ಬೆಂಗಳೂರು: ಮೃತರ ಶ್ರಾದ್ಧ ಅಥವಾ ತರ್ಪಣ ಮಾಡದೇ ಹೋದಲ್ಲಿ ಅವರ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿಯೂ ಇದೆ. ಪಿತೃಗಳ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿ ಸಿಗದೇ ಹೋದರೆ ಇದರಿಂದ ಪಿತೃ ದೋಷ ಎದುರಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಮಾತಿದೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಮಸ್ಯೆ ಆಗದಿರಲಿ ಎಂಬ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಜರನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ಅಶ್ವಿನಿ ಮಾಸದಲ್ಲಿ 15 ದಿನಗಳ ಪಿತೃ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಜರಿಗೆ ಶ್ರಾದ್ಧವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಷ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10 ರಿಂದ ಪಿತೃ ಪಕ್ಷ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25 ರವರೆಗೆ ಪಿತೃ ಪಕ್ಷ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಈ 15 ದಿನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟ ಪೂರ್ವಜರು ಭೂಮಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಹಿಂದೂಗಳ ನಂಬಿಕೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಪಿತೃಗಳ ಗೌರವಾರ್ಥ ತರ್ಪಣ, ಪಿಂಡ ಪ್ರದಾನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರಾದ್ಧ, ತರ್ಪಣ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಪೂರ್ವಜರ ಹಸಿವು ಮತ್ತು ಬಾಯಾರಿಕೆಗಳು ತೀರುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದು ನಂಬಿಕೆ. ಪಿತೃಗಳು ಹಸಿವು ಬಾಯಾರಿಕೆಯಿಂದ ಬಳಲಿದರೆ ಅವರ ಕೋಪ ಶಾಪ ಜೀವನ ಪರ್ಯಂತ ನಮ್ಮನ್ನು ಬಾಧಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಜನರಲ್ಲಿದೆ.
ಪಿತೃ ಪಕ್ಷದ ಸಂಪೂರ್ಣ 15 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರಾದ್ಧ, ತರ್ಪಣ ಮತ್ತು ಪಿಂಡ ದಾನದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಜರಿಗೆ ನೀರು ಅರ್ಪಿಸುವುದರಿಂದ ಅವರ ಹಸಿವು ನೀಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಸಂತೋಷವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಮತ್ತು ನಿರ್ಗತಿಕರಿಗೆ ಅನ್ನದಾನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಗೆಗಳಿಗೂ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 15 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ತರ್ಪಣ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ, ನಂತರ ಪಿತೃ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ಮಹಾಲಯ ಅಥವಾ ಸರ್ವ ಪಿತೃ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ಪ್ರತಿಪಾದದಂದು ಶ್ರಾದ್ಧ-ತರ್ಪಣವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.
ಯಾವತ್ತು ಸೂಕ್ತ?; ಪಿತೃ ಪಕ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅದರಲ್ಲೂ ಸರ್ವ ಪ್ರಭು ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ಪೂರ್ವಜರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ. ಬ್ರಹ್ಮಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮೊದಲು ಮನುಷ್ಯನು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯರನ್ನು ಮರಣಾನಂತರ ಗೌರವಿಸಿ, ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಕಾರ, ಮೂರು ತಲೆಮಾರಿನ ಪೂರ್ವಜರ ಆತ್ಮಗಳು ಪಿತೃಲೋಕದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ.
ಇದು ಸ್ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ನಡುವಿನ ಸ್ಥಳವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಯಮನು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆತ್ಮವನ್ನು ಭೂಮಿಯಿಂದ ಪಿತೃಲೋಕಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯುತ್ತಾನೆ. ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸತ್ತಾಗ, ಮೊದಲ ತಲೆಮಾರಿನವರು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಭಗವಂತನ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಪಿತೃಲೋಕದಲ್ಲಿ ಮೂರು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಶ್ರಾದ್ಧ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಪಿತೃ ಪಕ್ಷದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಸೂರ್ಯನು ಕನ್ಯಾರಾಶಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಪಿತೃಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ಕರ್ಣ: ಮಹಾನ್ ದಾನಿ ಕರ್ಣ ಮಹಾಭಾರತ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದಾಗ, ಅವನ ಆತ್ಮವು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ರತ್ನಗಳನ್ನು ಆಹಾರವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅನ್ನ ನೀಡದೇ ಚಿನ್ನ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣವನ್ನು ಕರ್ಣ ಇಂದ್ರನಿಗೆ ಕೇಳಿದ. ಆಗ ಇಂದ್ರನು ಕರ್ಣನಿಗೆ ನೀನು ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಚಿನ್ನವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದೆ, ಆದರೆ ಶ್ರಾದ್ಧದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪೂರ್ವಜರಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.
