नवी दिल्ली : स्वातंत्र्याच्या अमृतोत्सवानिमित्त दिल्लीत उत्साहाचे वातावरण पाहायला मिळत आहे. प्रशासनाकडून जोरदार तयारी सुरू आहे. तिरंगा ध्वजाची मागणीही देशभरात 10 कोटींवर पोहोचली आहे. गेली ६० वर्षे दिल्लीच्या सदर बाजारातील ध्वजाच्या व्यवसायाशी निगडित अब्दुल गफ्फार यांनी आतापर्यंत ६५ लाख ध्वज तयार करून ते देशभरात पुरवले असून, १३ ऑगस्टपूर्वी सुमारे 35 लाख ध्वज पुरवठा करण्याचे काम वेगाने सुरू आहे. एक कोटी झेंडे बनवण्याचा विक्रम ते करणार आहेत. ते दररोज सुमारे दीड लाख ध्वज तयार करत आहेत. ( Abdul Ghaffar is making lakhs tiranga every day ) ( one crore tiranga will be ready till 13 august ) ( Har Ghar Tiranga )
स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव अतिशय खास आणि अविस्मरणीय बनवण्यासाठी केंद्र सरकारच्या वतीने 'हर घर तिरंगा अभियान' सुरू करण्यात आले असून, तो 13 ते 15 ऑगस्ट दरम्यान देशभरात साजरा केला जाणार आहे. या अंतर्गत प्रत्येक घरावर तिरंगा फडकवला जाईल. ही मोहीम यशस्वी करण्यासाठी संपूर्ण देशासह राजधानी दिल्लीत मोठ्या प्रमाणावर तिरंगा झेंडे उभारण्यात येत आहेत. त्यामुळे लोकांना रोजगारही उपलब्ध झाला आहे. या अभियानामुळे स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवाबाबत देशवासीयांमध्ये देशप्रेमाची भावना प्रबळ होत आहे.
राजधानी दिल्लीतील प्रमुख बाजारपेठांपैकी एक असलेल्या सदर बाजारातील पान मंडी मार्केटमध्ये भारत हँडलूम नावाचे दुकान सुमारे ६५ वर्षे जुने आहे. तेथे यावेळी अब्दुल गफ्फार यांच्या हस्ते मोठ्या प्रमाणात तिरंगा बनवण्यात येत आहे. गेल्या अडीच महिन्यांपासून अब्दुल गफ्फार आपल्या सहकाऱ्यांसह तिरंगा ध्वज तयार करत आहेत. अब्दुल गफ्फारने आतापर्यंत अडीच महिन्यांत देशभरात 65 लाखांहून अधिक तिरंगी ध्वजांचा पुरवठा केला आहे. 13 ऑगस्टपूर्वी सुमारे 35 लाख ध्वज आणि कोणत्याही स्थितीत पुरवठा करण्याचे त्यांचे लक्ष्य आहे. म्हणजेच एकट्या अब्दुल गफारने बनवलेल्या झेंड्यांची संख्या एक कोटी आहे.
ही मोहीम पूर्ण करण्यासाठी सुमारे 1000-1200 कारागीर त्यांच्यासोबत काम करत आहेत. जे जुन्या दिल्लीतील वेगवेगळ्या दुकानांवर तिरंगा झेंडे बनवत आहेत. सुमारे ७२ वर्षांचे असलेले अब्दुल गफ्फार गेल्या सहा दशकांपासून म्हणजे ६० वर्षांपासून झेंडे बनवण्याच्या व्यवसायाशी निगडित आहेत. त्यांनी संभाषणात सांगितले की, तिरंग्या ध्वजाची इतकी मागणी मी आयुष्यात कधीच पाहिली नव्हती. आणीबाणीचा काळ असो वा अण्णा हजारे यांचे आंदोलन. दोन्ही वेळी झेंड्यांना इतकी मोठी मागणी कधीच नव्हती.
