ಗಂಡುಕಲೆ ನಂಬಿದ್ದ ಕರಾವಳಿಯ ಕಲಾವಿದರು ಕೊರೊನಾದಿಂದ ಕಂಗಾಲು

ಲಾಕ್​ಡೌನ್​ನಿಂದಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಜನರಿಗೂ ಕೂಡಾ ಸಂಕಷ್ಟ ಕಾಡಿದೆ. ಕರಾವಳಿಯ ಗಂಡುಕಲೆಯ ಮೇಲೆಯೂ ಕೂಡಾ ಲಾಕ್​ಡೌನ್​ ಕರಿನೆರಳು ಬೀರಿದ್ದು, ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರು ಸಂಕಷ್ಟ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಕಾರವಾರ/ಮಂಗಳೂರು : ರಾಜ್ಯದ ಕರಾವಳಿ ಹಾಗೂ ಮಲೆನಾಡು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಲೆ ಅಂದರೆ ಅದು ಯಕ್ಷಗಾನ.‌ ಅದೇಷ್ಟೊ ಕಲಾವಿದರು ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನೆ ಉಸಿರಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬದುಕು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಇದೀಗ ಮಹಾಮಾರಿ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ಅವರ ಕಲಾಭಿನಯನಕ್ಕೂ ಕೊಳ್ಳಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದು, ಕಲೆಯನ್ನೇ ನಂಬಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದವರ ಬದುಕು ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿದೆ.

ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ರೌದ್ರ ನರ್ತನ ಆರಂಭಿಸಿರುವ ಕೊರೊನಾ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿಯೂ ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚಾಗತೊಡಗಿದೆ. ವೈರಸ್ ಹಾವಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಅದೆಷ್ಟೊ ಜನರು ಒಂದೊತ್ತಿನ ಊಟಕ್ಕೂ ಪರದಾಡುವಂತಾಗಿದೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಕುಟುಂಬಗಳು ಬೀದಿಗೆ ಬಿದ್ದಿವೆ. ಇದೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇದೀಗ ಕಲೆಯನ್ನೆ ಕಾಯಕವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರಿಗೂ ತಟ್ಟಿದೆ. ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಸೇರಿದಂತೆ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅದೆಷ್ಟೊ ಕಲಾವಿದರು ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನೇ ನಂಬಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದು, ಹೊಟ್ಟೆಪಾಡಿಗಾಗಿ ಊರೂರು ಸುತ್ತುತ್ತಿದ್ದವರು ಕೊರೊನಾ ಹಾಗೂ ಲಾಕ್​ಡೌನ್​ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿಯುವಂತಾಗಿದೆ.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳಗಳು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಆರೇಳು ತಿಂಗಳು ಮಾತ್ರ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮಳೆಗಾಲ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಬಳಿಕ ಬೆಂಗಳೂರು, ಮುಂಬೈ ಹೀಗೆ ಹೊರ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಆಟಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ‌. ಆದರೆ ಬಹುತೇಕ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರ ದುಡಿಮೆ ಆರು ತಿಂಗಳು ಮಾತ್ರ. ಇದೆ ದುಡಿಮೆಯನ್ನು ನಂಬಿ ವರ್ಷದುದ್ದಕ್ಕೂ ಬದುಕಬೇಕು.‌ ಆದರೆ ಈ ಬಾರಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳಗಳು ನಡೆಯುವಾಗಲೇ ಕೊರೊನಾ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಿದೆ. ಜನ ಗುಂಪುಗೂಡಬಾರದೆಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕಲೆಯನ್ನೇ ಉಸಿರಾಗಿಸಿಕೊಂಡವರ ಬದುಕಿಗೆ ತಣ್ಣೀರೆರಚಿದಂತಾಗಿದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಕೆಲ ಮೇಳದವರು ಕಲಾವಿದರ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ. ಜನರು ಕೂಡ ಈವರೆಗೆ ತೋರಿದ ಪ್ರೀತಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ತೋರುವ ಭರವಸೆ ಇದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದ, ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ ಬಳಕೂರು ಕೃಷ್ಣಯಾಜಿ.

ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪುರಸ್ಕೃತ ದಿ.ಚಿಟ್ಟಾಣಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಹೆಗಡೆಯವರಂತಹ ಅದೆಷ್ಟೊ ಯಕ್ಷ ದಿಗ್ಗಜರು ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನೇ ಉಸಿರಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಟದ ಯಾವುದೇ ಮೇಳಗಳು ಇಲ್ಲ.‌ ಇದ್ದ ಕೆಲವು ಮೇಳಗಳು ಬಂದ್ ಆಗಿವೆ. ಇದರಿಂದ ಉಡುಪಿ, ಮಂಗಳೂರು ಭಾಗದ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ, ಪೆರ್ಡೂರು, ಡೆರೆ, ಸಿಗಂದೂರು, ಹಾಲಾಡಿ ಇಂತಹ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಲಾವಿದರು ಸೇರಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಕಲೆಯನ್ನು ಹೊರಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವರಿಗೆ ಇದು ಕಲಾಭಿಮಾನದ ಸಂಕೇತವಾದರೇ ಇನ್ನು ಕೆಲವರಿಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನವೇ ಜೀವನಾಧಾರವಾಗಿದೆ.

ಕಾರವಾರ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಮಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರು ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿದ್ದಾರೆ. ನವೆಂಬರ್​ ಮಧ್ಯಭಾಗದಿಂದ ಮೇ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ ನಡೆಯಬೇಕಿದ್ದ ಯಕ್ಷಗಾನಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿವೆ. ಮೇ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಹತ್ತನಾವಧಿಯಂದು(ಪತ್ತನಾಜೆ) ಗೆಜ್ಜೆ ಬಿಚ್ಚುವ ಸೇವೆಯ ಬಳಿಕ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಆದರೆ ಈ ಬಾರಿ ಲಾಕ್​​ಡೌನ್ ಪರಿಣಾಮ ತೆಂಕು, ಬಡಗು ಸೇರಿ 40ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳಗಳನ್ನು ಅವಧಿಗೆ ಮುನ್ನವೇ ರದ್ದಾಗಿವೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ಆದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ ಮಾರ್ಚ್ 18ರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಮೇಳಗಳು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ರದ್ದಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಈಗ ಲಾಕ್​ಡೌನ್​ ಮುಂದುವರೆದ ಕಾರಣದಿಂದ ಮತ್ತೆ ಮೇಳಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ತೆಂಕಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಟೀಲು ಮೇಳವು ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನ ನಿಲ್ಲಿಸಬಾರದೆಂಬ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಜೆ 7ರಿಂದ 8ರವರೆಗೆ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇವರ ಸೇವೆ ಎಂದು ಪ್ರದರ್ಶನ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಮೇ 3ರ ಬಳಿಕವೂ ತಿರುಗಾಟ ನಡೆಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಖಚಿತತೆ ಇಲ್ಲ.

ತೆಂಕಿನ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ, ಹನುಮಗಿರಿ, ಬಪ್ಪನಾಡು, ಸುಂಕದಕಟ್ಟೆ, ಬೆಂಕಿನಾಥೇಶ್ವರ, ಸಸಿಹಿತ್ಲು, ದೇಂತಡ್ಕ, ಮಂಗಳಾದೇವಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಮೇಳಗಳು ತಮ್ಮ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಅರ್ಧಕ್ಕೇ ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಮೇಳಗಳ ತಿರುಗಾಟವಲ್ಲದೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗಾನ-ನಾಟ್ಯ-ವೈಭವ, ತಾಳಮದ್ದಲೆ ಎಲ್ಲವೂ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿವೆ.

ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ಎರಡುವರೆ ಸಾವಿರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರು ಇಂದು ಯಾವುದೇ ದುಡಿಮೆಯಿಲ್ಲದೆ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಇರುವ ಸಂಕಷ್ಟ ಎದುರಾಗಿದೆ. ಹಲವಾರು ಮೇಳಗಳ ಯಜಮಾನರು, ಯಕ್ಷಧ್ರುವ ಪಟ್ಲ ಫೌಂಡೇಷನ್​​​ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪಟ್ಲ ಸತೀಶ್ ಶೆಟ್ಟಿಯವರು ಕಲಾವಿದರ ನೆರವಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಪಟ್ಲ ಫೌಂಡೇಷನ್​​ನಿಂದ ಒಂದೂವರೆ ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ತಿಂಗಳಿಗಾಗುವಷ್ಟು ಪಡಿತರ ಕಿಟ್ ವಿತರಣೆ ಆಗಿದೆ.