मुंबई आम्ही सोमवार ५ सप्टेंबर २०२२ रोजी शिक्षक दिन विशेष साजरा करत आहोत. डॉ सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांची जयंती संपूर्ण भारतात 'शिक्षक दिन' म्हणून साजरी केली जाते. या विशेष दिवशी, ईटीव्हीच्या वतीने, आम्ही विविध क्षेत्रात आपल्या कर्तृत्वाचा ठसा उमटवणाऱ्या व्यक्तींना गुरू मानून त्यांच्या जीवनाचा आणि कार्याचा आढावा घेणार आहोत. श्रीराम लागू यांनी अभिनय गुरु डॉ. डॉ श्रीराम लागू. left his mark on the Marathi Hindi film and drama industry. Acting Guru Dr Shriram Lagoo. Teachers Day Special
डॉक्टर श्रीराम बालकृष्ण लागू यांचा जन्म १६ नोव्हेंबर १९२७ रोजी सातारा येथे झाला. ते मराठी आणि हिंदी थिएटर चित्रपट अभिनेता आणि दिग्दर्शक होते. लागू यांचे शिक्षण पुणे आणि मुंबई या शहरांमध्ये झालेले डॉ. लहानपणापासूनच त्यांना अभिनयाची आवड होती. वैद्यकीय शिक्षण घेत असतानाही त्यांनी हा छंद जोपासला. डॉक्टर झाल्यानंतर त्यांनी काही काळ आफ्रिकेत काम केले. अभिनयाचा छंदही त्यांनी तिथेच जोपासला. अखेर १९६९ साली त्यांनी वसंत कानेटकरांच्या 'इथे ओशाळला मारती' या नाटकातून पूर्णवेळ रंगभूमीवर काम करायला सुरुवात केली.
अभिनयासाठी भाषेवर प्रभुत्व, उच्चार आणि देहबोली, सादरीकरण (सादर करण्याची क्षमता), निरीक्षण आणि अनुकरण करण्याची क्षमता, मिमिक्री आणि रंगमंचावरील भूक (अभिनयाची भूक) आवश्यक आहे. या सर्व गोष्टी नैसर्गिक आहेत. लागू यांचे शरीर थरथरत होते. त्यांनी 150 हून अधिक मराठी आणि हिंदी चित्रपटांमध्ये काम केले. तसेच शंभराहून अधिक एकांकिकांमधून त्यांनी आपल्या अभिनयाचा ठसा उमटवला. रंगभूमावरील 'नट सम्राट' हा शब्द श्री राम लागू यांच्या बाबतीत अगदी खरा आहे.
'नटसम्राट'मधील अजरामर भूमिका जेव्हा एखादा अभिनेता भूमिका साकारतो, भूमिकेत जीव ओततो, तेव्हा हा वाक्प्रचार वापरला जातो. हे वाक्य श्री राम लागोसच्या बाबतीत खरे ठरते. मराठी रंगभूमीवरील मैलाचा दगड समजल्या जाणाऱ्या ‘नटसम्राट’ या नटसम्राट नाटकात त्यांनी अप्पासाहेब बेलवलकरांची भूमिका साकारली आणि हे पात्र अजरामर झाले. नटसम्राट हा शब्द उच्चारला की डोळ्यांसमोर जे अनोखे व्यक्तिमत्व उभं राहतं ते म्हणजे 'डॉ. श्री राम लागू'. नटसम्राट आप्पा साहेब बेलवलकर यांसारखी अनेक पात्रे रंगमंचावर अजरामर करणारे श्रीराम लागू हे भारतीय चित्रपटसृष्टीच्या इतिहासातील एक तेजस्वी अभिनेते आहेत. 'कुणी घर देता का घर', 'असो किंवा नॉट टु बी, हाच प्रश्न आहे', 'थेरड्याच्या पायावर कोणाचे पाय मारू? 'कुणाच्या पायावर?', 'अभिमानाचा बलात्कार' अशी वाक्ये नुसती तोंडातून बाहेर पडून अजरामर झाली, असे म्हटले तर अतिशयोक्ती होणार नाही.
सिमशाना, पिंजरा, मुक्ता यांसारख्या अनेक हिट चित्रपट आणि नाटकांमध्येही त्यांनी आपले नैसर्गिक अभिनय कौशल्य दाखवले. पाच दशकांहून अधिक काळ अभिनय आणि सामाजिक क्षेत्रात कार्यरत असलेले डॉ. श्रीराम लागू यांनी मराठी चित्रपट, नाटक आणि सार्वजनिक जीवनात आपल्या योगदानाने अमिट छाप सोडली. आकाश पेलताना, काचेचा चंद्र, गरबो, गिफडदे, नटसम्राट, आंधल्यानी शिकला, गुरुमहाराज गुरू, उद्धवस्त धर्मशाला, चंद्र आये साक्षीला, किरवंत, बेबंदशाही, सूर्य सावलीचा माणूस, उदयचा संसार यासारख्या अनेक मराठी नाटकांतील त्यांच्या भूमिका डॉ.लागो आणि नाटकाचे लोकप्रिय चित्रपट ठरल्या. . श्रीराम लागू यांनी हिंदी चित्रपटांमध्येही अनेक चरित्रात्मक भूमिका केल्या. 1977 च्या 'घरौंडा' चित्रपटात मध्यमवयीन बॉसच्या भूमिकेसाठी त्यांना सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेत्याचा फिल्मफेअर पुरस्कारही मिळाला. चित्रपट आणि नाट्यक्षेत्रातील योगदानाबद्दल त्यांना मास्टर दीनानाथ मंगेशकर स्मृती प्रतिष्ठानतर्फे जीवनगौरव पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.
एक उत्तम वाचक, लेखक आणि विचारवंत डॉ. श्रीराम लागू हे मराठी आणि हिंदी नाट्य-चित्रपट उद्योगातील अभिनेते आणि दिग्दर्शक होते. 'रिटायर गॉड' म्हणत त्यांनी पुरोगामी आणि तर्कशुद्ध समाजकारणासाठी आवाज उठवला. 17 डिसेंबर 2019 रोजी त्यांनी पुण्यात अखेरचा श्वास घेतला. 'पिंजऱ्यात' 'मास्टर' आणि 'सिंहासन'मधला 'मंत्री' त्यांनी प्रभावीपणे उभा केला. एक उत्तम वाचक लेखक आणि विचारवंत डॉ लागू हे उत्तम वाचक, लेखक आणि विचारवंत होते. सामाजिक आणि राजकीय विषयांवर ते आपले विचार मांडत राहिले. मराठी रंगभूमी समृद्ध करण्यात त्यांचे योगदान मोठे आहे. महाराष्ट्रातील लोकांच्या कायम स्मरणात राहतील डॉ.
अभिनय त्यांच्या रक्तातच होता, असे डॉ.श्रीराम लागू हे व्यक्तिमत्त्व होते. आजच्या मराठी संस्कृतीतील अनेक कलाकारांसाठी आणि नाटकात काम करणाऱ्या अनेक कलाकारांसाठी ते नेहमीच गुरु राहिले आहेत आणि राहतील. श्रीराम लागू यांनी अभिनय गुरु डॉ. डॉ श्रीराम लागू. शिक्षक दिन विशेष.left his mark on the Marathi Hindi film and drama industry. Acting Guru Dr Shriram Lagoo. Teachers Day Special
