मुंबई राज्यातील दुकाने आणि आस्थापनांच्या नावाच्या पाट्या मराठीमध्ये करण्याचे आदेश राज्य सरकारने दिले आहे. त्यानुसार मुंबई महापालिकेने ( Mumbai Municipal Corporation ) आपल्या हद्दीतील दुकाने आस्थापनांना तीन वेळा मुदत दिली आहे. तिसऱ्यांदा दिलेली मुदत आता संपत आली आहे. त्यानंतरही केवळ ४० टक्के दुकानांच्या पाट्या मराठीमध्ये करण्यात आल्या आहेत. यामुळे ६० टक्के दुकानदारांना पुढील १० दिवसात आपल्या दुकानावरील पाट्या मराठीत कराव्या लागणार आहेत. अन्यथा त्यांच्यावर नियमानुसार पालिकेकडून कारवाई ( shops despite extension Action ) केली जाणार आहे.
तीन वेळा मुदतवाढ राज्य सरकारच्या आदेशानंतर मुंबईतील दुकाने व आस्थापनांना मराठी पाट्या बंधनकारक करण्यात आले आहे. दुकानांवर मराठी पाट्या ठळकपणे दिसतील अशा प्रकारे लावण्याबाबत मुंबई महापालिका प्रशासनाने ( Mumbai Municipal Corporation ) दुकानदारांना ३१ मे ची डेडलाईन दिली होती. व्यापारी संघटनांकडून अंमलबजावणीसाठी मुदतवाढीची मागणी लावून धरण्यात आली होती. मराठी पाट्यांसाठी कलाकार उपलब्ध नसणे, मटेरिअल महागले आहे, असे सांगत अंमलबजावणीला दिरंगाई होत असल्याचे व्यापाऱ्यांकडून सांगण्यात आले होते. त्यामुळे पालिका आयुक्तांनी ३० जूनपर्यंत मुदतवाढ दिली होती. त्यानंतर ही व्यापाऱ्यांनी मराठी पाट्या न लावता सहा महिन्याची मुदत वाढ मागितली. त्यावर आयुक्तांनी ३० सप्टेंबरपर्यंत मुदतवाढ दिली होती.
तर नियमानुसार कारवाई दुकानांवर मराठी नावाच्या पाट्या लावण्यासाठी पालिकेने व्यापाऱ्यांना ३ वेळा मुदतवाढ दिली आहे. त्यानंतरही व्यापाऱ्यांनी मराठी पाट्या लावण्याकडे दुर्लक्ष केल्याचे दिसत आहे. मुंबईमधील ५ लाख दुकानांपैकी सुमारे २ लाख म्हणजे ४० टक्के दुकानांनी मराठी पाट्यांची अंमलबजावणी केली आहे. ३० सप्टेंबरपर्यंत म्हणजेच पुढील दहा दिवसात इतर ६० टक्के व्यापाऱ्यांना त्यांच्या दुकानांच्या पाट्या मराठीत कराव्या लागणार आहेत. ३० सप्टेंबरपर्यंत मराठी पाट्यांची अंमलबजावणी न झाल्यास नियमानुसार कारवाई केली जाणार, असल्याची माहिती पालिकेच्या दुकाने व आस्थापना खात्याच्या प्रमुख अधिकारी सुनिता जोशी यांनी दिली आहे.
कामगारामागे २ हजारांचा दंड दुकाने- आस्थापनांवर मराठी नामफलक लावण्याची कार्यवाही होत असल्याबाबतची पाहणी पालिकेच्या दुकाने व आस्थापने विभागाकडून प्रत्येक वॉर्डमध्ये तपासणी करण्यात येणार आहे. यासाठी ७५ इन्स्पेक्टर आहेत. शिवाय त्यांच्या सोबत एक सुविधाकारही असणार आहे. मराठी पाटी लावण्यास नकार दिल्यास न्यायालयात खटला दाखल केला जाईल. न्यायालयीन कारवाई नको असल्यास दंड भरावा लागणार आहे. यामध्ये एका कामगारामागे दोन हजार रुपयांचा दंड न्यायालयीन कारवाईनंतर वसूल केला जाणार आहे.
असा आहे नियम महाराष्ट्र दुकाने व आस्थापना ( नोकरीचे व सेवाशर्तीचे विनियमन ) सुधारणा अधिनियम २०२२ तील कलम ३६ ‘क’ (१) च्या कलम ६ अन्वये नोंदणी केलेल्या प्रत्येक दुकान- आस्थापनाला लागू असलेल्या कलम ७ नुसार मराठी भाषेतून नामफलक लावणे बंधनकारक आहे. मुंबईत सुमारे पाच लाख दुकाने- आस्थापने आहेत. या सर्वांना हा नियम पाळणे बंधनकारक राहणार आहे.
नामफलकांबाबत सूचना सर्व दुकाने व आस्थापनांचे नामफलक मराठी भाषेमध्ये सुरुवातीलाच लिहिणे आवश्यक असेल, आणि मराठी भाषेतील अक्षरांचा टंक आकार, इतर कोणत्याही भाषेतील अक्षरांच्या टंक आकारापेक्षा लहान असू नये, ज्या आस्थापनांमध्ये मद्य पुरविले जाते किंवा विकले जाते, अशी आस्थापनांच्या नामफलकावर महान व्यक्तींची किंवा गड किल्ल्यांची नावे लिहू नयेत.
