वॉशिंग्टन - 72 जणांचा बळी घेणाऱ्या काबूल विमानतळावरील आत्मघाती हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारणाऱ्या 'आयएस-के'चा जन्म पूर्व अफगाणिस्तानात सहा वर्षांपूर्वी झाला होता. त्यानंतर अल्पावधीतच अतिशय झपाट्याने ही संघटना फोफावत गेली आणि जगातील सर्वात धोकादायक दहशतवादी संघटना म्हणून उदयास आली.
अमेरिकेच्या नेतृत्वातील सहकारी सैन्याकडून होणाऱ्या कारवाईनंतरही इस्लामिक स्टेट-खुरासानचे अस्तित्व अफगाणिस्तानात कायम राहिले आहे. आणि आता याच संघटनेने काबूल हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारली आहे. या सर्व घडामोडींच्या पार्श्वभूमीवर इस्लामिक स्टेट-खुरासानचा इतिहास जाणून घेऊया, थोडक्यात...
असे पडले खुरासान हे नाव -
इस्लामिक स्टेट या मूळ दहशतवादी संघटनेचे मुख्य फायटर्स सीरिया आणि इराकला गेल्यानंतर मध्य आशियातील संघटनेच्या या शाखेचा 2014 मध्ये अफगाणिस्तानात उदय झाला. इस्लामिक स्टेट-खुरासान असे या शाखेला संबोधले जाते. मध्ययुगीन कालखंडात अफगाणिस्तानसह इराण आणि मध्य आशियातील भूभागाला खुरासान असे संबोधले जात असे. त्यावरून खुरासान हे नाव इस्लामिक स्टेटने या शाखेसाठी जोडले. ही संघटना आयएसके किंवा आयएसआयएसके या नावानेही ओळखली जाते. दरम्यान, सीरिया आणि इराकमधून इस्लामिक स्टेटला संपविण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय फौजांना पाच वर्षे लागली.
आयएस-के मध्ये अनेक बंडखोरांचा सहभाग -
अफगाणिस्तानच्या सीमेलगत आश्रयास असलेल्या पाकिस्तान तालिबानच्या काही बंडखोरांनी एकत्र येत इस्लामिक स्टेट-खुरासानची सुरूवात केली. यानंतर त्यांना इतरही दहशतवादी येऊन सामील झाले. यात अफगाण तालिबानमधील काही नाराज दहशतवाद्यांचाही समावेश होता. अफगाण तालिबानने अमेरिकेसोबत शांती चर्चा सुरू केल्यानंतर नाराज झालेल्या दहशतवाद्यांचा यात मोठ्या प्रमाणात सहभाग आहे. उझबेकिस्तानातील इस्लामिक चळवळीतील काही तरुण, तसेच इराणमधील सुन्नी मुस्लिम समुदायातील फायटर्स, तुर्किस्तान इस्लामिक पार्टीतील काही लोक आणि चीनच्या उईगुरमधील काही जण यात सहभागी झाले.
इस्लामिक स्टेटची गैरमुस्लिमांविरोधात एकजुटीची हाक -
तालिबानने अफगाणिस्तानातील संघर्ष कमी केल्यानंतर अफगाणिस्तान आणि पाकिस्तानातील इस्लामिक स्टेटने एकत्र येत जगभरातील गैरमुस्लिमांविरोधात एकजुटीची हाक दिली. यानंतर इस्लामिक स्टेटच्या फायटर्सनी अफगाण आणि पाकिस्तानातील नागरिकांसह अल्पसंख्याक शिया मुस्लिमांवरही अनेकदा हल्ले केले. या संघटनेकडून अद्याप अमेरिकेच्या भूमीवर हल्ला करण्यात आलेला नसला तरी या संघटनेकडून देशाला धोका असल्याचे अमेरिकन सरकारला वाटते.
म्हणून अमेरिकेला वाटतो इस्लामिक स्टेटचा धोका -
अल कायदाचे दहशतवादी तालिबानला मिळाल्याचे गुप्तचर संघटनांचे म्हणणे आहे. तालिबानने अफगाणिस्तानात इस्लामिक स्टेटवर अनेकदा हल्ले केले आहेत. याशिवाय अफगाणिस्तानातून इस्लामिक स्टेटला परतावून लावण्यासाठीही तालिबानी बंडखोरांनी अमेरिकन सैनिकांनासुद्धा मदत केली आहे. त्यामुळे याचा बदला इस्लामिक स्टेटकडून घेतला जाऊ शकतो. त्यामुळेच इस्लामिक स्टेटपासून अमेरिकेला धोका असल्याचे प्रशासनाला वाटते.
अमेरिकेवर हल्ल्याची भीती -
अनेक हल्ले पचवुनही इस्लामिक स्टेटने अफगाणिस्तानातील आपले अस्तित्व कायम ठेवले आहे. अमेरिकेच्या अफगाणिस्तानातील सैन्य माघारीनंतर इस्लामिक स्टेटवर निगराणी ठेवणे आणि त्यांच्या हल्ल्याच्या नियोजनांबद्दल माहिती मिळणे कठीण होणार आहे. अमेरिका जगभरात ज्या दहशतवादी संघटनांशी लढत आहे. त्यापैकी इस्लामिक स्टेटचे आव्हान मोठे असल्याचे बायडेन प्रशासनाला वाटते. सैन्य माघारीनंतर अफगाणिस्तानातील तालिबानी राजवटीत दहशतवादी संघटना आणखी मजबूत होऊन त्यांच्याकडून पश्चिमेवर हल्ले केले जाण्याची भीती अमेरिकन प्रशासनाला वाटते.
हेही वाचा - Kabul Airport Attack : 13 अमेरिकी सैनिकांचा मृत्यू; वाचा अमेरिकी सैन्यावर आतापर्यंत झालेले हल्ले व मृत्यू...
हेही वाचा - काबूल विमानतळावरील आत्मघातकी हल्ल्याचा भारताकडून निषेध, दहशतवादाविरोधात जगाने एकत्र येण्याची व्यक्त केली गरज