ಕರ್ಣನು ತನ್ನ ಪೂರ್ವಜರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಅವನು ಎಂದಿಗೂ ಅವರ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಏನನ್ನೂ ದಾನ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಈ ದೋಷ ನಿವಾರಣೆ ಕರ್ಣನಿಗೆ 15 ದಿನಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಭೂಮಿಗೆ ಮರಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವನು ಶ್ರಾದ್ಧವನ್ನು ಮಾಡಿ, ಪೂರ್ವಜರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ನೀರನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದನು. ಈ ಅವಧಿಯನ್ನು ಈಗ ಪಿತೃ ಪಕ್ಷ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ವರ್ಷ ಹೇಗೆ?: ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10ರಿಂದ ಪಿತೃ ಪಕ್ಷ ಆರಂಭವಾಗಲಿದೆ. ಸರ್ವಾರ್ಥ ಸಿದ್ಧಿ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದ ನಡೆಯಲಿದೆ. ದ್ವಿತೀಯಾ ಶ್ರಾದ್ಧದಲ್ಲಿ ಜೈ ಯೋಗ ಇರುತ್ತದೆ. ಪಿತೃ ಪಕ್ಷವು ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಶ್ವಿನ್ ಮಾಸದ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯಂದು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಈ ಅಮವಾಸ್ಯೆಯನ್ನು ಸರ್ವಪಿತೃ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದೂ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10 ರಿಂದ (ನಂದಿಪಿತಾಮಃ ಶ್ರಾದ್ಧ) ಪ್ರತಿಪಾದದ ಶ್ರಾದ್ಧ ಕರ್ಮವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25ರವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲ ಶ್ರಾದ್ಧವು ಪೂರ್ಣಿಮಾದಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನವನ್ನು ಮೊದಲ ಶ್ರಾದ್ಧ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ನಿಧನರಾದ ಪೂರ್ವಜರ ಶ್ರಾದ್ಧವನ್ನು ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೆ.12ರಂದು ಎರಡನೇ ಶ್ರಾದ್ಧ ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಮೂರನೇ ಶ್ರಾದ್ಧ ನಡೆಯಲಿದೆ.
ಸೆ.13ರಂದು ಅಂಗಾರಕ ಸಂಕಷ್ಟಿ ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುವುದು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14ರ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಭರಣಿ ನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಭರಣಿ ಶ್ರಾದ್ಧವನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಗಯಾಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಶ್ರಾದ್ದ ನಡೆಸಿದಂತೆ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸೆ.15ರ ದಿನ ಚಂದ್ರೋದಯ ವ್ಯಾಪಿನಿ ಷಷ್ಠಿ ಉಪವಾಸ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17 ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ವ್ರತ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಸೂರ್ಯನು 10.48ಕ್ಕೆ ಕನ್ಯಾರಾಶಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಎರಡನೇ ದಿನ ಸೂರ್ಯೋದಯದಿಂದ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ಪುಣ್ಯದ ಅವಧಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಜಿವಿತ್ಪುತ್ರಿಕಾ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18ರಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 19ರಂದು, ನವಮಿ ದಿನಾಂಕದಂದು ಜೀವಿತ್ಪುತ್ರಿಕಾ ಉಪವಾಸ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಸೌಭಾಗ್ಯವತಿಯಾಗಿ ಮೃತ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಮಾತೃ ನವಮಿಯ ಶ್ರಾದ್ಧ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 21ರಂದು ಇಂದಿರಾ ಏಕಾದಶಿ ಉಪವಾಸ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇರುತ್ತದೆ.
ಅಧೋಯೋನಿಗೆ ಹೋದ ಪೂರ್ವಜರು ಈ ವ್ರತದಿಂದ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22ರಂದು ಸನ್ಯಾಸಿ ಯತಿ ವೈಷ್ಣವರಿಗೆ ದ್ವಾದಶಿ ಶ್ರಾದ್ಧ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 23ರಂದು, ಮಾಘ ನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾಘ ಶ್ರಾದ್ಧ ಮತ್ತು ಪ್ರದೋಷ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 24 ರಂದು ಶಿವರಾತ್ರಿ ಮಾಸದ ವ್ರತ.
ಚತುರ್ದಶಿ ಶ್ರಾದ್ಧವನ್ನು ಅಜ್ಞಾತ ದಿನಾಂಕದಂದು ಮತ್ತು ಆಯುಧಗಳೊಂದಿಗೆ ಸತ್ತವರ ಏಕೋ ದಿಷ್ಟ ವಿಧಾನದಿಂದ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25ರಂದು ಸ್ನಾನ ದಾನ- ಶ್ರಾದ್ಧ- ತರ್ಪಣ ಮತ್ತು ಪಿತೃ ವಿಸರ್ಜನ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ಸರ್ವಪೈತ್ರಿ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಮಹಾಲಯ ಸಮಾಪ್ತಿಯಾಗಲಿದೆ.
