ETV Bharat / state

विशेष रिपोर्ट : जीवनशैली न बदलल्यास तापमान वाढीमुळे पृथ्वीवरील जगणं अशक्य..

चक्रीवादळे, अवेळी झोडपणारा पाऊस आणि गारपीट हे प्रकार मोठ्या प्रमाणात वाढले आहेत. त्यामुळे शेतीपिकाचे अतोनात नुकसान होत आहे. जागतिक तापमान वाढ आणि बदलते हवामान यामुळे अलीकडे हे वाढते प्रकार घडत आहेतजीवनशैलीत वेळीच बदल न केल्यास जागतिक तापमान वाढीमुळे भविष्यात आपले पृथ्वीवरील जगणे अशक्य होईल. भारतासारख्या कृषिप्रधान देशाला हे परवडणारे नाही, असा धोक्याचा इशारा अभ्यासकांनी दिला आहे.

-globalwarming-it-is-impossible-to-survive-on-earth
-globalwarming-it-is-impossible-to-survive-on-earth
author img

By

Published : Apr 16, 2021, 4:56 PM IST

सातारा - चक्रीवादळे, अवेळी झोडपणारा पाऊस आणि गारपीट हे प्रकार मोठ्या प्रमाणात वाढले आहेत. त्यामुळे शेतीपिकाचे अतोनात नुकसान होत आहे. जागतिक तापमान वाढ आणि बदलते हवामान यामुळे अलीकडे हे वाढते प्रकार घडत आहेत, असे निरीक्षण कोल्हापूर येथील ज्येष्ठ वनस्पती अभ्यासक डॉ. मधुकर बाचुळकर यांनी नोंदवले. जीवनशैलीत वेळीच बदल न केल्यास जागतिक तापमान वाढीमुळे भविष्यात आपले पृथ्वीवरील जगणे अशक्य होईल. भारतासारख्या कृषिप्रधान देशाला हे परवडणारे नाही, असा धोक्याचा इशाराही त्यांनी 'ईटीव्ही भारत'शी बोलताना दिला.


काही दिवसांपूर्वी महाबळेश्वर तालुक्याला गारपिटीने झोडपून काढले. सातारा जिल्ह्यातील कोरेगाव व खटाव तालुक्याच्या काही भागाला गारपिटीचा मोठा फटका बसला. कलिंगड पिकाचे सुमारे सव्वा लाख रुपयांचे नुकसान झाल्याचे पिंपोडे बुद्रुक येथील शेतकरी सुषमा खराडे यांनी सांगितले. तर प्रवीण भोसले यांच्या कांद्याच्या पिकाचे किमान दोन ते अडीच लाखांचे नुकसान झाल्याचा अंदाज आहे. यासंदर्भात 'ईटीव्ही भारत'च्या प्रतिनिधीने पर्यावरण क्षेत्रातील जाणकारांशी संवाद साधला. त्यावेळी डॉ. मधुकर बाचुळकर यांनी आपली निरीक्षणे नोंदवली.

जीवनशैली न बदलल्यास तापमान वाढीमुळे पृथ्वीवरील जगणं अशक्य
कार्बन-डाय-ऑक्‍साईडमध्ये 36 टक्क्यांनी वाढ -
बाचुळकर म्हणाले, "गेल्या आठवड्यात महाराष्ट्रात अनेक ठिकाणी अवकाळी पावसाने थैमान घातले. अनेक ठिकाणी गारपीट झाली. जागतिक तापमान आणि बदलते हवामान हे यामागील मुख्य कारण आहे. हरितगृह वायू ज्याला आपण ग्रीन हाऊस गॅसेस म्हणतो, याचे प्रमाण वाढले आहे. हरितगृह वायूमध्ये सर्वांत महत्त्वाचा वायू आहे कार्बन-डाय-ऑक्‍साईड. हाच कार्बन डाय-ऑक्साइड ग्लोबल वॉर्मिंग साठी 72% जबाबदार आहे. अलीकडील काही वर्षांत कार्बन-डाय-ऑक्‍साईडचे प्रमाण पूर्वीपेक्षा सुमारे 36 टक्के वाढले आहे. त्यामुळे पृथ्वीच्या तापमानात दिवसेंदिवस वाढ होत आहे. या तापमान वाढीमुळे हवामानात बदल घडतात. या बदलामुळेच चक्रीवादळे, गारपीट, अवकाळी पावसाचे प्रमाण वाढले आहे. यामुळे आपले विशेषता शेतकरी बांधवांचे मोठे नुकसान होत आहे. आपण ग्रीन हाऊस गॅसेस बाहेर टाकतो याचे प्रमाण आपल्याला कमी करावे लागेल. 'कार्बन'चे उत्सर्जन कमी करावे लागेल.


