न्यूयॉर्क : शास्त्रज्ञांनी शोधून काढले आहे की मानवी पेशी अवकाशातील वजनहीनतेवर कशी प्रतिक्रिया देतात. भविष्यातील अंतराळ मोहिमांमध्ये अंतराळवीरांना निरोगी ठेवण्यासाठी हे संशोधन उपयुक्त ठरू शकते. अंतराळातील गुरुत्वाकर्षणाच्या स्थितीला सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षण म्हणतात. हे सेल्युलर तणाव प्रतिसादांचा एक अद्वितीय संच उद्दिपित करतात. अभ्यासातील संशोधकांना असे आढळून आले की सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाच्या सेल्युलर अनुकूलनात SUMO महत्त्वाची भूमिका बजावते.
मायक्रोग्रॅविटी म्हणजे काय?: मायक्रोग्रॅविटी ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये लोक किंवा वस्तू वजनहीन दिसतात. जेव्हा अंतराळवीर आणि वस्तू अवकाशात तरंगतात तेव्हा सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाचा परिणाम दिसून येतो. बायोकेमिस्ट्रीच्या प्रोफेसर रीटा मिलर म्हणाल्या, सुमो मध्यम तणावाच्या परिस्थितीत तणावाला प्रतिसाद देण्यासाठी आणि डीएनए नुकसान दुरुस्ती, सायटोस्केलेटन रेग्युलेशन, सेल्युलर डिव्हिजन आणि प्रोटीन टर्नओव्हरसह अनेक सेल्युलर प्रक्रियांमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावण्यासाठी ओळखले जाते. सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाला सेलच्या प्रतिसादात भूमिका बजावते.
SUMO म्हणजे काय : आण्विक जीवशास्त्रातील SUMO हे एक प्रथिने आहे जे लहान प्रथिनांचे एक कुटुंब आहे जे त्यांच्या कार्यात बदल करण्यासाठी पेशींमधील इतर प्रथिनांशी सहसंयोजकपणे बांधतात आणि वेगळे करतात. या प्रक्रियेला SUMOylation म्हणतात. अनुवादानंतरचे बदल म्हणून SUMOylation सेल वाढ, स्थलांतर, तणाव आणि ट्यूमरिजनेसिससाठी सेल्युलर प्रतिसादांसह विविध जैविक कार्यांमध्ये आवश्यक भूमिका बजावते. SUMOylation आणि deSUMOylation चे असंतुलन विविध रोगांच्या घटना आणि प्रगतीशी जोडलेले आहे.
SUMO दोन प्रकारच्या रासायनिक बंधांद्वारे प्रथिनांशी संवाद साधू शकते : टार्गेट लाइसिन किंवा बंधनकारक भागीदाराशी सहसंयोजक संलग्नक. संशोधकांनी यीस्ट पेशींमध्ये दोन्ही प्रकारच्या परस्परसंवादाचे निरीक्षण केले. सेल्युलर प्रक्रियांचा अभ्यास करण्यासाठी सामान्यतः वापरले जाणारे मॉडेल जीव. त्यांनी नासाने विकसित केलेल्या विशेष सेल कल्चर जहाजाचा वापर करून सामान्य पृथ्वी गुरुत्वाकर्षण किंवा सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणामध्ये सहा सेल्युलर विभागांमधून गेलेल्या पेशींचे विश्लेषण केले. सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाच्या ताणामुळे कोणत्या सेल्युलर प्रक्रियांवर परिणाम होतो हे समजून घेण्यासाठी, प्रत्येक गुरुत्वाकर्षण स्थितीचा अनुभव घेणाऱ्या पेशींसाठी प्रथिने अभिव्यक्तीच्या पातळीची तुलना करून त्यांनी सुरुवात केली. त्यांनी मास स्पेक्ट्रोस्कोपी वापरून यापैकी कोणते प्रथिने SUMO शी संवाद साधतात हे विशेषतः पाहिले.
संवाद साधणारी 37 प्रथिने : सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाचा अनुभव घेणाऱ्या पेशींमध्ये संशोधकांनी SUMO शी शारीरिकरित्या संवाद साधणारी 37 प्रथिने ओळखली आणि अभिव्यक्ती पातळी दर्शविली जी पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षण पेशींपेक्षा 50 टक्क्यांहून अधिक भिन्न होती. यामध्ये 37 प्रथिने समाविष्ट आहेत जी डीएनए नुकसान दुरुस्तीसाठी महत्त्वपूर्ण आहेत. जे उल्लेखनीय आहे कारण किरणोत्सर्गाचे नुकसान अंतराळात एक गंभीर धोका आहे. इतर प्रथिने ऊर्जा आणि प्रथिने उत्पादनात गुंतलेली होती, तसेच पेशींचा आकार, पेशी विभाजन आणि पेशींमध्ये प्रथिनांची तस्करी राखण्यात होते.
सिम्युलेटेड मायक्रोग्रॅविटीच्या अधीन : मिलर म्हणाले, SUMO अनेक ट्रान्सक्रिप्शन घटकांचे समायोजन करू शकते. आमच्या कार्यामुळे ते सिम्युलेटेड मायक्रोग्रॅव्हिटीच्या प्रतिसादात वेगवेगळ्या सिग्नलिंग कॅस्केड्स कसे नियंत्रित करते हे देखील चांगल्या प्रकारे समजू शकते. संशोधकांना हे ठरवायचे आहे की विशिष्ट प्रथिनांवर SUMO सुधारणेची अनुपस्थिती सेलसाठी हानिकारक आहे की जेव्हा ते सिम्युलेटेड मायक्रोग्रॅविटीच्या अधीन असते. अमेरिकन सोसायटी फॉर बायोकेमिस्ट्री अँड मॉलिक्युलर बायोलॉजीच्या नुकत्याच झालेल्या वार्षिक बैठकीत हे संशोधन सादर करण्यात आले.
हेही वाचा : AI Tool For Cosmos Images : अवकाशातील फोटो स्पष्टपणे काढता येणार, संशोधकांकडून एआयचे टूल विकसित
