Green hydrogen ಎಂದರೇನು?: ಅದನ್ನು ಶುದ್ಧ ಇಂಧನ ಎಂದು ಏಕೆ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ?

ನವ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿರುವ G-20 ನಾಯಕರ ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ (ಹಸಿರು ಜಲಜನಕ) ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆಯ ಕುರಿತು ಜಾಗತಿಕ ಸಹಕಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಹಸಿರು ಜಲಜನಕ ಎಂದರೇನು? ಅದರ ಮಹತ್ವವೇನು? ಎಂಬುದರ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ ಇಲ್ಲಿದೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು: ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉತ್ಪಾದನೆಯಂತಹ ಹೆಚ್ಚು ಹೊರಸೂಸುವ ವಲಯಗಳಿಂದ ಇಂಗಾಲವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್(ಹಸಿರು ಜಲಜನಕ) ಅನ್ನು ಶುದ್ಧ ಇಂಧನ ಪರಿಹಾರವೆಂದು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಭಾರತ ನೇತೃತ್ವದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೌರ ಒಕ್ಕೂಟ ಈ ವರ್ಷದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗ್ರೀನ್ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಇನ್ನೋವೇಶನ್ ಸೆಂಟರ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ರಫ್ತಿಗೆ ಭಾರತವೇ $2.3 ಬಿಲಿಯನ್ ಅನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿತು. ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಈ ವಾರ ನಡೆಯಲಿರುವ ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜಿ-20 ನಾಯಕರು ಹಸಿರು ಜಲಜನಕದ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆಯ ಕುರಿತು ಜಾಗತಿಕ ಸಹಕಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.

• India is Betting Big on Green Hydrogen: Bhupinder S Bhalla, Secretary of the Union Ministry of New and Renewable Energy at ICGH-2023 Press Conference
  
  Director (R&D) of Indian Oil Corporation Limited (IOCL), Dr. SSV Ramakumar expressed satisfaction with the conference's… pic.twitter.com/kHn6UvYpDh

  — PIB India (@PIB_India) July 7, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="

  India is Betting Big on Green Hydrogen: Bhupinder S Bhalla, Secretary of the Union Ministry of New and Renewable Energy at ICGH-2023 Press Conference
  
  Director (R&D) of Indian Oil Corporation Limited (IOCL), Dr. SSV Ramakumar expressed satisfaction with the conference's… pic.twitter.com/kHn6UvYpDh

  — PIB India (@PIB_India) July 7, 2023

  ">

  India is Betting Big on Green Hydrogen: Bhupinder S Bhalla, Secretary of the Union Ministry of New and Renewable Energy at ICGH-2023 Press Conference
  
  Director (R&D) of Indian Oil Corporation Limited (IOCL), Dr. SSV Ramakumar expressed satisfaction with the conference's… pic.twitter.com/kHn6UvYpDh

  — PIB India (@PIB_India) July 7, 2023

ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್/ಹಸಿರು ಜಲಜನಕ ಎಂದರೇನು?: ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದಾಗ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಯಂತೆ ಅಗತ್ಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಒಂದು ವಿಧಾನ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಗ್ಯಾಸ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಪೈಪ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ತಲುಪಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ತುಂಬಾ ಸರಳವಾದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ "ಹಸಿರು ಜಲಜನಕವನ್ನು (Green hydrogen) ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ಜಲಜನಕ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಶುದ್ಧ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಹಸಿರು ಜಲಜನಕ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆಯೇ ಹೊರತು ಇದರ ಬಣ್ಣ ಹಸಿರು ಎಂದಲ್ಲ". ಈ ಹಸಿರು ಜಲಜನಕದ ಜತೆಗೆ, ನೀಲಿ ಜಲಜನಕ, ಕಂದು ಅಥವಾ ಕಪ್ಪು ಜಲಜನಕಗಳು ಕೂಡಾ ಇವೆ.

