हैदराबाद : आपल्या हिंदू लोकप्रिय रथयात्रेचे धार्मिक महत्त्व देशातच नाही तर परदेशातही आहे. भगवान जगन्नाथ रथयात्रा अनेक देशांमध्ये इस्कॉनच्या लोकांकडून मोठ्या प्रमाणावर आयोजित केल्या जातात. इंटरनॅशनल सोसायटी फॉर श्री कृष्णा चेतना (इस्कॉन) देश-विदेशातील भगवान कृष्णाच्या भक्तांसाठी विशेष भूमिका बजावत आहे आणि अशा मोठ्या कार्यक्रमांचे आयोजन भव्य पद्धतीने करते. फ्लोरिडाच्या समुद्रकिनाऱ्यावर दरवर्षी शेकडो अमेरिकन नागरिक यात सहभागी होतात.
जन्मांच्या दु:खाचा अंत : आपल्या धर्म हिंदू धर्मात जगन्नाथ रथयात्रेबद्दल असे म्हटले जाते की यामागे असे मानले जाते की देव आपल्या गर्भगृहातून बाहेर पडून भक्तांची (विषयांची) स्थिती जाणून घेऊ इच्छितो. म्हणूनच दरवर्षी ही परंपरा देश-विदेशात पाळली जाते, ज्यात दरवर्षी लाखो भाविक-भक्त सहभागी होत असतात. जो भक्त या रथयात्रेत सहभागी होऊन भगवंताचा रथ ओढण्याचे सौभाग्य प्राप्त करतो, त्याच्या अनेक जन्मांच्या दु:खाचा अंत होऊन त्याला शंभर यज्ञ करण्याएवढे पुण्य प्राप्त होते, असे म्हणतात.
रथयात्रेपूर्वी एकांतात राहण्याची परंपरा : जगप्रसिद्ध रथयात्रेच्या १५ दिवस अगोदर भगवान जगन्नाथाच्या मंदिराचे दरवाजे बंद केले जातात, कारण या काळात भगवान एकांतात राहतात अशी श्रद्धा आहे. यावेळी भाविकांना दर्शन घेता येत नाही. यानंतर ज्येष्ठ महिन्यातील पौर्णिमेच्या दिवशी भगवान जगन्नाथ, बहीण सुभद्रा आणि भाऊ बलराम यांच्या मूर्ती गाभाऱ्यातून बाहेर आणल्या जातात आणि स्नान केले जाते आणि पौर्णिमेला स्नान केल्यानंतर 15 दिवस एकांतात जातात.
असाही एक विश्वास आहे की भगवान जगन्नाथ यांच्यासह मोठा भाऊ बलराम जी आणि बहीण सुभद्रा यांना रत्नशासनातून खाली उतरवून स्नानाच्या मंडपात नेले जाते. 108 कलशांसह शाही स्नान दिले जाते. भगवान पौर्णिमेला जास्त पाण्याने आंघोळ केल्याने आजारी पडतात असे म्हणतात. म्हणूनच ते एकांतात जातात, तिथे त्यांना डेकोक्शन आणि सर्व औषधी पदार्थ देऊन उपचार केले जातात.
रथयात्रेचा उत्सव : यानंतर देव बरा झाल्यावर आषाढ महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या दुसऱ्या तिथीला आपला मोठा भाऊ आणि बहीण सुभद्रासोबत रथावर बसून बाहेर पडतो. यावर्षी 20 जून 2023 रोजी रथयात्रा काढण्यात येणार आहे. यावर्षी आषाढ महिन्यातील शुक्ल पक्षाची दुसरी तिथी १९ जून २०२३ रोजी सकाळी ११.२५ पासून सुरू होत आहे. हे 20 जून 2023 रोजी दुपारी 01.07 वाजेपर्यंत राहील, त्यामुळे 20 जूनपासूनच रथयात्रा जत्रा सुरू होईल. ओडिशा राज्यात रथयात्रेचा उत्सव मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. यासोबतच झारखंड, पश्चिम बंगालसह अनेक राज्यांतील शहरांमध्ये हा जत्रा म्हणून साजरा केला जातो. गुजरात आणि उत्तर प्रदेश सोबतच, दक्षिण भारतातील अनेक शहरांमध्ये रथयात्रा आयोजित केल्या जातात आणि दोन ते तीन दिवसांच्या जत्रा भरतात, जिथे मोठ्या संख्येने भाविक गर्दी करतात.
हेही वाचा :
Mithun Sankranti 2023 : मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी करावयाचे उपाय, महत्त्व, शुभ मुहूर्त आणि कथा...
Budh Asta 2023 : वृषभ राशीत बुध अस्त करणार आहे, या राशींना आर्थिक क्षेत्रात घ्यावी लागेल काळजी
