नवी दिल्ली: यूएस बँकिंग नियामकांनी शुक्रवारी सिलिकॉन व्हॅली बँक (SVB) बंद केली आणि आता तिच्या ठेवींवर नियंत्रण ठेवले आहे. जागतिक आर्थिक संकटानंतरचे हे सर्वात मोठे रिटेल बँकिंग अपयश आहे. बँक बंद होण्यापूर्वी त्यांच्या शेअर्समध्ये मोठी घसरण पाहायला मिळाली.
अमेरिकेची 16वी सर्वात मोठी कर्ज देणारी बँक बंद झाली: सिलिकॉन व्हॅली बँक ही अमेरिकेतील 16वी सर्वात मोठी कर्ज देणारी बँक होती, ज्याची मालमत्ता सुमारे $200 अब्ज होती. वर्षानुवर्षे त्याची आर्थिक स्थिती खालावत गेली. 8 मार्च रोजी, सॅन फ्रान्सिस्को-आधारित बँकेने सांगितले होते की, ते आपल्या ताळेबंदासाठी $ 2.5 अब्ज उभे करेल असही त्यांनी नमूद केले आहे.
शेअर्स 70% ने घसरले होते: तथापि, यानंतर SVB च्या शेअर्सची किंमत 60% ने घसरली आहे. त्याचे सीईओ, ग्रेग बेकर यांनी ग्राहकांना समर्थन दर्शविण्याचे आवाहन केले. त्यावर काही भांडवलदारांनी बँक चालवण्यासाठी सरकारने मदत करावी, अशी सूचना केली होती. हेज-फंड व्यवस्थापक बिल ऍकमन यांनी सुचवले की सरकारने बँकेला जामीन द्यावा. 10 मार्चच्या सकाळपर्यंत, प्री-मार्केट ट्रेडिंगमध्ये त्याचे शेअर्स 70% किंवा त्याहून अधिक घसरले होते. टेलिव्हिजन नेटवर्क CNBC ने अहवाल दिला की SVB चे भांडवल उभारण्याचे प्रयत्न अयशस्वी झाले. बँक विकण्याचा प्रयत्न झाला, त्यानंतर नियामकांनी अशी घोषणा केल्याचे समोर आले आहे.
बँक या स्थितीपर्यंत कशी पोहोचली : या संपूर्ण प्रकरणामुळे एसव्हीबी ही स्थिती कशी आली असा प्रश्न निर्माण होतो. दुसरे म्हणजे त्याचे त्रास केवळ विसंगती आहेत किंवा मोठ्या प्रमाणावर वित्तीय संस्थांसाठी धडा आहे. वास्तविक SVB ही स्टार्टअप्ससाठी बँक आहे. बँकेने त्यांच्यासाठी खाती उघडली, मोठ्या सावकारांना त्रास देण्याआधीच त्यांना कर्जही दिले. गेल्या पाच वर्षांत सिलिकॉन व्हॅलीने जशी भरभराट केली आहे, तशीच SVBही आहे. त्याच्या ग्राहकांकडे रोख रकमेची कमतरता नव्हती. त्याला कर्ज घेण्यापेक्षा जास्त पैसे जमा करायचे होते.
ठेवींचा आधार खूप मोठा असणे आवश्यक : 2017 ते 2021 च्या अखेरीस, बँकेच्या ठेवी $ 44 अब्ज वरून $ 189 अब्ज पर्यंत वाढल्या आहेत. ठेवींवर दिलेला व्याजदर (बहुतेकदा काहीही नसतो) आणि कर्जदारांनी दिलेला दर यांच्यातील स्प्रेडवर बँक पैसे कमवतात, त्यामुळे कर्जाच्या पुस्तकापेक्षा ठेवींचा आधार खूप मोठा असणे ही एक समस्या आहे. तसेच, SVB ला इतर व्याजाची मालमत्ता घेणे आवश्यक आहे. 2021 च्या अखेरीस, बँकेने 128 अब्ज डॉलर्सची गुंतवणूक केली होती, बहुतेक तारण रोखे आणि ट्रेझरीमध्ये ते होते.
महागाई वाढल्याने व्याजदर वाढले : महागाई वाढल्याने व्याजदर वाढले. त्यामुळे व्यवसायाच्या भांडवलातील सवलती गायब होऊ लागल्या आणि रोख्यांच्या किमती घसरल्या. व्याजदर कमी झाल्यामुळे त्याच्या ठेवी वाढल्या आणि ग्राहकांकडे जास्त रोकड होती. बँकेने या काळात गुंतवणूक केली असल्याने, बँकेने त्यांच्या सर्वोच्च किंमतींवर रोखे खरेदी केले. उद्यम-भांडवल निधी उभारणी थांबवल्यामुळे, svb च्या ग्राहकांनी त्यांच्या ठेवी कमी केल्या. ठेवी 2021 च्या अखेरीस $189 अब्ज वरून 2022 च्या शेवटी $173 अब्जवर आल्या. परिणामी, svb ला त्याचा संपूर्ण लिक्विड बाँड पोर्टफोलिओ कमी किमतीत विकणे भाग पडले. या विक्रीतून झालेला तोटा भरून काढण्यासाठी त्याने भांडवल उभारण्याचा प्रयत्न केला.
ते थांबवता आले असते का? : फेडरल विमा 1930 मध्ये यूएस अर्थव्यवस्थेच्या संकुचिततेच्या चिंतेमध्ये लागू करण्यात आला होता, ज्यामध्ये $250,000 पर्यंत ठेवींचा समावेश होतो. हे बहुतेक व्यक्ती बँक खात्यात जमा करणार्‍या सर्व रोखीचे संरक्षण करते. परंतु, कंपनीने ठेवलेले निधी कव्हर करण्याची शक्यता नाही. SVB ही केवळ कॉर्पोरेट्ससाठी बँक नाही, तर तिचा एक छोटासा उपविभाग आहे ज्याने सर्वात कठीण काळांचा सामना केला आहे. त्याच्या काही 93% ठेवींचा विमा उतरवलेला नाही.
ठेवीदारांच्या कमतरतेमुळे हा एकमेव पर्याय : ट्रेझरी सेक्रेटरी जेनेट येलेन सांगतात की, सिलिकॉन व्हॅली प्रकरण समोर आल्यानंतर अनेक बँकांवर नजर ठेवण्यात येत आहे. ज्या बँकांची कर्जे जास्त आहेत त्याही ठेवींकडे लक्ष देत आहेत. बँकेला मदत करण्यासाठी सरकारने पुढे यायला हवे होते का, असाही प्रश्न उपस्थित होत आहे. ठेवीदारांच्या कमतरतेमुळे हा एकमेव पर्याय असू शकतो, कारण SVB कडे वरवर पाहता तोटा भरून काढण्यासाठी पुरेशी मालमत्ता नव्हती, मालमत्ता ताब्यात घेण्यास भाग पाडले जात होते. माजी ट्रेझरी सेक्रेटरी लॅरी समर्स यांनी म्हटले आहे की जोपर्यंत सरकार हस्तक्षेप करत नाही तोपर्यंत SVBs आर्थिक व्यवस्थेच्या इतर भागांना हानी पोहोचवतील याची काळजी करण्याचे कारण नाही असही ते म्हणाले आहेत.
हेही वाचा : Rishikesh International Yoga Festival : आंतरराष्ट्रीय योग महोत्सव ठरला आनंदोत्सव, मल्लखांबांनी जिंकले मन