हे ही वाचा - आई न तू वैरिणी!!! एका बछड्यावर दिला पाय, दुसऱ्याला पाजले नाही दूध, दोघांचाही मृत्यू


'कार्बन' वाढीला हे जबाबदार -

पेट्रोल-डिझेल तसेच लाकूड-कोळशाच्या ज्वलनातून कार्बन-डायऑक्साइड बाहेर पडतो. या कार्बनमुळे जागतिक तापमानात वाढ होत आहे. डॉ. बाचुळकर यांनी सांगितले, "गेल्या दोन महिन्यांत अनेक डोंगर- टेकड्या व जंगलांना वणवे लागल्याचे आपण पाहात आहोत. या वणव्यांमुळे मोठ्या प्रमाणात कार्बन डाय-ऑक्साइडचे उत्सर्जन होत आहे. जागतिक तापमान वाढ रोखायची असेल आणि निसर्गावर होणारा परिणाम थोपवायचा असेल तर कार्बन-डाय-ऑक्साइडचे कमीत कमी उत्सर्जन होईल अशा पद्धतीची जीवनपद्धती अनुसरावी लागेल. इंधनाच्या ज्वलनातून कार्बन- डाय-ऑक्साइड बाहेर टाकला जातो. तो मोठ्या प्रमाणात झाडे आणि वनस्पती शोषून घेतात. त्यांच्या मदतीने या वनस्पती स्वतःचे अन्न तयार करतात आणि ऑक्सिजन बाहेर टाकतात. अलीकडच्या काळात जंगलांचे प्रमाण कमी झाले आहे. मोठ्या प्रमाणात होणा-या वृक्षतोडीमुळे वृक्ष आच्छादित क्षेत्र दिवसेंदिवस कमी होत आहे. ग्लोबल वॉर्मिंगची हीच प्रमुख कारणे आहेत. त्यामुळे आपल्याला इथून पुढच्या काळात तीन प्रमुख गोष्टी लक्षात घ्याव्या लागतील. कार्बन- डाय-ऑक्साइडचे उत्सर्जन कमीत कमी होईल असा प्रयत्न करावा लागेल. वनाच्छादित क्षेत्र वाढवावे लागेल. त्यासाठी प्रयत्नपूर्वक वृक्ष लागवड व संगोपन करावे लागेल. जंगलतोड थांबवावी लागेल. तरच आपल्याला जागतिक तापमान वाढ रोखता येईल. निसर्गावर पर्यायाने मानवावर होणारे आघात काही प्रमाणात कमी करता येतील, असा विश्‍वासही डॉ. मधुकर बाचुळकर यांनी 'ईटीव्ही भारत'शी बोलताना व्यक्त केला.

हे ही वाचा - पंढरपूर-मंगळवेढा पोटनिवडणूक : प्रचारतोफा थंडावल्या, उद्या होणार मतदान

राज्याच्या काही भागात अवकाळी पावसाचा मोठा फटका बसला आहे. सातारा जिल्ह्यातील कोरेगाव व खटाव या दुष्काळी तालुक्यात गारपिटीने फटका दिला. गेल्याच महिन्यात महाबळेश्वर तालुक्याला गारपिटीने झोडपून काढले होते. काश्मीर, कॅनडाचा फील येत असल्याचे चित्र माध्यमातून रंगवण्यात आले. कालच्या नैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतकरी वर्गाचे अपरिमित नुकसान झाले आहे.

सातारा - चक्रीवादळे, अवेळी झोडपणारा पाऊस आणि गारपीट हे प्रकार मोठ्या प्रमाणात वाढले आहेत. त्यामुळे शेतीपिकाचे अतोनात नुकसान होत आहे. जागतिक तापमान वाढ आणि बदलते हवामान यामुळे अलीकडे हे वाढते प्रकार घडत आहेत, असे निरीक्षण कोल्हापूर येथील ज्येष्ठ वनस्पती अभ्यासक डॉ. मधुकर बाचुळकर यांनी नोंदवले. जीवनशैलीत वेळीच बदल न केल्यास जागतिक तापमान वाढीमुळे भविष्यात आपले पृथ्वीवरील जगणे अशक्य होईल. भारतासारख्या कृषिप्रधान देशाला हे परवडणारे नाही, असा धोक्याचा इशाराही त्यांनी 'ईटीव्ही भारत'शी बोलताना दिला.


काही दिवसांपूर्वी महाबळेश्वर तालुक्याला गारपिटीने झोडपून काढले. सातारा जिल्ह्यातील कोरेगाव व खटाव तालुक्याच्या काही भागाला गारपिटीचा मोठा फटका बसला. कलिंगड पिकाचे सुमारे सव्वा लाख रुपयांचे नुकसान झाल्याचे पिंपोडे बुद्रुक येथील शेतकरी सुषमा खराडे यांनी सांगितले. तर प्रवीण भोसले यांच्या कांद्याच्या पिकाचे किमान दोन ते अडीच लाखांचे नुकसान झाल्याचा अंदाज आहे. यासंदर्भात 'ईटीव्ही भारत'च्या प्रतिनिधीने पर्यावरण क्षेत्रातील जाणकारांशी संवाद साधला. त्यावेळी डॉ. मधुकर बाचुळकर यांनी आपली निरीक्षणे नोंदवली.

