ETV Bharat / bharat

ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ನಗದುರಹಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ಭಾರತದ ನೋಟು 100% ಡಿಜಿಟಲಿಕರಣವಾಗುತ್ತಾ? - cashless system in chain

ಚೀನಾದ ಭಿಕ್ಷುಕರು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಕ್ಯೂಆರ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ! ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೊಂದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಿದು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ದೈತ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ಅಲಿಬಾಬಾ (ಚೀನಾದ ಅಮೆಜಾನ್) ಮತ್ತು ಟೆನ್ಸೆಂಟ್ (ಚೀನಾದ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್) ಪಾವತಿ ಗೇಟ್‌ವೇಗಳಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.

competitive-cashless-system
ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ನಗದುರಹಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ
author img

By

Published : Dec 17, 2019, 9:11 PM IST

ನಗದು ರಹಿತ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮತ್ತು ಡೆಬಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳ ಬಳಕೆಯ ಮೂಲಕ ಅಮೆರಿಕ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕರಣಗೊಳಿಸಿತು. ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಜನರು ಡಿಜಿಟಲ್-ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯೂಆರ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅದು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಸೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಗಾಗಿರಬಹುದು, ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕಿಕ್ಕಿರಿದ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಊಟಕ್ಕಾಗಿರಬಹುದು! ಎಲ್ಲ ಪಾವತಿಯೂ ಡಿಟಿಜಲ್‌ ಮೂಲಕವೇ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಅಲ್ಲಿನ ಸುಮಾರು 83 ದಶಲಕ್ಷ ಜನರು ತಮ್ಮ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ಮಾಡಲು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಚೀನಾದ ಭಿಕ್ಷುಕರು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಕ್ಯೂಆರ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೊಂದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಿದು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ದೈತ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ಅಲಿಬಾಬಾ (ಚೀನಾದ ಅಮೆಜಾನ್) ಮತ್ತು ಟೆನ್ಸೆಂಟ್ (ಚೀನಾದ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್) ಪಾವತಿ ಗೇಟ್‌ವೇಗಳಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.

ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಚೀನೀ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾಡಿದ ಪಾವತಿಗಳಿಗೆ ಶೇ.0.5 ರಿಂದ ಶೇ.0.6ರಷ್ಟು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದರೆ, ಮೊಬೈಲ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಪಾವತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಶೇ.0.1ರಷ್ಟು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಶುಲ್ಕವಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಅಲಿಪೇ (ಅಲಿಬಾಬಾ) ಮತ್ತು ವೀಚಾಟ್‌ಪೇ (ಟೆನ್ಸೆಂಟ್) ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ 8 12.8 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಚೀನಾ ಇಂದು ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಚ್ಚರಿ ಇಲ್ಲ.

ಆಫ್ರಿಕಾಕ್ಕೆ ವರದಾನ

ಚೀನಾ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ನಗದುರಹಿತ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪಾವತಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ವಿರಳವಾಗಿವೆ. ಇಂದು ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ, ಚೀನಾ ತಂದಿರುವ ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದಾಗಿ 4 ಜಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು, ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್‌ಗಳು, ಮೊಬೈಲ್ ಪಾವತಿಗಳು ವಿಪರೀತವಾಗಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಈ ವರ್ಷದ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು, ಏಕೀಕೃತ ಪಾವತಿ ಇಂಟರ್ಫೇಸ್ (ಯುಪಿಐ) ಪಾವತಿಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸಿವೆ. ಗೂಗಲ್ ಪೇ, ಫೋನ್‌ಪೇ ಮತ್ತು ಭೀಮ್‌ನೊಂದಿಗಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು (38.10%) ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ, ನಂತರದ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ (12.50%) ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ (10.22%) ನಗರಗಳು ಇವೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರು ಮೂಲದ ಪಾವತಿ ಗೇಟ್‌ವೇ - ‘ರೇಜರ್‌ಪೇ’ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ.