अब्दुल गफ्फार म्हणाले की, प्रत्येक घरापर्यंत तिरंगा मोहिमेनंतर तिरंगा ध्वजाची मागणी खूप वाढली आहे. सकाळी 10 ते संध्याकाळी 9 आणि रात्री 10 ते सकाळी 10 अशा दोन पाळ्यांमध्ये 24 तास अखंडपणे तिरंगा बनवण्याचे काम सुरू आहे. या संपूर्ण अभियानांतर्गत लोकांना मोठ्या प्रमाणावर रोजगारही मिळाला आहे. तिरंगा बनवणाऱ्या लोकांमध्ये सर्वाधिक ८०% महिला आहेत, ज्यांना घरी बसून काम मिळाले आहे. खुद्द अब्दुल गफार यांच्या घरातील 50 सदस्यही रात्रंदिवस तिरंगा तयार करण्याच्या कामात गुंतले आहेत. सुमारे 500 मशिनवर तिरंगा ध्वज बनवण्याचे काम सुरू आहे, ज्यामध्ये हिंदू आणि मुस्लिम एकत्र काम करत आहेत. असे असूनही जी मागणी आहे, ती फार कठीण वाटते.
अब्दुल गफ्फार म्हणाले की, सध्या देशभरात सर्वाधिक मागणी पॉलिस्टर आणि सॅटिनपासून बनवलेल्या ध्वजांना आहे. कारण ते बनवणे थोडे सोपे आहे. दुसरीकडे खादीच्या कापडाचा झेंडा बनवणे खूप अवघड आहे आणि कापडाची उपलब्धताही तितकीशी नाही. पॉलिस्टर आणि सॅटिन कापडांचा पुरवठाही पुरेशा प्रमाणात होत नाही. आम्ही गुजरातमधून एक लाख मीटर कापड मागवले होते, मात्र आतापर्यंत केवळ 50 हजार मीटर कापड आले आहे. त्याचबरोबर कापड व्यापाऱ्यांनीही प्रति मीटर 10 ते 15 रुपयांनी वाढ केली आहे. सध्या तिरंगा ध्वज तीन वेगवेगळ्या आकारात बनवला जात असून त्याची घाऊक किंमत २१, ३१ आणि ५१ रुपये आहे.
त्यांनी सांगितले की, दररोज सुमारे 500 फोन कॉल्सवर ऑर्डर येत आहेत. मात्र यातील बहुतांश लोकांचे फोन अटेंड करता येत नाहीत. कारण आधीपासून असलेल्या आदेशांची पूर्तता केली जात आहे. त्या सर्व ऑर्डर पूर्ण झाल्यानंतरच नवीन आदेश काढले जातील. सरासरी एक माणूस दररोज 8 तासात 4 ते 5000 ध्वज सहज बनवू शकतो. हे कठोर परिश्रमांसह हलके तपशील देखील आहे. ही मोहीम सुरू झाल्यानंतर रोजगारही वाढला आहे.
ते म्हणाले की, महाराष्ट्र, गुजरात, राजस्थान, उत्तर प्रदेश, हरियाणा, पंजाब, चंदीगड, छत्तीसगड, झारखंड, मध्य प्रदेश आदी ठिकाणांहून लाखो ध्वजांच्या ऑर्डर्स मोठ्या प्रमाणात येत आहेत. पूर्वी ज्या मजुराकडे रोजचे काम नव्हते. गेल्या अडीच महिन्यांपासून त्याला रोजगार मिळत नाही. त्यापेक्षा पूर्वी 800 आणि 1000 रुपये मिळायचे. ती कमाई आता 1200 ते 1500 रुपयांपर्यंत मिळत आहे. तिरंगा ध्वज व्यतिरिक्त, यावेळी तिरंग्याच्या रंगात रंगवलेले आय लव्ह इंडिया लिस्ट बँड असलेले ब्रोच देखील लोकप्रिय होत आहे. मात्र सर्वाधिक मागणी तिरंगा ध्वजाची आहे.
