ETV Bharat / bharat

Best of Bharat समाजातील वास्तव्य दाखवणारे भारतातील सर्वोत्तम व्यंगचित्रकार

मासिके, वर्तमानपत्रे, वेब ग्राफिक्स किंवा कॉमिक बुक्समध्ये आपण सर्वांनी व्यंगचित्रे पाहिली आहेत आज, आम्ही भारतीय व्यंगचित्र उद्योगातील काही दिग्गजांची माहिती देणार आहोत. त्यांचे निधन होऊनही, इतिहासात ते कायमस्वरूपी अंकित आहेत. त्यांनी त्यांच्या आठवणींचा अविस्मरणीय खजिना मागे सोडला आहे Best of Bharat .

Cartoonist
व्यंगचित्रकार
author img

By

Published : Aug 14, 2022, 11:54 AM IST

मुंबई भारत स्वातंत्र्याची 75 गौरवशाली वर्षे साजरी करत आहे Indian Independence Day . त्या पार्श्वभूमीवर जे भारतीय व्यंगचित्रकार तुम्हाला माहित नसतील त्यांची आज माहिती देणार आहोत Indian Cartoonist . सामाजिक समस्यांपासून ते राजकीय गोंधळापर्यंत व्यंगचित्रकार नागरिकांना जीवनाकडे वेगळ्या दृष्टिकोनातून पाहण्यास मदत करतात. व्यंगचित्रकार त्यांच्या विस्मयकारक विनोदबुद्धी आणि स्केचिंग कौशल्यांसह घडामोडींना ठळक करून फरक निर्माण करतात Best of Bharat .

बाळासाहेब ठाकरे महाराष्ट्रातील शिवसेनेचे संस्थापकही प्रतिभावान व्यंगचित्रकार होते. फ्री प्रेस जर्नलमधून व्यंगचित्रकार म्हणून बाळासाहेबांनी Bal Thackeray आपली कारकीर्द सुरू केली होती. त्यानंतर त्यांनी मार्मिकमध्ये नियमितपणे व्यंगचित्रं काढणं सुरू ठेवले. राष्ट्रीय पातळीवरील एक अग्रगण्य व्यंगचित्रकार होते. घटना प्रसंगांतील विसंगती विरोधाभास टिपण्यातली त्यांची विचारक्षमता आणि रेषांवरील कमालीची हुकूमत व्यंगचित्राचा विषय ठरलेल्या व्यक्तींचा गाढा अभ्यास आणि आपल्या विलक्षण कल्पनाशक्तीने त्यांची व्यंगचित्रे त्याकाळी खूप गाजली.

राज ठाकरे शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे यांचे पुतणे राज ठाकरे Raj Thackeray हे त्यांच्या वक्तृत्वामुळे आणि त्यांच्या व्यंग चित्रांमुळे नेहमीच चर्चेत राहिले आहेत. राज ठाकरे यांच्या व्यंगचित्रांवर बाळासाहेब ठाकरे यांचा प्रभाव आहे. कॉलेजमध्ये असताना एकदा मला बाळासाहेबांनी एक चौकोन फक्त काळ्या रंगाने रंगवायला सांगितला. १० मिनिटांत ते काम झालं. मार्मिक मासिकात एका विषयावर निषेध व्यक्त करायचा होता, त्यासाठी तो चौकोन होता. ते राज ठाकरे यांच पहिलं व्यंगचित्र होतं. १९८८ मध्ये शरद पवार पुन्हा काँग्रेसमध्ये आले. राज्याचे मुख्यमंत्री झाले. तेव्हा राज ठाकरे यांनी त्यांचे व्यंगचित्र काढलं. राजकीय नेते, महत्वाच्या घडामोडींवर त्यांची व्यंगचित्र याची दखल मिडियाकडून घेतली जाते.

मारियो डी मिरांडा मारियो डी मिरांडा mario de miranda यांनी 1953 मध्ये टाइम्स ऑफ इंडिया ग्रुपसाठी व्यंगचित्रकार म्हणून आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली. जरी त्यांनी औपचारिकपणे कलेचा अभ्यास केला नसला तरी कागदावरील त्यांच्या संवादात्मक कल्पनांमुळे त्यांना अनेक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय सन्मान मिळाले.