ಅಲಿಬಾಬಾ ಮತ್ತು ವೀಚಾಟ್ ಪೇ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಈ ಎರಡು ಮೊಬೈಲ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳು ಇನ್ನೂ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಆಯಾ ಬಳಕೆದಾರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅಮೆರಿಕ ಮೂಲದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣ ಕಂಪನಿ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್, ಮೂಲ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ 2020 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಡಿಜಿಟಲ್-ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ ‘ಲಿಬ್ರಾ’ವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಯೋಚಿಸಿದೆ.

'ಲಿಬ್ರಾ'ಗೆ ಸಮನಾಗಿ, ಚೀನಾ ತನ್ನ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮೂಲಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಇದೇ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದೆ, ಬಹುಶಃ ಕರೆನ್ಸಿ 2020 ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಕರೆನ್ಸಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಷದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಂಡವಾಳೀಕರಣದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಅಗ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎನಿಸಿರುವ ಜೆಪಿ ಮೋರ್ಗಾನ್ ಚೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪನಿ(ಜೆಪಿಎಂ), ತನ್ನದೇ ಆದ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ‘ಕಾಯಿನ್‌’ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಜಿಗಿದಿದೆ! ಈ ಕರೆನ್ಸಿ ಬ್ಲಾಕ್ ಚೈನ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆದಾರರು ಮಿಂಚಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

'ಲಿಬ್ರಾ' ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ?

ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಚೀನಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಿರುವಾಗ, ಲಿಬ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಲಯ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿನ ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಲಿಬ್ರಾ ಒಂದು ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ. ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗಳಾಗಿವೆ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗಳಾಗಿರಬಾರದು !!. ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಯಾವುದೇ ಶುಲ್ಕವಿಲ್ಲದೆ ವಿಶ್ವದ ಯಾವುದೇ ಮೂಲೆಯಿಂದ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ವರ್ಗಾಯಿಸಬಹುದು.

ಲಿಬ್ರಾ ಮೌಲ್ಯವು ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ಬಿಟ್‌ಕಾಯಿನ್‌ನಷ್ಟು ಏರಿಳಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಡಾಲರ್ ಏರಿಳಿತ, ಯೂರೋ ಮತ್ತು ಯೆನ್ ಅನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಯಾರಾದರೂ ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದಾಗ, ಅದರ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಡಾಲರ್, ಯೆನ್ ಮತ್ತು ಯುರೋಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಜಮಾ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಠೇವಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಬಡ್ಡಿಯೂ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಡಾಲರ್ ಮತ್ತು ಯುರೋಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, 'ಕ್ಯಾಲಿಬ್ರಾ' ಎಂಬ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ವಿನಿಮಯ ದರವನ್ನು ಪಾವತಿಸುತ್ತದೆ.

ಲಿಬ್ರಾ ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಲಾಭರಹಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲಿಬ್ರಾ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಾಗ, ಯಾವುದೇ ಕಂಪನಿಯು ಈ ಡಿಜಿಟಲ್ ನಾಣ್ಯದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಫೇಸ್‌ಬುಕ್, ಅದರ ಮೆಸೆಂಜರ್ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ವಾಟ್ಸಾಪ್ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ 270 ದಶಲಕ್ಷ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ, ಅದು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಾವತಿಸಲು, ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಸಾಲ ನೀಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಪೇ ಅನ್ನು ಮೊದಲು ಪಾವತಿ ಸೇವೆಗಳ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ವಾಟ್ಸಾಪ್, ಇನ್‌ಸ್ಟಾಗ್ರಾಮ್ ಮತ್ತು ಮೆಸೆಂಜರ್ ಮೂಲಕವೂ ಪಾವತಿ ಮಾಡಬಹುದು. ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. 100 ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಲಿಬ್ರಾ ಸಮುದಾಯದ ಸದಸ್ಯರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜೆಪಿ ಮೋರ್ಗಾನ್ ಚೇಸ್ ಸಹ ಸಂಘಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ಆದರೆ ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಜೆಪಿಎಂ ಕಾಯಿನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ತಂದಿದೆ.

