नंदुरबार - जिल्ह्याची ओळख कुपोषणाचा जिल्हा अशी आहे. लॉकडाऊनच्या काळात नंदुरबार जिल्ह्यात कुपोषणाची आकडेवारी चारपट वाढल्याने चिंता वाढली आहे. नेमकी नंदुरबार जिल्ह्यातील कुपोषणाची आकडेवारी वाढण्यामागील कारण काय, यावरील एक खास रिपोर्ट...
'प्रशासनाच्या दुर्लक्षामुळे संख्येत वाढ'
लॉकडाऊनपूर्वी नंदुरबार जिल्ह्यात तीव्र कुपोषित बालकांची संख्या 1064 इतकी होती. मात्र लॉकडाऊन झाल्यानंतर कुपोषित बालकांसाठी अमृत आहार योजनेतील आहार योजनेतील पोषणआहार वेळेत पोहोचू शकला नाही. त्याचसोबत अंगणवाडी बंद असल्याने लसीकरण आणि आरोग्य तपासणी होऊ शकला नसल्याचे समोर आले आहे. 13 ऑगस्ट रोजी आलेल्या अहवालात धक्कादायक आकडेवारी समोर आली आहे. त्यात नंदुरबार जिल्ह्यातील तीव्र कुपोषित बालकांची संख्या 3764 इतकी झाली आहे. तर मध्यम कुपोषित बालकांची संख्या 18 हजार 644 झाले आहे. त्याचसोबत 21 हजार बालकांचे स्थलांतर झाल्याचे समोर आले आहे. लॉकडाऊनकाळात प्रशासनाच्या दुर्लक्षामुळे जिल्ह्यात कुपोषणाची संख्या वाढल्याचा आरोप सामाजिक कार्यकर्त्या लतिका राजपूत यांनी केला आहे.
- मार्च महिन्यातील तीव्र कुपोषित बालकांची संख्या 1064
- मार्च महिन्यातील मध्यम तीव्र कुपोषित बालकांची संख्या 6104
- लॉकडाऊननंतर समोर आलेली आकडेवारी
- एकूण तपासणी करण्यात आलेल्या बालकांची संख्या 1, 71, 650
- तीव्र कुपोषित बालके - 3764
- मध्यम तीव्र कुपोषित बालके - 18, 644
मुख्य कार्यकारी अधिकाऱ्यांची अंगणवाडी केंद्राला भेट
आकांक्षित जिल्हा कार्यक्रमांतर्गंत जिल्ह्यातील आरोग्य व पोषण निर्देशांकात सुधारणा करण्यासाठी 21 डिसेंबर 2020 ते 9 जानेवारी 2021 या कालावधीत विशेष मोहीम हाती घेण्यात आली असून मोहिमेच्या प्रारंभी मुख्य कार्यकारी अधिकारी रघुनाथ गावडे यांनी जुने तोरणमाळ येथील अंगणवाडी केंद्राला भेट दिली. या विशेष मोहिमेअंतर्गत 100 टक्के माता व बालकांची तपासणी करण्यात यावी. नियोजित दिवशी माता किंवा बालक अनुपस्थित राहिल्यास त्या भागात भेट देण्यासाठी पुढील दिवस निश्चित करण्यात यावा. कुपोषित बालक आढळल्यास बालविकास केंद्र किंवा बाल उपचार केंद्रात त्वरीत उपचार सुरू करण्यात यावेत. तसेच झापी आणि खडकी येथील आरोग्य केंद्र आणि अंगणवाडीला भेट देऊन मोहिमेबाबत मार्गदर्शन केले.
सूक्ष्म नियोजन तयार
या मोहिमेअंतर्गत 0 ते 6 वर्ष वयोगटातील बालकांची आरोग्य तपासणी व लसीकरण करण्यात येणार आहे, तसेच सॅम आणि मॅम बालकांचा शोध घेण्यात येणार आहे. मोहिमेसाठी गाव व पाड्यानिहाय सूक्ष्म नियोजन तयार करण्यात आले असून पथकांचे संनियंत्रण व पर्यवेक्षण करण्यासाठी जिल्हास्तरावरून अधिकाऱ्याची पूर्णवेळ मोहीम कालावधीसाठी नेमणूक करण्यात आली आहे.
'स्थलांतरित बालकांची शोधमोहीम सुरू करा'
मोहिमेत 0 ते 6 वर्ष वयोगटातील सर्व बालकांचे वजन, उंची, लांबी घेऊन सॅम आणि मॅम बालकांचा शोध घेण्यात येणार आहे. स्थलांतरीत बालकांची यादीदेखील तयार करण्यात येणार आहे. आजारी बालकांचे निदान करुन उपचार करण्यासाठी संदर्भ सेवा देण्यात येणार आहे, त्यासोबतच बाळ कुपोषित राहू नये याकरिता घ्यावयाच्या काळजीबाबत मार्गदर्शन करण्यात येणार आहे. जिल्ह्यात माहे जून आणि जुलै महिन्यात विशेष मोहrम राबविण्यात आलेली होती त्यात सॅम व मॅम बालकांची स्क्रिनिंग करtन 3 हजार 710 सॅम आणि 18 हजार 644 मॅम बालकांचा शोध घेण्यात आला होता. या बालकांवर ग्रामविकास केंद्र तसेच, बालउपचार केंद्र, पोषण पुनर्वसन केंद्रामध्ये उपचार करण्यात येत असून त्या बालकांमध्ये सुधारणा आढळून येत आहे. ग्राम बालविकास केंद्रात उपचार घेऊन सुधारणा झालेल्या बालकांचे वैद्यकीय अधिकाऱ्यामार्फत नियमित तपासणी करण्यात येत असून ज्या बालकांमध्ये तीन महिने उपचार करूनही सुधारणा आढळून येत नसल्यास अशा बालकांची वैद्यकीय अधिकाऱ्यांमार्फत तपासणी करून पुढील संदर्भ सेवा देण्यात येत आहे.
मोहिमेसाठी विशेष पथकाची नियुक्ती
मोहिमेसाठी जिल्ह्यास्तरावर 291 पथक नियुक्त केले असून त्यात 284 वैद्यकीय अधिकारी, 56 अंगणवाडी पर्यवेक्षिका, 153 आशागट प्रवर्तक, 14 आरोग्य सहायक आणि 10 स्वयंसेवी संस्थेचे कर्मचारी अशा एकूण 517 वैद्यकीय अधिकारी व कर्मचाऱ्याचा समावेश आहे.
