ನವದೆಹಲಿ: ಎಲೆಕ್ಟೋರಲ್ ಬಾಂಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ರದ್ದು, ಒಳಮೀಸಲಾತಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪುಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ 2024ರಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹಲವಾರು ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಅತಿ ಮಹತ್ವದ, ದೂರಗಾಮಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವಂಥ ತೀರ್ಪುಗಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪಟ್ಟಿ ಇಲ್ಲಿದೆ.
ಎಲೆಕ್ಟೋರಲ್ ಬಾಂಡ್: ಫೆಬ್ರವರಿ 2024 ರಲ್ಲಿ ಐವರು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠವು ಚುನಾವಣಾ ಬಾಂಡ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಸಿಗುವ ಧನಸಹಾಯದ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಮತದಾರರ ಹಕ್ಕನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು ದ್ವಂದ್ವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಗಳ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗಿಂತ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೋರ್ಟ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು.
ಸಿಜೆಐ ಡಿ.ವೈ.ಚಂದ್ರಚೂಡ್ (ಈಗ ನಿವೃತ್ತ) ನೇತೃತ್ವದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಬಿ.ಆರ್.ಗವಾಯಿ, ಸಂಜೀವ್ ಖನ್ನಾ, ಜೆ.ಬಿ. ಪರ್ಡಿವಾಲಾ ಮತ್ತು ಮನೋಜ್ ಮಿಶ್ರಾ ಅವರನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪೀಠವು ಸರ್ವಾನುಮತದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಚುನಾವಣಾ ಬಾಂಡ್ಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾಕ್ಕೆ (ಎಸ್ಬಿಐ) ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತ್ತು ಮತ್ತು ಏಪ್ರಿಲ್ 2019 ರಿಂದ ಚುನಾವಣಾ ಬಾಂಡ್ಗಳ ಮೂಲಕ ದೇಣಿಗೆ ಪಡೆದ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ಸೈಟ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುವಂತೆ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಆದೇಶಿಸಿತ್ತು.
ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ಚುನಾವಣಾ ಬಾಂಡ್ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಚುನಾವಣಾ ಹಣಕಾಸು ಹಗರಣ ನಡೆದಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ನಿವೃತ್ತ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಎಸ್ಐಟಿ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಮೂವರು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಪೀಠ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು.
ಯುಪಿ ಮದರಸಾ ಕಾಯ್ದೆ: ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮದರಸಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಕಾಯ್ದೆ, 2004 ಅನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ ಅಲಹಾಬಾದ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪನ್ನು ಅಂದಿನ ಸಿಜೆಐ ಚಂದ್ರಚೂಡ್ ನೇತೃತ್ವದ ನ್ಯಾಯಪೀಠ ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತ್ತು. ಅಲಹಾಬಾದ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಮೂಲ ರಚನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವುದರಿಂದ ಆ ತೀರ್ಪನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತ್ತು.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಪರ್ಡಿವಾಲಾ ಮತ್ತು ಮಿಶ್ರಾ ಅವರನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ಯುಜಿಸಿ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮದರಸಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು "ಅಸಂವಿಧಾನಿಕ" ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನದ 21-ಎ ವಿಧಿ ಮತ್ತು ಉಚಿತ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕು (ಆರ್ಟಿಇ) ಕಾಯ್ದೆ, 2009 ಅನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಭಾಷಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಬೇಕು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.
ಲಂಚ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸದರು/ಶಾಸಕರ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ: ಸಿಜೆಐ ಚಂದ್ರಚೂಡ್ ನೇತೃತ್ವದ 7 ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠವು ತನ್ನ ಸರ್ವಾನುಮತದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಸಂಸತ್ತು ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಲು/ ಮಾತನಾಡಲು ಅಥವಾ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಲು ಲಂಚ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಸಂಸದರಿಗೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಯಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ನೀಡುವ 1998 ರ ತೀರ್ಪನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು.
ಮತ ಚಲಾಯಿಸಲು ಅಥವಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲು ಲಂಚ ಪಡೆದ ಸಂಸದರು / ಶಾಸಕರು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮದಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.
ಪಿ.ವಿ.ನರಸಿಂಹ ರಾವ್ ವರ್ಸಸ್ ಸಿಬಿಐ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ 1998ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಸಂವಿಧಾನದ 105ನೇ ವಿಧಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸದರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಮತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಯಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿತ್ತು. ಇದೇ ರೀತಿಯ ವಿನಾಯಿತಿಯನ್ನು ಅನುಚ್ಛೇದ 194 (2) ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು.
ಒಳಮೀಸಲಾತಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ: ಈ ವರ್ಷದ ಆಗಸ್ಟ್ನಲ್ಲಿ, 7 ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠವು ಮೀಸಲಾತಿಯ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು (ಎಸ್ಸಿ) ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ (ಎಸ್ಟಿ) ಮೀಸಲಾತಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಬಹುದು ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು.
ಕೋಟಾ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು "ಕೆನೆಪದರ" ತತ್ವವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಲು ಅದು ಸೂಚಿಸಿತು. ಆದರೆ ಉಪ-ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುವಾಗ, ಎಸ್ಸಿ / ಎಸ್ಟಿಗಳಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಶೇಕಡಾ 100 ರಷ್ಟು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉಪವರ್ಗಕ್ಕೆ ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಷರತ್ತನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿಧಿಸಿತು. 6:1 ರ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಎಸ್ಸಿಗಳೊಳಗಿನ ಕೆಲ ಉಪಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದ್ದ ತನ್ನ 2004 ರ ತೀರ್ಪನ್ನು ಅದು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು.
ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ಶ್ರಮ ವಿಭಜನೆ: ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಮತ್ತು ಕೈಯಿಂದ ಮಲ ಹೊರುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಕೆಳಜಾತಿಯ ಜೈಲು ಕೈದಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಭ್ಯಾಸವು ಅಸಂವಿಧಾನಿಕ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ. ಆಗಿನ ಸಿಜೆಐ ಚಂದ್ರಚೂಡ್ (ಈಗ ನಿವೃತ್ತ) ನೇತೃತ್ವದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಪರ್ಡಿವಾಲಾ ಮತ್ತು ಮಿಶ್ರಾ ಅವರನ್ನೊಳಗೊಂಡ ನ್ಯಾಯಪೀಠ, ಜೈಲುಗಳೊಳಗಿನ ಕೈದಿಗಳ ರಿಜಿಸ್ಟರ್ಗಳಲ್ಲಿನ "ಜಾತಿ" ಕಾಲಂ ಮತ್ತು ಜೈಲು ಕೈಪಿಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿನ ಜಾತಿಯ ಯಾವುದೇ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವಂತೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತು.
ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 6 ಎ ಊರ್ಜಿತ: ಐದು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠವು 1955 ರ ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 6 ಎ ಯ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಿಂಧುತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅಸ್ಸಾಂ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು 2019 ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂನಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಗರಿಕರ ನೋಂದಣಿ (ಎನ್ಆರ್ಸಿ) ಗೆ ಇದೇ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ.
ಅದಾನಿ-ಹಿಂಡೆನ್ ಬರ್ಗ್ ವಿವಾದ: ಅದಾನಿ-ಹಿಂಡೆನ್ ಬರ್ಗ್ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಲು ಎಸ್ಐಟಿ ಅಥವಾ ತಜ್ಞರ ತಂಡವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನಿರಾಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಸೆಬಿಯಿಂದ ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿತು. ಸಂಘಟಿತ ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ವರದಿ ಯೋಜನೆ (ಒಸಿಸಿಆರ್ಪಿ) ಮತ್ತು ಹಿಂಡೆನ್ ಬರ್ಗ್ ರಿಸರ್ಚ್ನಂಥ ಮೂರನೇ ಪಕ್ಷದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ವರದಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪುರಾವೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ.
ಲಘು ಸಾರಿಗೆ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಓಡಿಸಲು ಎಲ್ ಎಂವಿ ಪರವಾನಗಿ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅನುಮೋದನೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ: ಲಘು ಮೋಟಾರು ವಾಹನ (ಎಲ್ಎಂವಿ) ಪರವಾನಗಿ ಹೊಂದಿರುವವರು ಒಟ್ಟು ವಾಹನದ ತೂಕ 7,500 ಕೆಜಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದರೆ ಎಲ್ಎಂವಿ ವರ್ಗದ ಸಾರಿಗೆ ವಾಹನವನ್ನು ಓಡಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅನುಮೋದನೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಐದು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠ ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿದೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : 'ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಮನ್ನಣೆ': ರಫಿ, ರಾಜ್ ಕಪೂರ್ ಪಾತ್ರ ಶ್ಲಾಘಿಸಿದ ಪಿಎಂ ಮೋದಿ - MANN KI BAAT
