

मँचेस्टर युनिव्हर्सिटीमधील बायोमेडिकल सायन्सेसच्या प्राध्यापिका शीना क्रिकशँक यांनी, आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तींवर कोविडचे परिणाम आणि त्यामुळे आपल्याला इतर संसर्ग होण्याची अधिक शक्यता आहे की नाही हे स्पष्ट केले.

COVID damage immune system
रोगप्रतिकारक शक्तींवर कोविडचे परिणाम

मँचेस्टर (इंग्लंड) : गेल्या एक-दोन महिन्यांत, अमेरिका आणि यूकेसह अनेक उत्तर गोलार्ध देशांमध्ये श्वसनाच्या विषाणूजन्य संसर्गाची मोठी लाट दिसून आली आहे. यामध्ये सर्व वयोगटातील रेस्पिरेटरी सिंसिटिअल व्हायरस, फ्लू आणि कोविड तसेच मुलांमध्ये स्ट्रेप ए सारखे जिवाणू संक्रमण यांचा समावेश होतो.

संसर्गजन्य रोगांचा धोका : कधीकधी हे संक्रमण खूप गंभीर असू शकतात. यूकेमध्ये हिवाळ्यात रुग्णालयामध्ये दाखल होण्याऱ्यांची मोठी वाढ झाली आहे. त्यामुळे आरोग्य सेवेवर आणखी ताण आला आहे. यामुळे काहींना प्रश्न पडला होता की, कोविडमुळे आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तीला हानी पोहोचते का? ज्यांना संसर्ग झाला आहे त्यांना फ्लू सारख्या इतर संसर्गजन्य रोगांचा धोका आहे. श्वासोच्छवासाच्या विषाणूंच्या वाढीचे स्पष्टीकरण देण्यासाठी आणखी एक कल्पना मांडली गेली आहे. आता रोगप्रतिकारशक्तीच्या वाढत्या प्रभावामुळे या संक्रमणांना अधिक धोका निर्माण झाला आहे.

कोविड आणि आमची रोगप्रतिकारक प्रणाली : मानवी रोगप्रतिकारक प्रणाली विविध संक्रमणांचा सामना करण्यासाठी विकसित झाली आहे. लस संसर्गजन्य घटकांचे निर्मूलन करण्यासाठीच नव्हे तर त्यानंतरच्या कोणत्याही चकमकीवर अधिक जलद आणि अनुकूल प्रतिसादासाठी त्यांना लक्षात ठेवण्यासाठी देखील कार्य करतात. जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला संसर्ग झाला तेव्हा त्याच्या रोगप्रतिकारक शक्तींमध्ये अल्पकालीन बदल सामान्य असतात. बर्‍याच अभ्यासांनी आता हे सिद्ध केले आहे की, SARS-CoV-2 च्या प्रतिसादात, लिम्फोसाइट्स नावाच्या विशेष पांढऱ्या रक्त पेशींची संख्या वाढते. हे लिम्फोसाइट्स त्यांच्या वैशिष्ट्यांमधील बदल देखील प्रदर्शित करतात, उदाहरणार्थ पृष्ठभागाच्या प्रथिनांमधील बदल दाखवितात.

काही अपवाद : SARS-CoV-2, अनेक विषाणूंप्रमाणे, प्रत्येकावर समान परिणाम करत नाही. काही गट, ज्यात वृद्ध लोकांचा समावेश आहे आणि ज्यांना मधुमेह किंवा लठ्ठपणा यांसारख्या अंतर्निहित आरोग्यविषयक गुंतागुंत आहेत, त्यांना कोविडचा संसर्ग झाल्यास गंभीर आजार होण्याची अधिक शक्यता असते. ही असुरक्षितता SARS-CoV-2 ला अनियमित रोगप्रतिकारक प्रतिसादाशी संबंधित आहे, ज्यामुळे जळजळ होते. येथे आपण पाहतो, उदाहरणार्थ, लिम्फोसाइट्सची संख्या कमी होते आणि फॅगोसाइट्स म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या रोगप्रतिकारक पेशींमध्ये बदल होतो. यापैकी बहुतेक असुरक्षित लोकांसाठी, पुढील दोन ते चार महिन्यांत रोगप्रतिकारक शक्ती सामान्य होते. रूग्णांचा एक छोटा उपसमूह, विशेषत: ज्यांना गंभीर कोविड आहे किंवा ज्यांना मूलभूत वैद्यकीय समस्या आहेत, संसर्गानंतर सहा महिन्यांच्या पुढे काही बदल राखून ठेवतात.

