नवी दिल्ली : संसदेच्या लोकसभा आणि राज्यसभा या दोन्ही सभागृहांच्या कामकाजात यापुढे सदस्यांना जुमलाजीवी, बालबुद्धी खासदार, शकुनी, जयचंद, लॉलीपॉप, चांडाल चौकडी, गुल खिलाये, पिठू असे शब्द वापरता येणार नाहीत. चर्चेत अशा शब्दांचा वापर अयोग्य वर्तन मानला जाईल आणि ते सभागृहाच्या कामकाजाचा भाग होणार नाहीत. लोकसभा सचिवालयाने 'असंसदीय शब्द 2021' या शीर्षकाखाली अशा शब्द आणि वाक्यांचे एक नवीन संकलन तयार केले आहे, ज्यांना 'असंसदीय अभिव्यक्ती' या श्रेणीमध्ये ठेवण्यात आले ( unparliamentary words ) आहे.
असंसदीय घोषित शब्द : संसदेच्या पावसाळी अधिवेशनाच्या ( lok sabha secretariat monsoon session ) अगदी आधी सदस्यांच्या वापरासाठी प्रसिद्ध करण्यात आलेल्या या संकलनामध्ये लोकसभा, राज्यसभा आणि राज्य विधानमंडळांमध्ये 2021 मध्ये असंसदीय घोषित करण्यात आलेल्या शब्दांचा किंवा वाक्यांचा समावेश आहे. या संकलनानुसार असंसदीय शब्द, वाक्ये किंवा अशोभनीय अभिव्यक्ती या वर्गवारीत येणारे शब्द म्हणजे हरामी, काळे सत्र, दलाल, रक्त शेती, चिलम घेणे, छोकारा, कोळसा चोर, गोरू चोर, चरस पिणे, बैल असे शब्द आहेत.
रेकॉर्डवर येणार नाहीत ही वाक्ये : 'सभापतींच्या खंडपीठावर आक्षेप' यासंदर्भात अनेक वाक्येही असंसदीय अभिव्यक्तीच्या श्रेणीत ठेवण्यात आली आहेत. यामध्ये 'तुम्ही माझा वेळ वाया घालवत आहात', 'तुम्ही आमचा गळा घोटता आहात', अध्यक्ष कमकुवत झाले आहेत आणि 'अध्यक्ष आपल्या सदस्यांचे संरक्षण करण्यास असमर्थ आहेत', इत्यादींचा समावेश आहे. हे शब्द वापरल्यास ते रेकॉर्डचा भाग मानले जाणार नाहीत.
इंग्रजी वाक्यांचाही समावेश : असंसदीय अभिव्यक्तींच्या संकलनामध्ये, छत्तीसगड विधानसभेच्या कामकाजातून काढून टाकण्यात आलेले काही शब्द किंवा वाक्ये देखील ठेवण्यात आली आहेत. ज्यात बॉब कट केस, गरियाना, मुंगी-शंट, उचके, उल्टा चोर कोतवाल को फटकार आदी शब्द आहेत. यामध्ये राजस्थान विधानसभेत असंसदीय घोषित केलेले काही शब्दही ठेवण्यात आले आहेत. ज्यात पाय चाटणे, तडीपार, तुर्रम खान आणि 'अनेक घाटांचे पाणी पिणे, पुढे ढकलणे' इत्यादींचा समावेश आहे. या संकलनात काही इंग्रजी शब्द आणि वाक्ये देखील समाविष्ट करण्यात आली आहेत, ज्यात 'आय विल कर्स यू', बिटन विथ शू, बिट्रेड, ब्लडशेड, चिटेड, शेडिंग क्रोकोडाइल टीअर्स, डंकी, गुंड, माफिया, रबिश, स्नेक चार्मर, टाउट, ट्रायटर, विच डॉक्टर यांचा समावेश आहे.
सभापती देऊ शकतात आदेश : संसद सदस्य कधीकधी सभागृहात असे शब्द, वाक्य किंवा अभिव्यक्ती वापरतात, जे नंतर सभापती किंवा सभापतींच्या आदेशाने रेकॉर्ड किंवा कार्यवाहीतून बाहेर काढले जातात. लोकसभेतील कामकाजाच्या कार्यपद्धती आणि वर्तनाच्या नियम 380 नुसार, चर्चेदरम्यान अपमानास्पद किंवा असंसदीय किंवा असभ्य किंवा असंवेदनशील शब्द वापरण्यात आल्याचे सभापतींना वाटत असेल तर ते त्यांना सभागृहाच्या कामकाजातून काढून टाकण्याचे आदेश देऊ शकतात. त्याच वेळी, नियम 381 नुसार, सभागृहाच्या कामकाजाचा भाग चिन्हांकित केल्यानंतर, कार्यवाहीमध्ये एक नोट अशा प्रकारे घातली जाते की ती सभापतींच्या आदेशानुसार काढली गेली जाते.
हेही वाचा : पेगासस प्रकरण: राहुल गांधींनी विरोधी पक्षनेत्यांची घेतली बैठक, सरकारला घेरण्याची रणनीती
