जेरुसलेम (इस्रायल) : स्मार्टवॉचद्वारे (Smartwatch data) हृदयाच्या उपायांचे परीक्षण करणाऱ्या द लॅन्सेट (Lancet study) रेस्पिरेटरी मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, कोविड 19 (COVID 19) लसीचा बूस्टर डोस (Covid booster vaccine is safe) सुरक्षित आहे. तेल अवीव विद्यापीठातील (Tel Aviv University) संशोधकांनी सुमारे 5,000 इस्रायलींना स्मार्ट घड्याळे सुसज्ज केली आणि दोन वर्षांमध्ये त्यांच्या शारीरिक मनगटावरचे परीक्षण केले.
बूस्टरच्या सुरक्षिततेची तपासणी केली (Checked booster safety) : निरीक्षण केलेल्यांपैकी 2,038 जणांना कोविड 19 (COVID 19) लसीचा बूस्टर डोस मिळाला, ज्यामुळे संशोधकांना लस घेण्यापूर्वी आणि नंतरच्या उपाययोजनांची वस्तुनिष्ठपणे तुलना करता आली आणि लसीच्या सुरक्षिततेची पुष्टी केली. टीमने मॅकाबी हेल्थ सर्व्हिसेसच्या 250,000 सदस्यांच्या वैद्यकीय फाइल्सचे अज्ञातपणे विश्लेषण करून बूस्टरच्या सुरक्षिततेची तपासणी केली.
ते लसींच्या सुरक्षिततेचे तीन दृष्टीकोनातून मूल्यांकन करू शकले : व्यक्तिनिष्ठपणे - सहभागी काय अहवाल देतो, वस्तुनिष्ठपणे - घड्याळ काय शोधते आणि वैद्यकीयदृष्ट्या - डॉक्टर काय निदान करतात. 'स्मार्ट घड्याळांचा वापर हृदय गती, हृदयाच्या क्रियेतील फरक, झोपेची गुणवत्ता, दररोज चालल्याची संख्या आणि बरेच काही यासारख्या पॅरामीटर्सवर लक्ष ठेवण्यासाठी केला गेला, असे तेल अवीव विद्यापीठातील प्राध्यापक डॅन यामीन म्हणाले.
लस दिल्यानंतर स्पष्ट आणि लक्षणीय बदल : आम्ही लस दिल्यानंतर स्पष्ट आणि लक्षणीय बदल पाहिले, जसे की लसीकरणापूर्वी मोजलेल्या पल्स रेटच्या तुलनेत हृदय गती वाढणे. लसीकरणानंतर नाडीची पातळी परत आली. सहा दिवसांनंतर पूर्वीचे स्तर. त्यामुळे, आमचा अभ्यास लसीच्या सुरक्षिततेची पुष्टी करतो, असे यामीन म्हणाले.
घड्याळे अधिक संवेदनशील : संशोधकांनी सांगितले की, सर्वात आश्चर्यकारक निष्कर्ष म्हणजे ते ज्या लोकांवर लक्ष ठेवत होते त्यापेक्षा घड्याळे (Smartwatch data shows) अधिक संवेदनशील होते. लस घेतल्यानंतर अनेक सहभागींनी थकवा, डोकेदुखी इ.ची तक्रार नोंदवली आणि दोन किंवा तीन दिवसांनी त्यांना सामान्य आणि बरे वाटल्याचे त्यांनी सांगितले. याउलट, त्यांचे घड्याळे तपासल्यापासून, आम्हाला हृदयाच्या गतीमध्ये वेगळे बदल दिसले जे आणखी बरेच दिवस चालू राहिले, असे यामीन म्हणाले.
शारीरिक बदलांचा अनुभव (Experience physical changes) : असेही लसीकरण केलेले सहभागी होते ज्यांनी कोणत्याही दुष्परिणामांची तक्रार केली नाही आणि तरीही त्यांच्या स्मार्टवॉचमधील डेटाच्या आधारे निश्चितपणे शारीरिक बदलांचा अनुभव घेतला. दुसऱ्या शब्दांत सांगायचे तर, आम्ही शिकलो की स्मार्ट घड्याळे स्वतः सहभागींच्या तुलनेत सामान्य भावनांमधील बदलांसाठी अधिक संवेदनशील होते.