• Indian Renewable Energy Development Agency (IREDA) is committed to enhance financial viability of green hydrogen and green ammonia projects: Chairman and Managing Director, IREDA, at Green Hydrogen Convention 2023
  
  In line with the Government of India's vision as outlined in the… pic.twitter.com/kjcHNTcQ1J

  — PIB India (@PIB_India) August 6, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="

  Indian Renewable Energy Development Agency (IREDA) is committed to enhance financial viability of green hydrogen and green ammonia projects: Chairman and Managing Director, IREDA, at Green Hydrogen Convention 2023
  
  In line with the Government of India's vision as outlined in the… pic.twitter.com/kjcHNTcQ1J

  — PIB India (@PIB_India) August 6, 2023

  ">

  Indian Renewable Energy Development Agency (IREDA) is committed to enhance financial viability of green hydrogen and green ammonia projects: Chairman and Managing Director, IREDA, at Green Hydrogen Convention 2023
  
  In line with the Government of India's vision as outlined in the… pic.twitter.com/kjcHNTcQ1J

  — PIB India (@PIB_India) August 6, 2023

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಸಂಭವಿಸುವ ಅಣುಗಳಲ್ಲಿ ಆ ಅಂಶವನ್ನು ಇತರರಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನೀರು-ಅದರ ರಾಸಾಯನಿಕ ಚಿಹ್ನೆ H20. ಅಂದರೆ ಎರಡು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪರಮಾಣುಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದು ಆಮ್ಲಜನಕ ಪರಮಾಣು. ವಿದ್ಯುದ್ವಿಭಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಆ ಘಟಕ ಪರಮಾಣುಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಬಹುದು.

ಒಂದು ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್​ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ತೈಲವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು ಬಳಸುವರು. ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಇಂಧನಗಳನ್ನು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲವನ್ನು ಬಳಸಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. 'ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್‌ನ ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು 2030ರ ವೇಳೆಗೆ $410 ಶತಕೋಟಿ ತಲುಪುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ಇದು ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ' ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಯಾವುದಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು?:

• ಹಸಿರು ಜಲಜನಕವನ್ನು ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕೆ, ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಮತ್ತು ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಂತಹ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು, ಸಾರಿಗೆ ಇಂಧನವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.
• ಇಂದು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಅನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಬುಧಾಬಿಯಲ್ಲಿನ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ರಿನ್ಯೂವೆಬಲ್ ಎನರ್ಜಿ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ಇಂಧನ ವಿಶ್ಲೇಷಕರಾದ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಬೊಶೆಲ್ ಅವರು ಶುದ್ಧ ಶಕ್ತಿಯ ಪರಿವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಆಶಾವಾದಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸೌರ ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯಂತಹ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬ್ಯಾಟರಿಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ವಾಯುಯಾನ, ಹಡಗು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಇದು ಹೆಚ್ಚು ದಹಿಸಬಲ್ಲದು ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತ ಸಾರಿಗೆಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್‌ಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಮುಖ್ಯ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಮಿತಿಗಳೇನು?: 2050ರ ವೇಳೆಗೆ ನಿವ್ವಳ-ಶೂನ್ಯ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ಎನರ್ಜಿ ಟ್ರಾನ್ಸಿಶನ್ಸ್ ಕಮಿಷನ್ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಹೆಚ್ಚು ತಾಪನದಂತಹ ಚದುರಿದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಮಿತಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ನೇರ ವಿದ್ಯುದೀಕರಣಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಶಕ್ತಿ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಮತ್ತೆ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.

ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ಕ್ಲೈಮೇಟ್ ಆ್ಯಕ್ಷನ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಸದಸ್ಯ ಹಾಗೂ ಇಥಾಕಾದಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ನೆಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ರಾಬರ್ಟ್ ಹೊವಾರ್ತ್, ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ಉದ್ಯಮದ ಲಾಬಿಯಿಂದಾಗಿ ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಭಾಗಶಃ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ಸದಸ್ಯ ಬೋಶೆಲ್ ಅವರು ಈ ವಾದವನ್ನು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಬೇಡಿಕೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅ 100 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್‌ಗಳಿಂದ, 2050 ರ ವೇಳೆಗೆ 550 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್‌ಗಳಿಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 830 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಎನರ್ಜಿ ಏಜೆನ್ಸಿ ಹೇಳಿದೆ. ಈ ಬೂದು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬದಲಿಗೆ- ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಇಂಧನಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಹೈಡ್ರೋಜನ್. ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್‌ಗೆ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಇದೆ ಎಂದು ಬೋಶೆಲ್ ಹೇಳಿದರು.

"ನಾವು ಮಾಡಬೇಕಾದ ಮೊದಲ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಬೂದು ಹೈಡ್ರೋಜನ್‌ಗಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದು. ಬಳಿಕ ನಾವು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಬೇಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಗ್ರೀನ್​ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು, ಹಡಗು ಮತ್ತು ವಾಯುಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ಇಂಧನವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದಯ" ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್​ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ 70 ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್ ಹೂಡಿಕೆ