लंडन: Rishi Sunak: लिझ ट्रस यांनी गुरुवारी ब्रिटनच्या पंतप्रधानपदाचा राजीनामा दिल्यानंतर, त्या देशाच्या पंतप्रधानपदाच्या खुर्चीवर सर्वात कमी काळ काम करणाऱ्या राजकारणी ठरल्या. लिझ ट्रस यांच्या राजीनाम्यानंतर ब्रिटनच्या पुढील पंतप्रधानपदाची शर्यत पुन्हा सुरू झाली आहे. त्यामुळे पुन्हा एकदा राजकीय सट्टेबाजीचे पर्व सुरू झाले आहे. अशा परिस्थितीत भारतीय वंशाचे ऋषी सुनक यांचे नाव पुन्हा चर्चेत येऊ लागले Rishi Sunak in British PM Race आहे. PM Race Once Again After Liz Truss Resignation
काही दिवसांपूर्वीच लिझ ट्रस यांनी ऋषी सुनक यांचा पराभव करून पंतप्रधानपदाची खुर्ची घेतली. त्यावेळी अनेक कंझर्व्हेटिव्ह पक्षाच्या खासदारांनी सुनक यांच्या धोरणांना पाठिंबा दिला नाही. मात्र, आता बदललेल्या परिस्थितीत सुनक जे बोलत होते ते अगदी बरोबर असल्याचे बोलले जात आहे. जर लोकांनी त्याला सहमती दर्शवली आणि कंझर्व्हेटिव्ह पक्षाच्या खासदारांनी पाठिंबा दिला तर भारतीय वंशाचे ऋषी सुनक यांच्यावर पंतप्रधानपदाचा मुकूट चढवला जाऊ शकतो. ब्रिटनच्या पुढील पंतप्रधानांच्या शर्यतीबद्दल सविस्तर जाणून घेण्याचा प्रयत्न करूया.
लिझ ट्रस यांना 45 दिवसांच्या आत राजीनामा देण्यास भाग पाडले : इंग्लंडच्या पंतप्रधान लिझ ट्रस यांना पंतप्रधानपदाचा राजीनामा द्यावा लागला कारण कंझर्व्हेटिव्ह पक्षाच्या टोरी सदस्यांनी त्यांना सोडले होते. आता असे मानले जात आहे की, येत्या शुक्रवारी म्हणजेच 28 ऑक्टोबरपर्यंत ब्रिटनला आणखी एक नवा पंतप्रधान मिळू शकतो. त्याचवेळी विरोधी पक्षाच्या लोकांनी नव्याने निवडणुका घेण्याची मागणी सुरू केली आहे. ब्रिटनमध्ये सुरू असलेल्या राजकीय गतिरोधामुळे पंतप्रधान लिझ ट्रस यांनी अवघ्या ४५ दिवसांत आपल्या पदाचा राजीनामा दिला आहे. आर्थिक धोरणांमुळे त्या पक्षाच्या निशाण्यावर आल्या होत्या. त्यांच्या पक्षातील सदस्यांनी त्यांना सोडून दिले आहे.
6 आठवड्यांपूर्वी बोरिस जॉन्सन यांनी राजीनामा दिल्यानंतर त्यांच्या जागी लिझ ट्रस यांची पंतप्रधानपदी निवड करण्यात आली होती. त्यांच्या राजीनाम्यानंतर ब्रिटनमध्ये पुन्हा एकदा नव्या पंतप्रधानांची चर्चा सुरू झाली आहे. अखेर ब्रिटनचा पुढचा पंतप्रधान कोण होणार याबाबत सर्व प्रकारच्या अटकळ बांधल्या जात आहेत. सध्या सर्वांच्या नजरा पुन्हा एकदा भारतीय वंशाच्या ऋषी सुनक यांच्याकडे लागल्या आहेत. पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीत ते आघाडीवर आले आहेत.
यापूर्वी केलेल्या सर्वेक्षणात, माजी पंतप्रधान बोरिस जॉन्सन हे 10 डाउनिंग स्ट्रीटमध्ये सर्वोच्च स्थान मिळविण्यासाठी सर्वात लोकप्रिय उमेदवार असल्याचे म्हटले आहे. सर्वेक्षणात, 32 टक्के लोकांनी त्यांना सर्वोच्च उमेदवार म्हणून पसंत केले, तर ऋषी सुनक यांना 23 टक्के लोकांना सर्वोच्च पदावर हवे होते. आता बदललेल्या परिस्थितीत माजी पंतप्रधान बोरिस जॉन्सन यांची भूमिका पाहावी लागेल आणि खासदारांचा त्यांना किती पाठिंबा आहे हे समजून घ्यावे लागेल.
लिझ ट्रस यांच्या राजीनाम्यानंतर आणखी अनेक चेहरे ब्रिटनच्या पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीत सामील होताना दिसत आहेत. या चेहऱ्यांमध्ये माजी पंतप्रधान बोरिस जॉन्सन, पेनी मॉर्डाउंट, संरक्षण मंत्री बेन वॉलेस, आंतरराष्ट्रीय व्यापार सचिव केमी बॅडेनॉक, परराष्ट्र मंत्री जेम्स चतुराई तसेच अलीकडे राजीनामा दिलेल्या सुएला ब्रेव्हरमन यांचाही समावेश आहे. जेव्हा पेनी मॉर्डॉन्टची लिझ ट्रस म्हणून निवड झाली तेव्हा ऋषी सुनक पंतप्रधानांच्या शर्यतीत तिसऱ्या क्रमांकावर होते.
ब्रिटनच्या पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीत 7 नावे आहेत. मात्र येथे पुढील पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीत तीनपेक्षा जास्त उमेदवार उभे राहणे कठीण आहे. खरं तर, ब्रिटिश संसदेत एकूण 357 टोरी खासदार (कंझर्व्हेटिव्ह पार्टीचे खासदार) आहेत. मतपत्रिका मिळविण्यासाठी उमेदवाराला सुमारे 100 टोरी खासदारांचा पाठिंबा आवश्यक असतो. अशाप्रकारे पुढील पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीतील उमेदवारांची संख्या तीनपेक्षा जास्त असणार नाही.
सुनकचा मार्ग किती सोपा आहे : पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीत पुढे असलेल्या सुनकचा मार्ग तितका सोपा नसला तरी मागच्या वेळी ज्या पद्धतीने त्यांची दुसरी पसंती म्हणून निवड झाली होती, त्यावरून लोक म्हणतात. यावेळी त्याची पहिली पसंती होऊ शकते. पण सुनकच्या मार्गातील सर्वात मोठा अडथळा म्हणजे बोरिस जॉन्सन. सुनकवर पक्षाचे लोक आरोप करतात की, सुनकने बोरिस जॉन्सनचा विश्वासघात केला आहे. लिझ ट्रस यांनी खुर्ची सोडल्यानंतर बोरिस जॉन्सन पुनरागमन करण्याचा प्रयत्न करू शकतात. राजीनामा दिल्यानंतर जॉन्सन यांनी स्वत:ला लो प्रोफाइल ठेवले आहे. वेट अँड वॉचचे धोरण तो अवलंबत आहे.
भारतीय वंशाचे ऋषी सुनक हे ब्रिटनचे पुढचे पंतप्रधान होण्याची शक्यता आहे, असे म्हटले जात आहे की, 2015 मध्ये पहिल्यांदाच ब्रिटिश संसदेत आल्यापासून त्यांनी ज्या प्रकारे आपली राजकीय ओळख निर्माण केली आहे, त्यावरून असे दिसते की त्यांच्याकडे कोणीतरी म्हणून पाहिले जाऊ शकते. त्यांनी पूर्वीचे पंतप्रधान बोरिस जॉन्सन यांच्या रणनीतीचे अनेक बाबतीत समर्थन केले आणि ब्रिटनच्या युरोपियन युनियनमधून बाहेर पडण्याचे समर्थन केले. ऋषी सुनक 2015 मध्ये पहिल्यांदा खासदार झाले तेव्हा त्यांनी भगवद्गीतेवर हात ठेवून शपथ घेतली.
कोण आहेत ऋषी सुनक : ऋषी सुनक यांचे आई-वडील मूळचे पंजाबचे होते, जे नंतर इंग्लंडमध्ये स्थायिक झाले. सुनकचा जन्म यूकेच्या हॅम्पशायर शहरात झाला. यानंतर ऋषी यांनी अमेरिकेतील स्टॅनफोर्ड विद्यापीठातून एमबीए करण्याबरोबरच ऑक्सफर्ड विद्यापीठातून राजकारण, तत्त्वज्ञान आणि अर्थशास्त्राचा अभ्यास केला. ऋषी सुनक यांनी राजकारणात येण्यापूर्वी अनेक ठिकाणी हात आजमावला. यापूर्वी गुंतवणूक बँक गोल्डमन सॅक्स आणि हेज फंडमध्ये काम केल्यानंतर सुनक यांनी एक गुंतवणूक फर्म देखील स्थापन केली. ऋषी सुनकची आई एक फार्मासिस्ट आहे आणि राष्ट्रीय आरोग्य सेवा (NHS) मध्ये काम करते. तर ऋषी सुनक यांचे वडील ऑक्सफर्ड विद्यापीठ आणि स्टॅनफोर्ड विद्यापीठातून पदवीधर असल्याचे सांगितले जाते.
ऋषी सुनक हे नारायण मूर्ती यांचे जावई देखील आहेत : तसेच ऋषी सुनक हे प्रसिद्ध भारतीय सॉफ्टवेअर कंपनी इन्फोसिसचे सह-संस्थापक नारायण मूर्ती यांचे जावई म्हणूनही ओळखले जातात. 2009 मध्ये त्यांचा विवाह नारायण मूर्ती यांची मुलगी अक्षता हिच्यासोबत झाला होता. ऋषी आणि अक्षता यांना दोन मुली असून त्यांची नावे कृष्णा आणि अनुष्का आहेत.
ऋषी सुनक हे कंझर्व्हेटिव्ह पक्षाचे उगवते स्टार मानले जातात, ज्यांना आर्थिक बाबींचे चांगले ज्ञान आहे. ऋषी सुनक हे 2015 मध्ये पहिल्यांदा खासदार म्हणून निवडून आले होते. यानंतर, 2018 मध्ये ते स्थानिक सरकारमध्ये मंत्री म्हणून रुजू झाले. 2019 मध्ये त्यांना कोषागाराचे मुख्य सचिव बनवण्यात आले. एवढेच नाही तर पंतप्रधान बोरिस जॉन्सन यांच्या निवडणूक प्रचार मोहिमेतही त्यांनी मोठी भूमिका बजावली होती.