हेही वाचा : कोरोनाचा संसर्ग रोखण्यासाठी तयार केला नवीन स्प्रे

मँचेस्टर (इंग्लंड) : गेल्या एक-दोन महिन्यांत, अमेरिका आणि यूकेसह अनेक उत्तर गोलार्ध देशांमध्ये श्वसनाच्या विषाणूजन्य संसर्गाची मोठी लाट दिसून आली आहे. यामध्ये सर्व वयोगटातील रेस्पिरेटरी सिंसिटिअल व्हायरस, फ्लू आणि कोविड तसेच मुलांमध्ये स्ट्रेप ए सारखे जिवाणू संक्रमण यांचा समावेश होतो.

संसर्गजन्य रोगांचा धोका : कधीकधी हे संक्रमण खूप गंभीर असू शकतात. यूकेमध्ये हिवाळ्यात रुग्णालयामध्ये दाखल होण्याऱ्यांची मोठी वाढ झाली आहे. त्यामुळे आरोग्य सेवेवर आणखी ताण आला आहे. यामुळे काहींना प्रश्न पडला होता की, कोविडमुळे आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तीला हानी पोहोचते का? ज्यांना संसर्ग झाला आहे त्यांना फ्लू सारख्या इतर संसर्गजन्य रोगांचा धोका आहे. श्वासोच्छवासाच्या विषाणूंच्या वाढीचे स्पष्टीकरण देण्यासाठी आणखी एक कल्पना मांडली गेली आहे. आता रोगप्रतिकारशक्तीच्या वाढत्या प्रभावामुळे या संक्रमणांना अधिक धोका निर्माण झाला आहे.

कोविड आणि आमची रोगप्रतिकारक प्रणाली : मानवी रोगप्रतिकारक प्रणाली विविध संक्रमणांचा सामना करण्यासाठी विकसित झाली आहे. लस संसर्गजन्य घटकांचे निर्मूलन करण्यासाठीच नव्हे तर त्यानंतरच्या कोणत्याही चकमकीवर अधिक जलद आणि अनुकूल प्रतिसादासाठी त्यांना लक्षात ठेवण्यासाठी देखील कार्य करतात. जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला संसर्ग झाला तेव्हा त्याच्या रोगप्रतिकारक शक्तींमध्ये अल्पकालीन बदल सामान्य असतात. बर्‍याच अभ्यासांनी आता हे सिद्ध केले आहे की, SARS-CoV-2 च्या प्रतिसादात, लिम्फोसाइट्स नावाच्या विशेष पांढऱ्या रक्त पेशींची संख्या वाढते. हे लिम्फोसाइट्स त्यांच्या वैशिष्ट्यांमधील बदल देखील प्रदर्शित करतात, उदाहरणार्थ पृष्ठभागाच्या प्रथिनांमधील बदल दाखवितात.

काही अपवाद : SARS-CoV-2, अनेक विषाणूंप्रमाणे, प्रत्येकावर समान परिणाम करत नाही. काही गट, ज्यात वृद्ध लोकांचा समावेश आहे आणि ज्यांना मधुमेह किंवा लठ्ठपणा यांसारख्या अंतर्निहित आरोग्यविषयक गुंतागुंत आहेत, त्यांना कोविडचा संसर्ग झाल्यास गंभीर आजार होण्याची अधिक शक्यता असते. ही असुरक्षितता SARS-CoV-2 ला अनियमित रोगप्रतिकारक प्रतिसादाशी संबंधित आहे, ज्यामुळे जळजळ होते. येथे आपण पाहतो, उदाहरणार्थ, लिम्फोसाइट्सची संख्या कमी होते आणि फॅगोसाइट्स म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या रोगप्रतिकारक पेशींमध्ये बदल होतो. यापैकी बहुतेक असुरक्षित लोकांसाठी, पुढील दोन ते चार महिन्यांत रोगप्रतिकारक शक्ती सामान्य होते. रूग्णांचा एक छोटा उपसमूह, विशेषत: ज्यांना गंभीर कोविड आहे किंवा ज्यांना मूलभूत वैद्यकीय समस्या आहेत, संसर्गानंतर सहा महिन्यांच्या पुढे काही बदल राखून ठेवतात.

हेही वाचा : कोरोनाचा संसर्ग रोखण्यासाठी तयार केला नवीन स्प्रे

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.