ಲಿಬ್ರಾ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ವಿಮುಖರಾಗುವುದು ಮಾಸ್ಟರ್‌ಕಾರ್ಡ್, ವೀಸಾ, ಪೇಪಾಲ್ ಮತ್ತು ಇಬೇಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಹೊಡೆತವಾಗಿದೆ. ಉಬರ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪಾಟಿಫೈ ಲಿಬ್ರಾ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಗ್ಯಾಂಗ್‌ಗಳು ಮಾದಕವಸ್ತು ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತರು ಅಕ್ರಮ ಹಣವನ್ನು ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸಬಹುದೆಂಬ ಅನುಮಾನಗಳಿವೆ. ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ಇದೆ. ಈ ಭಯದಿಂದಲೇ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿ ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಯುರೋಪಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ ಲಿಬ್ರಾ ಬದಲಿಗೆ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಮೂಲಕ ಸರಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ. ಅಂತಹ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ 2020 ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಿಬ್ರಾ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿಲ್ಲ.

ಡಾಲರ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ

ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಚೀನಾ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೀಸಲು ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಡಾಲರ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವು ತುಂಬಾ ಬಿಗಿಯಾದರೆ ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಬಹುದು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಏಷ್ಯಾ, ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕದಂತಹ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಡಾಲರ್‌ನಿಂದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೀನೀ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ಬದಲಾಗಬಹುದು.

ಅಂದ ಹಾಗೆ, ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ, 5 ಜಿ ಸೇವೆಗಳ ಪರಿಚಯ, ಹೈಟೆಕ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ಪರ್ಧೆಯು ಈಗ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲಿದೆ. ಚೀನಾದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಎಚ್ಚರಿಸಿದೆ, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಡಾಲರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್ ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಅನುಮತಿಸದಿದ್ದರೆ, ಫೇಸ್ಬುಕ್ ತನ್ನ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಆಫ್ರಿಕಾ, ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ 72% ಗ್ರಾಹಕ ವಹಿವಾಟು ಇನ್ನೂ ನಗದು ರೂಪದಲ್ಲಿದೆ. ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಪ್ರವೇಶದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಇನ್ನೂ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಬದಲಾಗಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ತಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಹಿವಾಟು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಪ್ರಗತಿ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2015 ರಲ್ಲಿ 22.4 ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಚೀನಾ 2017 ರಲ್ಲಿ ತಲಾ ನಗದು ವಹಿವಾಟು 96.7 ಎಂದು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.

ನಗದು ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರ ಸರ್ಕಾರ 2016ರಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ನೋಟುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದರೂ, ಕಳೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನಗದು ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರಸ್ತುತ, 10 ಮಿಲಿಯನ್ ಭಾರತೀಯರು ಯುಪಿಐ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 50 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಧಿಕಾರಿ ದಿಲೀಪ್ ಅಸ್ಬೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಪೇಟಿಎಂ ಈಗಾಗಲೇ ಅಲಿಬಾಬಾ ಗ್ರೂಪ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಮೂಲಕ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ.

ರತನ್ ಟಾಟಾ ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಪೇಟಿಎಂನಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೀನಾ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ವಹಿವಾಟು, ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಖಾಸಗಿ ಪಾವತಿ ಗೇಟ್‌ವೇಗಳೊಂದಿಗೆ ದೇಶೀಯ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಾದ ಬಿಎಚ್‌ಐಎಂನೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಭಾರತದ 130 ಕೋಟಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಗದು ರಹಿತ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು ಭಾರತವು ಕಠಿಣ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಜೆಯಶಾಲಿಯಾಗಿ ಹೊರಬರಬೇಕು. ಮುಂಬರುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರ್ಥಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿಯದಂತೆ ದೇಶ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು. ಭಾರತ ಇದನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಂತೆ, ತನ್ನ ಭೀಮ್ ಯುಪಿಐ ಮೂಲಕ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಶೀದಿ ಮತ್ತು ಪಾವತಿ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಡೆದ ಸಿಂಗಾಪುರ್ ಫಿನ್‌ಟೆಕ್ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪಾವತಿ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸಲಾಯಿತು.

