नवी दिल्ली : नुकत्याच जाहीर झालेल्या अग्निपथ योजनेवर देशभरातून जोरदार टीका होत आहे. विशेषत: तरुणांना माहिती देण्यासाठी सरकारने गुरुवारी या योजनेशी संबंधित काही गैरसमज दूर करण्याचा प्रयत्न केला. या योजनेचे लाभार्थी म्हणून 'अग्नवीर'चे भविष्य असुरक्षित असल्याचा दावा करून, सरकारने निवेदनात म्हटले आहे की, ज्यांना उद्योजक बनायचे आहे त्यांना आर्थिक पॅकेज आणि बँक कर्ज मिळेल.
निवेदनात म्हटले आहे की, 'पुढील शिक्षण घेऊ इच्छिणाऱ्यांना १२वीच्या समतुल्य प्रमाणपत्र आणि ब्रिजिंग कोर्स दिला जाईल. CAPF (केंद्रीय सशस्त्र पोलिस दल) आणि राज्य पोलिसांमध्ये नोकरी मिळवू इच्छिणाऱ्या कोणालाही प्राधान्य दिले जाईल. या योजनेद्वारे त्यांच्यासाठी इतर क्षेत्रातही अनेक मार्ग खुले होत आहेत.
अग्निपथमुळे तरुणांच्या संधी कमी होतील हा दावा नाकारून सरकारने सांगितले की, तरुणांना सशस्त्र दलात सेवा देण्याच्या संधी वाढतील. रेजिमेंटल बाँडिंगवर परिणाम करण्याच्या मुद्द्यापर्यंत, सरकारने सांगितले की, येत्या काही वर्षांत, अग्निशामकांची भरती सशस्त्र दलातील सध्याच्या भरतीपेक्षा जवळजवळ तिप्पट असेल. रेजिमेंट व्यवस्थेत कोणताही बदल नाही. किंबहुना, यावर अधिक भर दिला जाईल, कारण सर्वोत्कृष्ट अग्निवीरांची निवड केली जाईल, ज्यामुळे एकता आणखी वाढेल. या हालचालीमुळे सशस्त्र दलांच्या परिणामकारकतेवर परिणाम होईल का असे विचारले असता, सरकारने असा युक्तिवाद केला की, अशी अल्प-मुदतीची भरती प्रणाली बहुतेक देशांमध्ये अस्तित्वात आहे आणि म्हणूनच आधीच चाचणी केली गेली आहे. "पहिल्या वर्षी भरती होणार्‍या अग्निवीरांची संख्या सशस्त्र दलात केवळ 3 टक्के असेल," असे निवेदनात म्हटले आहे. शिवाय, चार वर्षांनंतर पुन्हा लष्करात रुजू होण्यापूर्वी अग्निवीरांच्या कामगिरीची चाचणी घेतली जाईल. याद्वारे लष्कराला चाचणी कर्मचारी मिळतील.
"चार वर्षे गणवेश परिधान करणारे तरुण आयुष्यभर देशासाठी वचनबद्ध राहतील," असे सरकारने निवेदनात म्हटले आहे. सशस्त्र दलातून आजही हजारो लोक कौशल्य वगैरे घेऊन निवृत्त होत असले तरी ते देशविरोधी शक्तींमध्ये सामील झाल्याचे उदाहरण नाही.
वयोमर्यादा वाढवली : सशस्त्र दलात भरतीसाठी जाहीर करण्यात आलेल्या 'अग्निपथ' योजनेच्या विरोधात गाड्यांमध्ये जाळपोळ, सार्वजनिक आणि पोलिसांच्या वाहनांना आग लावण्याच्या घटनांदरम्यान, सरकारने गुरुवारी या प्रक्रियेअंतर्गत 2022 सालासाठी भरतीचे वय पूर्वी जाहीर केलेल्या 21 वर्षांवरून बदलले. 23 वर्षे वाढले. मंगळवारी अग्निपथ योजनेची घोषणा करताना सरकारने म्हटले होते की सर्व नवीन भरतीसाठी वयोमर्यादा 17 ते दीड ते 21 वर्षे असावी.
संरक्षण मंत्रालयाच्या प्रवक्त्याने सांगितले की, "गेल्या दोन वर्षांमध्ये भरती करणे शक्य झाले नाही, हे लक्षात घेऊन सरकारने 2022 च्या प्रस्तावित भरती प्रक्रियेसाठी एक वेळ शिथिल (वयोमर्यादेत) देण्याचा निर्णय घेतला आहे." जा त्याचबरोबर अनेक राज्यांमध्ये अग्निपथ योजनेच्या विरोधात निदर्शने होत आहेत. दरम्यान, सरकारने स्पष्ट केले की नवीन मॉडेल केवळ सशस्त्र दलांमध्ये नवीन क्षमता निर्माण करणार नाही, तर तरुणांसाठी खाजगी क्षेत्रातील मार्ग देखील खुले करेल आणि त्यांना निवृत्तीच्या वेळी मिळणाऱ्या आर्थिक पॅकेजसह उद्योजक बनण्यास मदत होईल. त्याच वेळी, नवीन भरती योजनेच्या विरोधात अनेक राज्यांमध्ये हिंसक निदर्शने झाली.
किती मिळेल पगार : संरक्षण मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, अग्निपथ योजनेअंतर्गत तरुणांना पहिल्या वर्षी 4.76 लाखांचे वार्षिक पॅकेज मिळणार आहे. चौथ्या वर्षापर्यंत ती 6.92 लाखांपर्यंत वाढेल. याशिवाय इतर जोखीम आणि कष्ट भत्तेही मिळतील. चार वर्षांच्या सेवेनंतर युवकांना 11.7 लाख रुपयांचा सेवा निधी दिला जाणार आहे. यावर कोणताही कर आकारला जाणार नाही.