सुधीर तैलंग सुधीर तैलंग Sudhir Tailang यांना लहानपणापासून व्यंगचित्रे काढण्याची आवड होती. सुधीर तैलंग लहानपणी तैलंगला टिनटिन फँटम आणि ब्लॉंडी यांसारखे कॉमिक्स पाहायचे. याची त्यांना भुरळ पडली होती. ज्याने त्याला व्यंगचित्रे काढण्यासाठी प्रोत्साहित केले होते. त्यांचे पहिले व्यंगचित्र 1970 मध्ये वयाच्या 10 व्या वर्षी वर्तमानपत्रात प्रकाशित झाले होते.2009 मध्ये त्यांनी नो प्राइम मिनिस्टर नावाचे पुस्तक प्रसिद्ध केले ज्यात मनमोहन सिंग यांच्या पंतप्रधानपदाच्या कार्यकाळातील व्यंगचित्रे आणि चित्रे होती. कार्टूनिंग कलेतील योगदानाबद्दल त्यांना 2004 मध्ये प्रतिष्ठित पद्मश्री पुरस्कार मिळाला.

प्राण कुमार शर्मा प्राण कुमार शर्मा Pran Kumar Sharma यांनी भारतातील सर्वात आवडते कार्टून पात्र चाचा चौधरी तयार केले. त्यांच्या या कामातून त्यांनी खूप प्रसिद्धी मिळाली होती. प्राण यांनी 1960 मध्ये दाबू नावाच्या कॉमिक स्ट्रिपसह दिल्ली स्थित मिलाप वृत्तपत्रासाठी व्यंगचित्रकार म्हणून आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली. प्राण यांना भारतीय व्यंगचित्रकार संस्थेकडून 2001 मध्ये जीवनगौरव पुरस्कार मिळाला.

आर के लक्ष्मण आर के लक्ष्मण यांनी स्थानिक वृत्तपत्रे आणि प्रकाशनांसाठी स्वतंत्र व्यंगचित्रकार म्हणून माध्यमात आपला प्रवास सुरू केला. वर्षानुवर्षे त्यांनी त्यांच्या कामांमुळे लोकप्रियता मिळवली. 1951 च्या टाइम्स ऑफ इंडियामधील त्याच्या द कॉमन मॅन या पात्रासाठी आणि त्याच्या रोजच्या कॉमिक स्ट्रिप यू सेड इटसाठी प्रसिद्ध आहे.

अबू अब्राहम अबू अब्राहम abu abraham 1975 मध्ये भारतात आणीबाणी जाहीर झाली. यावेळी नागरिकांचे सर्व मूलभूत हक्क काढून घेण्यात आले. अनेक राजकारण्यांना तुरुंगात डांबण्यात आले. वृत्तपत्र स्वातंत्र्यावर गदा आली. प्रत्येक गोष्टीवर बंदी असतानाही काही व्यंगचित्रकार काम करत राहिले. अबू अब्राहम या व्यंगचित्रकारांपैकी एक होताे. अबू अब्राहम यांनी आपल्या व्यंगचित्रांच्या माध्यमातून इंदिरा गांधी आणि त्यांच्या हुकूमशाहीचा विरोध केला. आजही त्यांची रेखाचित्रे इतरांना आणीबाणी म्हणजे काय हे समजण्यास मदत करते.

सतीश आचार्य सतीश आचार्य Satish Acharya एक स्वयंशिक्षित व्यंगचित्रकार कलाकार होते. भारतीय व्यावसायिक व्यंगचित्रकार म्हणून युनायटेड स्केचेसवर त्याचा फोटो आहे. 2015 मध्ये फोर्ब्स इंडियाच्या 24 इंटेलेक्चुअल्स मध्ये आचार्य यांचे नाव देण्यात आले होते. चार्ली हेब्दो हत्याकांडावरील आचार्य यांचे व्यंगचित्र परदेशी माध्यमांद्वारे शोकांतिकेवरील सर्वात प्रभावी व्यंगचित्रांपैकी एक म्हणून ओळखले जाते. त्यांचे व्यंगचित्र द वॉल स्ट्रीट जर्नल द टाइम्स आणि द गार्डियनसह वर्तमानपत्रांमध्ये प्रकाशित झाले.

