हैदराबाद : दरवर्षी 20 जून रोजी जगभरातील शरणार्थींचा सन्मान करण्यासाठी जागतिक शरणार्थी दिन साजरा केला जातो. ज्या शरणार्थींना त्यांच्या घराबाहेर राहण्यास भाग पाडले गेले त्यांच्या सन्मानार्थ संयुक्त राष्ट्र हा दिवस साजरा करते. जागतिक शरणार्थी दिनाला जागतिक निर्वासित दिन असेही म्हणतात. शरणार्थी किंवा निर्वासित म्हणजे ज्यांना आपत्ती, पूर, संघर्ष, महामारी, युद्ध, छळ, स्थलांतर, हिंसाचार यापैकी कोणत्याही कारणामुळे एक ठिकाण सोडून दुसऱ्या ठिकाणी जाण्यास भाग पाडले जाते.
जागतिक निर्वासित दिनाची सुरुवात कशी झाली? 20 जून हा जागतिक निर्वासित दिन म्हणून जगभरात साजरा केला जातो, परंतु यापूर्वी हा दिवस साजरा केला जात नव्हता. 4 जून 2000 रोजी संयुक्त राष्ट्रांनी तो साजरा करण्याची घोषणा केली. तो साजरा करण्यासाठी 17 जून ही तारीख निश्चित करण्यात आली होती. 2001 मध्ये, संयुक्त राष्ट्रांनी नमूद केले की हे वर्ष निर्वासितांच्या स्थितीशी संबंधित 1951 च्या अधिवेशनाला 50 वर्षे पूर्ण करेल, त्यानंतर हा दिवस 17 जून ऐवजी 20 जून रोजी साजरा करण्यात आला. तेव्हापासून दरवर्षी हा दिवस 20 जून रोजी साजरा केला जाऊ लागला.
जागतिक शरणार्थी दिनाचा इतिहास : डिसेंबर 2000 मध्ये, संयुक्त राष्ट्र संघाने 20 जून रोजी जागतिक शरणार्थी दिन साजरा करण्याचा निर्णय घेतला. तेव्हापासून दरवर्षी 20 जून रोजी जागतिक शरणार्थी दिन साजरा केला जातो. यासाठी संयुक्त राष्ट्रात एक संस्थाही स्थापन करण्यात आली आहे. त्याचे नाव युनायटेड नेशन्स हाय कमिशनर फॉर रिफ्युजी (UNHCR) आहे, जे जगभरातील शरणार्थींना मदत करण्यासाठी कार्य करते.
UNHCR अहवाल एका दृष्टीक्षेपात : UNHCR च्या 2020 च्या अहवालात असे म्हटले होते की लवकरच जगातील एकूण विस्थापित लोकांची संख्या 100 दशलक्ष (100 दशलक्ष) पर्यंत वाढेल हे निश्चित आहे. UNHCR च्या मते, विस्थापित लोकांची संख्या 100 दशलक्ष झाली आहे. म्हणजे आता जगातील प्रत्येक ७८ लोकांपैकी एक विस्थापित झाला आहे.
जागतिक शरणार्थी दिनाचे महत्त्व : दरवर्षी जागतिक शरणार्थी दिन साजरा करण्यामागचा उद्देश शरणार्थींना जगात ओळख मिळवून देणे हा आहे. यासोबतच त्यांना मदत करण्यासाठी राजकीय इच्छाशक्ती निर्माण करण्यास प्रवृत्त केले पाहिजे. राजकीय इच्छाशक्ती जागृत करणे अत्यंत आवश्यक आहे जेणेकरून शरणार्थी इतर देशांमध्ये जाऊन त्यांचे जीवन पुन्हा उभे करू शकतील.
हेही वाचा :
