उत्तर प्रदेशात मतदानाच्या चौथ्या फेरीच्या शेवटच्या क्षणापर्यंत राजकीय बडे नेते मतदार संघात पोहोचवलेले, रोहिलखंड, तराई पट्टा आणि अवध प्रदेशातील नऊ जिल्ह्यांतील विधानसभेच्या ५९ जागांसाठी २३ फेब्रुवारीला मतदान आहे. राजधानी लखनौ आणि रायबरेली, जेथे एकेकाळी गांधी घराण्याचे वर्चस्व होते. काँग्रेसच्या बंडखोर आमदार अदिती सिंह या रायबरेली मतदारसंघातून भाजपच्या तिकिटावर निवडणूक लढवत आहेत. काँग्रेसने रायबरेलीच्या पाचही मतदारसंघात उमेदवार उभे केले आहेत. मात्र त्यांच्या विजयाची फारशी आशा नाही. काँग्रेसच्या सरचिटणीस प्रियंका गांधी या राज्यात केडरचे वर्चस्व निर्माण करण्यात प्रथमच व्यस्त आहेत. पण केवळ त्यांचेच नाही तर पक्षाचे भवितव्यही धोक्यात दिसत आहे.
प्रचाराच्या शेवटच्या दिवशी केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा, मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ, समाजवादी पक्षाचे नेते अखिलेश यादव, काँग्रेस नेत्या प्रियंका गांधी आणि आम आदमी पक्षाचे नेते अरविंद केजरीवाल यांनी एकमेकांवर निशाणा साधत मतदारांना मत देण्याचे भावनिक आवाहन केले. मात्र, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी या टप्प्यातील निवडणुकीचे नियोजन केले होते. हरदोई येथील भाषणात त्यांनी समाजवादी पक्षाचा संबंध दहशतवादाशी जोडला आणि अहमदाबाद साखळी बॉम्बस्फोटात दहशतवाद्यांनी सायकली का वापरल्या असा सवाल केला. सायकल, योगायोगाने, सपाचे निवडणूक चिन्ह आहे ज्या सपाचे भाजपला एकमेव आव्हान आहे.
जेपी नड्डा, योगी आदित्यनाथ आणि अनुराग ठाकूर यांसारख्या भाजपच्या इतर दिग्गजांनी सपावर दहशतवाद्यांना आश्रय देणे, राष्ट्रीय सुरक्षा धोक्यात आणणे आणि मतदारांचे ध्रुवीकरण करण्यासाठी "अब्बा जान, भाईजान" चा नारा कायम देत राहिल्याचा आरोप केला, महागाई, बेरोजगारी आणि इतर महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर ठपका ठेवला. अनुराग ठाकूर यांनी तर एक जुना फोटोही समोर आणला ज्यात अहमदाबाद बॉम्बस्फोटातील दोषींपैकी एकाचे वडील अखिलेश यांच्यासोबत उभे आहेत.
सपा प्रमुखांनी मात्र मोदींच्या आरोपाला चपराक दिली. "सायकलचा अपमान हा देशाचा अपमान आहे" असे म्हणत अखिलेश यांनी पंतप्रधानांवर प्रत्युत्तर दिले, देशातील लाखो गरीब लोक वाहन वापरतात याची त्यांनी आठवण करुन दिली.
पिलीभीत, राज्याच्या बरेली विभागाचा भाग, रोहिलखंड प्रदेशात आहे जिथल्या बहुतेक जिल्ह्यात दुसऱ्या टप्प्यात मतदान झाले. तसेच हा यूपीचा प्रमुख ऊस उत्पादक जिल्हा आहे. या दोन जिल्ह्यांतील ऊस उत्पादकांना लाभ न दिल्यानेनिवडणुकीत भाजपच्या यशावर त्याचा परिणाम होऊ शकतो. सीतापूरच्या बाबतीतही असेच होईल असे चित्र आहे.
लखनौमधे एक मनोरंजक लढत आहे जिथे जात आणि समुदाय कार्ड भूमिका बजावते परंतु भाजपला सपाचा सामना करावा लागल्याने क्लीन स्वीप होईल याची खात्री देता येत नाही. शिया आणि सुन्नी हे दोन्ही पंथ त्यांच्या स्वतंत्र राजकीय मुद्यांसह असल्याने हा मतदारसंघ सर्वांपेक्षा वेगळा आहे. शिया पारंपारिकपणे भाजपला मतदान करतात, तर सुन्नी धर्मनिरपेक्ष पक्षांना निवडतात. योगी सरकारने सीएए विरोधी आंदोलकांवर कारवाई केल्यानंतर योगी बद्दल तीव्र नापसंती आहे. त्यामुळे एक प्रख्यात शिया धर्मगुरू मौलाना कल्बे जव्वाद यांनी भाजपसाठी आवाहन केले तेव्हा समाजासाठी हा एक धक्का होता.
जिल्ह्यातील इतरत्र दलित, वैश्य, कायस्थ, खत्री आणि ब्राह्मणांवर लक्ष केंद्रित केले आहे. उदाहरणार्थ, सरोजिनीनगरच्या ठाकूर बहुल मतदारसंघात, योगी सरकारमध्ये मंत्री असलेल्या स्वाती सिंह यांच्या जागी भाजपने अंमलबजावणी संचालनालयाचे माजी सहसंचालक राजेश्वर सिंह यांची नियुक्ती केली आहे. या फेरबदलामुळे पक्षाचे नुकसान होणार नाही कारण येथे काँग्रेसचे उमेदवार ठाकूर रिपुदमन सिंह आहेत तर सपा आपले माजी मंत्री अभिषेक मिश्रा यांच्यावर दावे करत आहेत. ठाकूर मतांच्या विभाजनातून भाजपच्या उमेदवाराला फायदा होऊ शकतो.
2017 प्रमाणेच, विरोधी पक्षांनी मतांचे विभाजन अटळ बनवून असंबद्ध आघाडी केली आहे. कारण त्यांच्यापैकी प्रत्येकाला उत्तर प्रदेशात स्वतंत्रपणे राज्य करण्याची इच्छा आहे. मागील निवडणुकीत काँग्रेससोबतची युती सपासाठी हानिकारक ठरली त्यामुळे दोघांनी हातमिळवणी केली नाही. बसपा काँग्रेस किंवा सपा सोबत येऊ शकत नाही. त्यामुळे भाजपला मोठा दिलासा मिळाला आहे. भाजपशी नाराज झालेल्यांसाठी रॅलींग पॉइंट बनलेल्या सपा नसता तर या निवडणुका सत्ताधारी पक्षासाठी खुप सोपे ठरले असते. 2017 मध्ये भाजपने 59 पैकी 51 जागा जिंकल्या होत्या आणि चार सपाच्या वाट्याला गेल्या होत्या. बसपा आणि काँग्रेसला केवळ दोन जागांवर समाधान मानावे लागले होते.
(या लेखात व्यक्त केलेली मते लेखकाची आहेत, येथे व्यक्त केलेली तथ्ये आणि मतांशी ईटीव्ही भारत सहमतच असे नाही )