हेही वाचा - Best of Bharat भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यात अनेक कवी लेखकांनी सोसले होते अत्याचार

मुंबई भारत स्वातंत्र्याची 75 गौरवशाली वर्षे साजरी करत आहे Indian Independence Day . त्या पार्श्वभूमीवर जे भारतीय व्यंगचित्रकार तुम्हाला माहित नसतील त्यांची आज माहिती देणार आहोत Indian Cartoonist . सामाजिक समस्यांपासून ते राजकीय गोंधळापर्यंत व्यंगचित्रकार नागरिकांना जीवनाकडे वेगळ्या दृष्टिकोनातून पाहण्यास मदत करतात. व्यंगचित्रकार त्यांच्या विस्मयकारक विनोदबुद्धी आणि स्केचिंग कौशल्यांसह घडामोडींना ठळक करून फरक निर्माण करतात Best of Bharat .

बाळासाहेब ठाकरे महाराष्ट्रातील शिवसेनेचे संस्थापकही प्रतिभावान व्यंगचित्रकार होते. फ्री प्रेस जर्नलमधून व्यंगचित्रकार म्हणून बाळासाहेबांनी Bal Thackeray आपली कारकीर्द सुरू केली होती. त्यानंतर त्यांनी मार्मिकमध्ये नियमितपणे व्यंगचित्रं काढणं सुरू ठेवले. राष्ट्रीय पातळीवरील एक अग्रगण्य व्यंगचित्रकार होते. घटना प्रसंगांतील विसंगती विरोधाभास टिपण्यातली त्यांची विचारक्षमता आणि रेषांवरील कमालीची हुकूमत व्यंगचित्राचा विषय ठरलेल्या व्यक्तींचा गाढा अभ्यास आणि आपल्या विलक्षण कल्पनाशक्तीने त्यांची व्यंगचित्रे त्याकाळी खूप गाजली.

राज ठाकरे शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे यांचे पुतणे राज ठाकरे Raj Thackeray हे त्यांच्या वक्तृत्वामुळे आणि त्यांच्या व्यंग चित्रांमुळे नेहमीच चर्चेत राहिले आहेत. राज ठाकरे यांच्या व्यंगचित्रांवर बाळासाहेब ठाकरे यांचा प्रभाव आहे. कॉलेजमध्ये असताना एकदा मला बाळासाहेबांनी एक चौकोन फक्त काळ्या रंगाने रंगवायला सांगितला. १० मिनिटांत ते काम झालं. मार्मिक मासिकात एका विषयावर निषेध व्यक्त करायचा होता, त्यासाठी तो चौकोन होता. ते राज ठाकरे यांच पहिलं व्यंगचित्र होतं. १९८८ मध्ये शरद पवार पुन्हा काँग्रेसमध्ये आले. राज्याचे मुख्यमंत्री झाले. तेव्हा राज ठाकरे यांनी त्यांचे व्यंगचित्र काढलं. राजकीय नेते, महत्वाच्या घडामोडींवर त्यांची व्यंगचित्र याची दखल मिडियाकडून घेतली जाते.

मारियो डी मिरांडा मारियो डी मिरांडा mario de miranda यांनी 1953 मध्ये टाइम्स ऑफ इंडिया ग्रुपसाठी व्यंगचित्रकार म्हणून आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली. जरी त्यांनी औपचारिकपणे कलेचा अभ्यास केला नसला तरी कागदावरील त्यांच्या संवादात्मक कल्पनांमुळे त्यांना अनेक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय सन्मान मिळाले.

