ಪುಣೆ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ: ಗೌರಿ ಗಣೇಶ ಹಬ್ಬ ಬಂದ್ರೆ ಸಾಕು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಸಡಗರ. ಎಲ್ಲೆಡೆ ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಟಾಪನೆ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಕೊರೊನಾ ಕಾರಣದಿಂದ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗದಿದ್ದರೂ ಗಣಪನಿಗೆ ನಿಯಮಾನುಸಾರ ಏನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕೋ ಅದನ್ನು ಭಕ್ತರು ನೆರವೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನು ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಐದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗಣಪಗಳನ್ನು ದಶಕಗಳ ಕಲಾದಿಂದಲೂ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಆ ಗಣೇಶೋತ್ಸವದ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ..
ಕಸಬಾ ಗಣಪತಿ: ಕಸಬ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಪುಣೆಯ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಸಬ ಗಣಪತಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ಕಾಲದ್ದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. 1893 ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಣೇಶೋತ್ಸವ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಈ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಮೊದಲ ಗಣಪತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪುಣೆಯ ನಿಮಜ್ಜನ ಮೆರವಣಿಗೆ ಈ ಗಣಪತಿ ಮೂರ್ತಿಯಿಂದಲೇ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.
ತಂಬಡಿ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಗಣಪತಿ: ಕಸಬ ಗಣಪತಿಯಂತೆ, ತಂಬಡಿ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಗಣೇಶೋತ್ಸವ 1893 ರಿಂದ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ತಂಬಡಿ ಜೋಗೇಶ್ವರಿ ಗಣಪನನ್ನೂ ಸಹ ಪುಣೆಯ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಗುರೂಜಿ ತಲೀಂ ಗಣಪಾಣಿ: ಶ್ರೀ ಗುರೂಜಿ ತಲೀಂ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಹಿಂದೂ-ಮುಸ್ಲಿಂ ಐಕ್ಯತೆಯ ಸಂಕೇತವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲೋಕಮಾನ್ಯ ತಿಲಕರು ಗಣೇಶೋತ್ಸವವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು, ಇದನ್ನು ಗಣಪತಿ ತಾಳಿಂನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಭಿಕು ಶಿಂಧೆ, ನಾನಾಸಾಹೇಬ್ ಖಾಸ್ಗಿವಾಲೆ, ಶೇಖ್ ಕಸಮ್ ವಲ್ಲದ್ ಈ ಸೌಹಾರ್ದಯುತ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದವರು.
ತುಳಸಿಬೌಗ್ ಗಣಪತಿ: ಈ ಗಣೇಶೋತ್ಸವವನ್ನು ದಕ್ಷಿತ್ ತುಳಸಿಬಾಗವಾಲೆ 1900 ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಇನ್ನು ಇದನ್ನು ಹಿರಿಯ ಶಿಲ್ಪಿ ಡಿ. ಎಸ್. ಖಟವ್ಕರ್ ಅವರು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಈ ಅಲಂಕರಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ತುಳಸಿಬಾಗ್ ಗಣಪತಿಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಫೈಬರ್ನಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಗಣಪತಿ ವಿಗ್ರಹ ತನ್ನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನೋಟಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.
ಕೇಸರಿ ಗಣಪತಿ: ಕೇಸರಿ ವಾಡದಲ್ಲಿರುವ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಪುಣೆಯ ಕೊನೆಯ ಮತ್ತು ಐದನೆಯ ಗಣಪತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. 1905 ರಿಂದ ತಿಲಕವಾಡದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ಆಚರಣೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಈ ರೀತಿಯ ಗಣಪನನ್ನು ಪೂಜಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಹಾಗೆ ಲೋಕಮಾನ್ಯ ತಿಲಕರು ಗಣಪತಿ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಈ ಗಣಪನ ಬಗ್ಗೆ ಉಪನ್ಯಾಸ ಕೂಡ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು.
ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಭಿನ್ನ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಗಣಪನ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಕೂಡ ಕೊರೊನಾ ಗಣಪ, ವೈದ್ಯ ಗಣಪ, ಯೋಧಗಣಪ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಗಣಪನ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಬಾರಿ ಕೊರೊನಾ ಕಠಿಣ ನಿಯಮದಿಂದಾಗಿ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಭಿನ್ನ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಗಣಪನ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತಿಲ್ಲ.
ಓದಿ: ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಈದ್ಗಾ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ : ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಸುಪ್ರೀಂಗೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ
