ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಮಹಾಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರಕ್ತಪಾತಗಳು ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟ ಸೇರಿವೆ. ಆದರೆ, ಇವೆಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಾಲ್ಟ್ ಹಿಟ್ಲರ್ ಆಳ್ವಿಕೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾಜಿಗಳು ಎಸಗಿದ ಕ್ರೌರ್ಯ ಹೇಳತೀರದು. ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳು, ಹತ್ಯಾಕಾಂಡಗಳು ಮತ್ತು ಅನಾಗರಿಕ ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು ನಾಜಿಗಳು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 2ನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಎಲ್ಲ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ದಾಖಲೆ ಮಾಡಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು.
ನ್ಯೂರೆಂಬರ್ಗ್ ವಿಚಾರಣೆಗಳು:
ಹತ್ಯಾಕಾಂಡದ ಅಪರಾಧಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ನಾಜಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಅಪರಾಧಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆಯಲು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರುವ ಉನ್ನತ ಜರ್ಮನ್ ನಾಯಕರನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಜರ್ಮನಿಯ ನ್ಯೂರೆಂಬರ್ಗ್ನಲ್ಲಿರುವ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಿಲಿಟರಿ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನಲ್ (ಐಎಂಟಿ) ಮುಂದೆ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು, 22 ಪ್ರಮುಖ ನಾಜಿ ಅಪರಾಧಿಗಳ ವಿಚಾರಣೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು.
ಜರ್ಮನ್ ಸರ್ಕಾರದ ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ಎಸ್ಎಸ್ನ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ವೈದ್ಯಕೀಯ ವೃತ್ತಿಪರರು ಹಾಗೂ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕೋದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ 12 ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ನ್ಯೂರೆಂಬರ್ಗ್ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿತು. 99 ಪ್ರತಿವಾದಿಗಳನ್ನು ನ್ಯೂರೆಂಬರ್ಗ್ನಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು. 161 ಮಂದಿ ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಗಾದರು ಮತ್ತು 37 ಮಂದಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು.
ಹತ್ಯಾಕಾಂಡದ ಅಪರಾಧಗಳು ಐನ್ಸಾಟ್ಜ್ಗ್ರೂಪೆನ್ ನಾಯಕರ ಯುಎಸ್ ವಿಚಾರಣೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿವಾದಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಆರೋಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಪರಾಧಗಳು ಸಂಭವಿಸಿವೆ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ, ಅವರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಅವರು ಜವಾಬ್ದಾರರು ಎಂದು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು. ನಾಜಿಗಳ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಅಧಿಕಾರ, ಹತ್ಯಾಕಾಂಡಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಾರಣವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಈ ವಿಚಾರಣೆ ವೇಳೆ ಕಾಣೆಯಾಗಿದ್ದನು. ಏಕೆಂದರೆ ಅಡಾಲ್ಫ್ ಹಿಟ್ಲರ್ ಯುದ್ಧದ ಅಂತಿಮ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಶರಣಾಗಿದ್ದ. ಅವನ ಹಲವಾರು ಹತ್ತಿರದ ಸಹಾಯಕರು ಸಹ ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಬಂದ ನೂರಾರು ಜನರು ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆಲವರು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಜರ್ಮನಿಯಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು. ನಾಜಿಗಳ ಮೇಲಿನ ವಿಚಾರಣೆಯು ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆದವು.
ನಾಜಿ-ಬೇಟೆಗಾರ ಸೈಮನ್ ವೈಸೆಂಥಾಲ್ ಎಂಬಾತನು, ಅಡಾಲ್ಫ್ ಐಚ್ಮನ್ ಬಗ್ಗೆ ಯುದ್ಧ ಅಪರಾಧ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದನು. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಯಹೂದಿಗಳ ಗಡಿಪಾರು ಮಾಡಲು ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಹತ್ಯೆಗೆ ತಂತ್ರ ಮುಂತಾದ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆತ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದನು. ಆ ಬಳಿಕ ಐಚ್ಮನ್ನನ್ನು ಇಸ್ರೇಲ್ನಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ತನಿಖೆ ಬಳಿಕ ಐಚ್ಮನ್ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥನೆಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ 1962ರಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು.