सुधीर तैलंग सुधीर तैलंग Sudhir Tailang यांना लहानपणापासून व्यंगचित्रे काढण्याची आवड होती. सुधीर तैलंग लहानपणी तैलंगला टिनटिन फँटम आणि ब्लॉंडी यांसारखे कॉमिक्स पाहायचे. याची त्यांना भुरळ पडली होती. ज्याने त्याला व्यंगचित्रे काढण्यासाठी प्रोत्साहित केले होते. त्यांचे पहिले व्यंगचित्र 1970 मध्ये वयाच्या 10 व्या वर्षी वर्तमानपत्रात प्रकाशित झाले होते.2009 मध्ये त्यांनी नो प्राइम मिनिस्टर नावाचे पुस्तक प्रसिद्ध केले ज्यात मनमोहन सिंग यांच्या पंतप्रधानपदाच्या कार्यकाळातील व्यंगचित्रे आणि चित्रे होती. कार्टूनिंग कलेतील योगदानाबद्दल त्यांना 2004 मध्ये प्रतिष्ठित पद्मश्री पुरस्कार मिळाला.

प्राण कुमार शर्मा प्राण कुमार शर्मा Pran Kumar Sharma यांनी भारतातील सर्वात आवडते कार्टून पात्र चाचा चौधरी तयार केले. त्यांच्या या कामातून त्यांनी खूप प्रसिद्धी मिळाली होती. प्राण यांनी 1960 मध्ये दाबू नावाच्या कॉमिक स्ट्रिपसह दिल्ली स्थित मिलाप वृत्तपत्रासाठी व्यंगचित्रकार म्हणून आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली. प्राण यांना भारतीय व्यंगचित्रकार संस्थेकडून 2001 मध्ये जीवनगौरव पुरस्कार मिळाला.

आर के लक्ष्मण आर के लक्ष्मण यांनी स्थानिक वृत्तपत्रे आणि प्रकाशनांसाठी स्वतंत्र व्यंगचित्रकार म्हणून माध्यमात आपला प्रवास सुरू केला. वर्षानुवर्षे त्यांनी त्यांच्या कामांमुळे लोकप्रियता मिळवली. 1951 च्या टाइम्स ऑफ इंडियामधील त्याच्या द कॉमन मॅन या पात्रासाठी आणि त्याच्या रोजच्या कॉमिक स्ट्रिप यू सेड इटसाठी प्रसिद्ध आहे.

अबू अब्राहम अबू अब्राहम abu abraham 1975 मध्ये भारतात आणीबाणी जाहीर झाली. यावेळी नागरिकांचे सर्व मूलभूत हक्क काढून घेण्यात आले. अनेक राजकारण्यांना तुरुंगात डांबण्यात आले. वृत्तपत्र स्वातंत्र्यावर गदा आली. प्रत्येक गोष्टीवर बंदी असतानाही काही व्यंगचित्रकार काम करत राहिले. अबू अब्राहम या व्यंगचित्रकारांपैकी एक होताे. अबू अब्राहम यांनी आपल्या व्यंगचित्रांच्या माध्यमातून इंदिरा गांधी आणि त्यांच्या हुकूमशाहीचा विरोध केला. आजही त्यांची रेखाचित्रे इतरांना आणीबाणी म्हणजे काय हे समजण्यास मदत करते.

सतीश आचार्य सतीश आचार्य Satish Acharya एक स्वयंशिक्षित व्यंगचित्रकार कलाकार होते. भारतीय व्यावसायिक व्यंगचित्रकार म्हणून युनायटेड स्केचेसवर त्याचा फोटो आहे. 2015 मध्ये फोर्ब्स इंडियाच्या 24 इंटेलेक्चुअल्स मध्ये आचार्य यांचे नाव देण्यात आले होते. चार्ली हेब्दो हत्याकांडावरील आचार्य यांचे व्यंगचित्र परदेशी माध्यमांद्वारे शोकांतिकेवरील सर्वात प्रभावी व्यंगचित्रांपैकी एक म्हणून ओळखले जाते. त्यांचे व्यंगचित्र द वॉल स्ट्रीट जर्नल द टाइम्स आणि द गार्डियनसह वर्तमानपत्रांमध्ये प्रकाशित झाले.

हेही वाचा - Best of Bharat भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यात अनेक कवी लेखकांनी सोसले होते अत्याचार

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.