मुंबई - कधीकाळी मुंबईची लाईफलाईन समजली जाणारी 'ट्राम बेस्ट बस' लोकल वाहतुकीच्या वेगात कमी पडू लागली. अखेर ३१ मार्च १९६४ साली ही बस बंद करण्यात आली होती. त्यानंतर 'ट्राम' काही दिसली नाही. तिचे रूळही दडले गेले. जुन्या मुंबईची खरी ओळख असणाऱ्या या ट्रामबद्दल आजच्या पिढीला माहिती मिळावी यासाठी, बेस्ट आणि महागरपालिकेने पुढाकार घेतला आहे. त्यानुसार पुन्हा एकदा मुंबईकरांना खऱ्या ट्रामचा डबा पाहता येणार आहे.
उन्हाळी सुट्टीत हा डबा मुंबईकरांच्या भेटीला येणार आहे. बोरीबंदरच्या भाटिया उद्यानामध्ये नागरिकांना पाहण्यासाठी तो ठेवण्यात येणार आहे. 'ट्राम'चे दर्शन मुंबईकरांना व्हावे, यासाठी ट्रामचा डबा रबाळे येथील एन्थोनी गॅरेज येथे तयार करण्यात येत आहे. ट्रामचा सांगाडा जरी नवीन असला, तरी यात काही अवशेष हे जुन्याच ट्रामचे वापरण्यात आले आहेत.
दीड महिन्यापासून 'ट्राम'चा डबा तयार करण्याचे काम सुरू काम सुरू आहे. तो तयार करण्यासाठी बेस्टच्या अधिकाऱ्यांनी विशेष मेहनत घेतली आहे. आता सुंदर अशा ट्रामचा डब्बा मुबंईकराच्या भेटीला लवकरच येणार आहे. 'ट्राम'मुळे एकेकाळी मुंबई जोडली गेली होती. मात्र, रस्ता कमी पडू लागला. सेकंदाप्रमाणे धावणाऱ्या मुंबईकरांना ट्रामचा वेग कमी पडू लागला. मात्र, आता याच ट्रामची नव्याने ओळख होणार आहे. जुन्या आणि नविन ट्राम मध्ये कोणताही फरक नसावा, यासाठी पालिका आणि बेस्ट प्रशासनाने बरीच मेहनत घेतली आहे.
१९९३ साली तत्कालीन जनरल मॅनेजर मनमोहनसिह यांनी ट्रामचा डब्बा कोलकत्ता येथून आणला होता. मात्र, हा डब्बा पाऊस आणि उन्हाचा सामना न करू शकल्यामुळे तो खराब झाला. याच डब्याचे काही साहित्य नव्या ट्रामसाठी वापरण्यात आले आहे. सुरुवातीला ट्रामचे चित्र तयार केले. त्यानंतर रबाळे येथील एन्थोनी गॅरेजमध्ये ट्रामचा सांगाडा बनवून घेतला. ट्रामच्या डब्यात मेटल वापरण्यात आले आहे.
पर्यटकांना ट्रामबद्दल माहिती व्हावी, याकरिता माहिती फलकही लावण्यात येणार आहे. सुरुवातीला ट्रामचे ३१ रूट होते. एकूण ४३८ ट्राम तेव्हा सेवेत होत्या. ३१ मार्च १९६४ घोडीबंदर ते दादर टी टी रात्री १० वाजता शेवटची ट्राम धावली. बेस्टचे यतीन पिंपळे यांनी ही माहिती सांगितली आहे.
'ट्राम'चा प्रवास थोडक्यात -
- - ९ मे १८७४ रोजी घोड्यांद्वारे ओढली जाणारी पहिली ट्राम मुंबईमध्ये धावली.
- - सुरुवातीला ट्रामच्या टिकीटाचा दर हा तीन आणे होता.
- - सुरुवातीला छापील तिकीट नव्हते.
- - प्रवाशांच्या वाढत्या प्रतिसादानंतर तिकीटाचा दर दोन आणे झाला.
- - त्यानंतर काही महिन्यांनी तिकिटे छापण्यात आली.
- - १९०५ मध्ये बेस्ट म्हणजेच 'बॉम्बे इलेक्ट्रीक सप्लाय अँड ट्राम'वे कंपनीची स्थापना झाली.
- - १९०७ साली घोड्य़ांनी ओढल्या जाणाऱ्या ट्राम बंद करण्यात आल्या.
- - त्यानंतर मुंबईमध्ये पहिली इलेक्ट्रीक ट्राम धावली.
- - १९२६ साली डबल डेकर ट्रामही शहरात आली.
- - कंपनीने शहरामध्ये बससेवा सुरू करण्यासाठी निर्णय घेतला.
- -१५ जुलै १९२६ साली शहरात पहिली बस अफगाण चर्च ते क्रॉफर्ड मार्केट या रस्त्यावर धावली.