जीवनशैली न बदलल्यास तापमान वाढीमुळे पृथ्वीवरील जगणं अशक्य
कार्बन-डाय-ऑक्‍साईडमध्ये 36 टक्क्यांनी वाढ -
बाचुळकर म्हणाले, "गेल्या आठवड्यात महाराष्ट्रात अनेक ठिकाणी अवकाळी पावसाने थैमान घातले. अनेक ठिकाणी गारपीट झाली. जागतिक तापमान आणि बदलते हवामान हे यामागील मुख्य कारण आहे. हरितगृह वायू ज्याला आपण ग्रीन हाऊस गॅसेस म्हणतो, याचे प्रमाण वाढले आहे. हरितगृह वायूमध्ये सर्वांत महत्त्वाचा वायू आहे कार्बन-डाय-ऑक्‍साईड. हाच कार्बन डाय-ऑक्साइड ग्लोबल वॉर्मिंग साठी 72% जबाबदार आहे. अलीकडील काही वर्षांत कार्बन-डाय-ऑक्‍साईडचे प्रमाण पूर्वीपेक्षा सुमारे 36 टक्के वाढले आहे. त्यामुळे पृथ्वीच्या तापमानात दिवसेंदिवस वाढ होत आहे. या तापमान वाढीमुळे हवामानात बदल घडतात. या बदलामुळेच चक्रीवादळे, गारपीट, अवकाळी पावसाचे प्रमाण वाढले आहे. यामुळे आपले विशेषता शेतकरी बांधवांचे मोठे नुकसान होत आहे. आपण ग्रीन हाऊस गॅसेस बाहेर टाकतो याचे प्रमाण आपल्याला कमी करावे लागेल. 'कार्बन'चे उत्सर्जन कमी करावे लागेल.


हे ही वाचा - आई न तू वैरिणी!!! एका बछड्यावर दिला पाय, दुसऱ्याला पाजले नाही दूध, दोघांचाही मृत्यू


'कार्बन' वाढीला हे जबाबदार -

पेट्रोल-डिझेल तसेच लाकूड-कोळशाच्या ज्वलनातून कार्बन-डायऑक्साइड बाहेर पडतो. या कार्बनमुळे जागतिक तापमानात वाढ होत आहे. डॉ. बाचुळकर यांनी सांगितले, "गेल्या दोन महिन्यांत अनेक डोंगर- टेकड्या व जंगलांना वणवे लागल्याचे आपण पाहात आहोत. या वणव्यांमुळे मोठ्या प्रमाणात कार्बन डाय-ऑक्साइडचे उत्सर्जन होत आहे. जागतिक तापमान वाढ रोखायची असेल आणि निसर्गावर होणारा परिणाम थोपवायचा असेल तर कार्बन-डाय-ऑक्साइडचे कमीत कमी उत्सर्जन होईल अशा पद्धतीची जीवनपद्धती अनुसरावी लागेल. इंधनाच्या ज्वलनातून कार्बन- डाय-ऑक्साइड बाहेर टाकला जातो. तो मोठ्या प्रमाणात झाडे आणि वनस्पती शोषून घेतात. त्यांच्या मदतीने या वनस्पती स्वतःचे अन्न तयार करतात आणि ऑक्सिजन बाहेर टाकतात. अलीकडच्या काळात जंगलांचे प्रमाण कमी झाले आहे. मोठ्या प्रमाणात होणा-या वृक्षतोडीमुळे वृक्ष आच्छादित क्षेत्र दिवसेंदिवस कमी होत आहे. ग्लोबल वॉर्मिंगची हीच प्रमुख कारणे आहेत. त्यामुळे आपल्याला इथून पुढच्या काळात तीन प्रमुख गोष्टी लक्षात घ्याव्या लागतील. कार्बन- डाय-ऑक्साइडचे उत्सर्जन कमीत कमी होईल असा प्रयत्न करावा लागेल. वनाच्छादित क्षेत्र वाढवावे लागेल. त्यासाठी प्रयत्नपूर्वक वृक्ष लागवड व संगोपन करावे लागेल. जंगलतोड थांबवावी लागेल. तरच आपल्याला जागतिक तापमान वाढ रोखता येईल. निसर्गावर पर्यायाने मानवावर होणारे आघात काही प्रमाणात कमी करता येतील, असा विश्‍वासही डॉ. मधुकर बाचुळकर यांनी 'ईटीव्ही भारत'शी बोलताना व्यक्त केला.

हे ही वाचा - पंढरपूर-मंगळवेढा पोटनिवडणूक : प्रचारतोफा थंडावल्या, उद्या होणार मतदान

राज्याच्या काही भागात अवकाळी पावसाचा मोठा फटका बसला आहे. सातारा जिल्ह्यातील कोरेगाव व खटाव या दुष्काळी तालुक्यात गारपिटीने फटका दिला. गेल्याच महिन्यात महाबळेश्वर तालुक्याला गारपिटीने झोडपून काढले होते. काश्मीर, कॅनडाचा फील येत असल्याचे चित्र माध्यमातून रंगवण्यात आले. कालच्या नैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतकरी वर्गाचे अपरिमित नुकसान झाले आहे.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.