ಪ್ರಮುಖ ದಿನಾಂಕಗಳು:
ಆಗಸ್ಟ್ 8, 1945: ಲಂಡನ್ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನಲ್ (ಐಎಂಟಿ) ಚಾರ್ಟರ್ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಅಕ್ಟೋಬರ್ 6, 1945: ಪ್ರಮುಖ ನಾಜಿ ಅಧಿಕಾರಿ 24ನೇ ರಾಬರ್ಟ್ ಎಚ್ ವಿರುದ್ಧ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನಲ್ (ಐಎಂಟಿ)ಯ ನಾಲ್ಕು ಮುಖ್ಯ ಅಭಿಯೋಜಕರು ಯುದ್ಧ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ದೋಷಾರೋಪಣೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.
ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, 1946: ನ್ಯೂರೆಂಬರ್ಗ್ನಲ್ಲಿ ತೀರ್ಪು: 216 ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಅಧಿವೇಶನಗಳ ನಂತರ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, 1946 ರಂದು, 24 ಆರೋಪಿಗಳಲ್ಲಿ 22 ಮಂದಿಯ ತೀರ್ಪನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಿಲಿಟರಿ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ (ಐಎಂಟಿ) ತನ್ನ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.
ಸ್ವಾಧೀನ: ಮೂವರು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರು, ಹಲ್ಮಾರ್ ಶಾಚ್ಟ್, ಫ್ರಾಂಜ್ ವಾನ್ ಪಾಪೆನ್ ಮತ್ತು ಹ್ಯಾನ್ಸ್ ಫ್ರಿಟ್ಜ್.
ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ: ನಾಲ್ವರಿಗೆ 10 ರಿಂದ 20 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಕಾರ್ಲ್ ಡೆನಿಟ್ಜ್, ಬಾಲ್ಡೂರ್ ವಾನ್ ಶಿರಾಚ್, ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಪೀರ್ ಮತ್ತು ಕಾನ್ಸ್ಟಾಂಟಿನ್ ವಾನ್ ನ್ಯೂರಾತ್.
ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ: ರುಡಾಲ್ಫ್ ಹೆಸ್, ವಾಲ್ಥರ್ ಫಂಕ್ ಮತ್ತು ಎರಿಕ್ ರೇಡರ್ ಎಂಬವರಿಗೆ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು.
ಮರಣದಂಡನೆ: ಹನ್ನೆರಡು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು.
ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಮಂದಿ ಹೆಸರು ಇಂತಿವೆ-ಹ್ಯಾನ್ಸ್ ಫ್ರಾಂಕ್, ವಿಲ್ಹೆಲ್ಮ್ ಫ್ರಿಕ್, ಜೂಲಿಯಸ್ ಸ್ಟ್ರೈಚರ್, ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ರೋಸೆನ್ಬರ್ಗ್, ಅರ್ನ್ಸ್ಟ್ ಕಾಲ್ಟೆನ್ಬ್ರನ್ನರ್, ಜೊವಾಕಿಮ್ ವಾನ್ ರಿಬ್ಬನ್ಟ್ರಾಪ್, ಫ್ರಿಟ್ಜ್ ಸಾಕೆಲ್, ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಜೋಡ್ಲ್, ವಿಲ್ಹೆಲ್ಮ್ ಕೀಟೆಲ್ ಮತ್ತು ಆರ್ಥರ್ ಸೆಯೆಸ್-ಇನ್ಕ್ವಾರ್ಟ್ ಅವರನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 16, 1946 ರಂದು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು.
ಗೈರು ಹಾಜರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಬೋರ್ಮನ್ನನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿ ಬಳಿಕ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು. ಹರ್ಮನ್ ಗೋರಿಂಗ್ ಮರಣದಂಡನೆಗೆ ಮುನ್ನ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡನು.