नाशिक - सयाजीराव गायकवाड महाराज यांच्या जनशताब्दी वर्षानिमित्त त्यांच्या जीवन परिचयाचे ग्रंथ प्रकाशित करण्याचे काम तत्कालीन मुख्यमंत्री यशवंतराव चव्हाण यांनी हाती घेतले होते. मात्र, भारत- चीन युध्दामुळे त्यांना दिल्लीला जावे लागले व हे काम अपूर्ण राहिले. सयाजीराव हे मुळचे मालेगाव. नाशिक या त्यांच्या जन्मभूमीत होत असलेल्या संमेलनात त्यांचे जीवन परिचय करुन देणार्‍या ग्रंथाचे प्रकाशन होणे ही आनंदाची बाब आहे. पुढील काळात ग्रंथ, नाटक, चित्रपट या माध्यमातून सयाजीराव महाराज यांचे मूल्य, आदर्श जगभरात पोहचावे अशी अपेक्षा उच्च शिक्षण व तंत्रज्ञान मंत्री तथा प्रकाशन समितीचे अध्यक्ष उदय सामंत यांनी ( Uday Samant nashik marathi sahitya sammelan ) व्यक्त केली आहे.
उदय सामंत यांची सोहळ्यास ऑनलाईन हजेरी -
साहित्य संमेलनाच्या दुसर्‍या दिवशी शनिवारी (दि. ४) सयाजी गायकवाड महाराज यांचे जीवन परिचय करुन देणार्‍या ५० ग्रंथांचे प्रकाशन ( Uday Samant Publish Sayajirao Gaikwad life books ) झाले. त्यावेळी ते बोलत होते. तांत्रिक कारणामुळे उपस्थित राहू न शकल्याने उदय सामंत यांनी या सोहळ्यास ऑनलाईन हजेरी लावली. यावेळी व्यासपीठावर राजमाता शुभांगिनी गायकवाड, स्वागताध्यक्ष छगन भुजबळ, प्रकाशन समितीचे सचिव बाबा भांड आदी उपस्थित होते.
'महाराजांचे कार्य आजही सर्वांसाठी प्रेरणादायी'
सयाजीराव यांच्या जन्मभूमीत हा प्रकाशन सोहळा होत असल्याचा अभिमान आहे. त्यांचे विचार आजही समाजाला दिशादर्शक आहे. त्यांनी अस्पृश्य महिलांसाठी पहिली शाळा काढली. अस्पृश विद्यार्थ्यांसाठी हॉस्टेल काढले. महिलांसाठी पहिली व्यायामशाळा बांधली. ज्या हिंदू कोड बीलच्या मुद्यावरुन डाॅ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी राजीनामा द्याव्या लागला होता. त्या बिलच्या मुद्यांची सयाजीराव यांनी स्वातंत्र्यापुर्वीच त्यांच्या राज्यात अंमलबजावणी केली होती. त्यांचे हे कार्य आजही सर्वांसाठी प्रेरणादायी असल्याचे राजमाता शुभांगिनी गायकवाड त्यांनी सांगितले.
'असामान्य माणसे घडविणारा राजा'
सयाजीरावांच्या जीवन परिचय देणार्‍या ग्रंथांचे प्रकाशन करणे हे मी भाग्य समजतो. महात्मा फुले, डाॅ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना सयाजीराव महाराजांनी मदत केली.असामान्य लोक घडवणारा हा राजा होता. बहुजन समाजाला लिहिण्याचा अधिकार प्राप्त झाल्याने महाराजांचे चरित्र जगासमोर आले. अशा अलौकिक राजाचे चरित्र जगापुढे आले पाहिजे असे आवाहन त्यांनी प्रकाशन समितीला केला. सयाजीराव गायकवाड महाराज यांनी महात्मा फुले, डॉ. बाबसाहेब आंबेडकर अशा अनेक युगपुरुषांना मदत केली आहे. सयाजीराव गायकवाड महाराज हे माणसांमधील कर्तृत्व ओळखून त्याच्या कर्तृत्वाला चाल देवून असामान्य माणसे घडविणारा राजा होता. या राजाचे कार्य नाटक व चित्रपटांच्या माध्यमातून जगासमोर आणणार असल्याचे प्रतिपादन छगन भुजबळ यांनी केले आहे.
सयाजीराव गायकवाड महाराज यांच्या ५० ग्रंथाचे प्रकाशन चार टप्प्यात -
सयाजीराव महाराज लेखन आणि सुप्रशासन ११ ग्रंथ, सयाजीरावांसबंधी स्वंतत्र लेखन व जगप्रवास १६ ग्रंथ, मराठी, इंग्रजी चरित्र ग्रंथ शिक्षण अहवाल, स्त्री शिक्षण १३ ग्रंथ, हिंदी ग्रंथ प्रकाशन भाषण, पत्र संग्रह, गौरवगाथ १० ग्रंथ असे एकूण ५० ग्रंथाचे प्रकाशन यावेळी मान्यवरांच्या हस्ते करण्यात आले.
