चंदीगड : इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, रोपरने सांगितले की, एक नाविन्यपूर्ण हरित तंत्रज्ञान विकसित केले आहे. एअर नॅनो बबल - जे कापड उद्योग क्षेत्रातील पाण्याचा वापर 90 टक्क्यांपर्यंत कमी करु शकते. कापड उद्योग हा सर्वात जल-केंद्रित उद्योगांपैकी एक आहे आणि पाण्याच्या दूषिततेशी संबंधित कापड उद्योगातील पाण्याच्या वापराचे व्यवस्थापन करण्याच्या समस्येकडे लक्ष देण्याची गरज आहे. आयआयटी रोपरचे संचालक राजीव आहुजा यांनी एका निवेदनात सांगितले की, आयआयटी रोपरमध्ये, आम्ही आमच्या भावी पिढ्यांसाठी पाण्याचे जतन करण्यासाठी नवीन-युग प्रक्रिया पद्धती शोधत आहोत आणि अंतर्भूत करत आहोत.
पाण्याचा वापर कमी होणार : नव्या तंत्रज्ञानात 90 टक्के उर्जेची बचत होते, कापड उद्योगात, फॅब्रिक तयार करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या अनेक पायऱ्यांवर पाण्याचा वापर केला जातो. त्यामध्ये रंगकाम, कापडाच्या सब्सट्रेट्समध्ये रसायने फिनिश करणे, डिझाईझिंग, स्कॉरिंग, ब्लीचिंग आणि मर्सरायझिंग (फॅब्रिकवर रासायनिक उपचार) यांचा समावेश होतो. असे निर्मळकर यांनी सांगितले आहे.
जलप्रदूषणाचा स्त्रोत : कापड उद्योग देखील सर्वात जास्त प्रमाणात सांडपाणी तयार करतो. जलप्रदूषणाचा मुख्य स्त्रोत म्हणजे कापड साहित्याचे पूर्व-उपचार, रंगरंगोटी, छपाई आणि फिनिशिंग, असे त्यात म्हटले आहे. हे तंत्रज्ञान हवा आणि ओझोनच्या नॅनो बबलवर आधारित आहे. बुडबुडे हे हायड्रोफोबिक स्वरूपाचे असतात फॅब्रिकमधील रसायने आणि रंग पाण्यापेक्षा अधिक कार्यक्षमतेने पसरतात.
पाण्याचा पुर्नवापर : आयआयटी, रोपरच्या रासायनिक अभियांत्रिकी विभागाचे सहाय्यक प्राध्यापक निर्मळकर म्हणाले, हे बुडबुडे मानवी केसांच्या 1/10000व्या पट आकाराचे असतात. ओझोन नॅनो फुगे फॅब्रिक वॉश दरम्यान अतिरिक्त रंग कार्यक्षमतेने काढून टाकतात आणि पाण्यातील रंग खराब करतात. पाण्याचा वापर वाचवण्याबरोबरच, नॅनो बबल मशीनद्वारे प्रक्रिया केल्यानंतरचे पाणी पुन्हा वापरता येते. नॅनो बबल प्रक्रिया रसायनासाठी वाहक म्हणून काम करते आणि आवश्यक अतिरिक्त रसायन कमी करते.
पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञान : या पेटंट तंत्रज्ञानाद्वारे कपड्यांवर उपचार केल्याने बाह्य वापरासाठी त्याचा खरा रंग टिकवून ठेवण्यास मदत होते. हे 2-डी इफेक्ट्स, सुलभ काळजी, वॉटर रिपेलिंग आणि फॅब्रिक मऊ करण्यात मदत करते. आयआयटी रोपरने नॅनो कृती प्रायव्हेट लिमिटेड नावाच्या स्टार्ट-अप अंतर्गत पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञान विकसित केले आहे, जे पर्यावरण स्वच्छ करण्यासाठी देखील काम करत आहे असा दावाही निर्मळकर यांनी केला आहे.
हेही वाचा : NASA ISRO satellite : नासा-इस्रोचा उपग्रह भारतात पाठवण्यापूर्वी जल्लोष, शास्त्रज्ञांनी केले अभिनंदन