ಭಾರತವು ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ

ನಗದು ರಹಿತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯತ್ತ ಭಾರತ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಿದೆ. ಅಲಿಪೇ ಮತ್ತು ವೀಚಾಟ್‌ಪೇ ಎರಡು ಪಾವತಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದು, ಚೀನಾದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದರೆ, ಭಾರತವು ಗೂಗಲ್ ಪೇ, ಅಮೆಜಾನ್ ಪೇ ಮತ್ತು ಪೇಟಿಎಂನಂತಹ 87 ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಚೀನಾದಂತಲ್ಲದೆ, ಮುಂಬರುವ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಹಣಕಾಸು ಸೇವಾ ಪೂರೈಕೆದಾರರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಕಾಶಗಳಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳು 2015 ರಿಂದ ಐದು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೇಮೆಂಟ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ (ಎನ್‌ಸಿಪಿಐ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಯುಪಿಐ ತ್ವರಿತ ಮೊಬೈಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಶಕ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಯುಪಿಐ ವಿವಿಧ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಪಾವತಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಲಿಂಕ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಇನ್ನೂ, ಜಾಗತಿಕ ನಗದುರಹಿತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಬೇಕಾದರೆ, ನಗದುರಹಿತ ಪಾವತಿಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಇನ್ನೂ ಬಹಳ ದೂರ ಸಾಗಬೇಕಿದೆ !!

ನಗದು ರಹಿತ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮತ್ತು ಡೆಬಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳ ಬಳಕೆಯ ಮೂಲಕ ಅಮೆರಿಕ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕರಣಗೊಳಿಸಿತು. ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಜನರು ಡಿಜಿಟಲ್-ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯೂಆರ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅದು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಸೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಗಾಗಿರಬಹುದು, ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕಿಕ್ಕಿರಿದ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಊಟಕ್ಕಾಗಿರಬಹುದು! ಎಲ್ಲ ಪಾವತಿಯೂ ಡಿಟಿಜಲ್‌ ಮೂಲಕವೇ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಅಲ್ಲಿನ ಸುಮಾರು 83 ದಶಲಕ್ಷ ಜನರು ತಮ್ಮ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ಮಾಡಲು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಚೀನಾದ ಭಿಕ್ಷುಕರು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಕ್ಯೂಆರ್ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೊಂದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಿದು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ದೈತ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ಅಲಿಬಾಬಾ (ಚೀನಾದ ಅಮೆಜಾನ್) ಮತ್ತು ಟೆನ್ಸೆಂಟ್ (ಚೀನಾದ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್) ಪಾವತಿ ಗೇಟ್‌ವೇಗಳಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.

ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಚೀನೀ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾಡಿದ ಪಾವತಿಗಳಿಗೆ ಶೇ.0.5 ರಿಂದ ಶೇ.0.6ರಷ್ಟು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದರೆ, ಮೊಬೈಲ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಪಾವತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಶೇ.0.1ರಷ್ಟು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಶುಲ್ಕವಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಅಲಿಪೇ (ಅಲಿಬಾಬಾ) ಮತ್ತು ವೀಚಾಟ್‌ಪೇ (ಟೆನ್ಸೆಂಟ್) ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ 8 12.8 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಚೀನಾ ಇಂದು ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಚ್ಚರಿ ಇಲ್ಲ.

ಆಫ್ರಿಕಾಕ್ಕೆ ವರದಾನ

ಚೀನಾ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ನಗದುರಹಿತ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪಾವತಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ವಿರಳವಾಗಿವೆ. ಇಂದು ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ, ಚೀನಾ ತಂದಿರುವ ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದಾಗಿ 4 ಜಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು, ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್‌ಗಳು, ಮೊಬೈಲ್ ಪಾವತಿಗಳು ವಿಪರೀತವಾಗಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಈ ವರ್ಷದ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು, ಏಕೀಕೃತ ಪಾವತಿ ಇಂಟರ್ಫೇಸ್ (ಯುಪಿಐ) ಪಾವತಿಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸಿವೆ. ಗೂಗಲ್ ಪೇ, ಫೋನ್‌ಪೇ ಮತ್ತು ಭೀಮ್‌ನೊಂದಿಗಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು (38.10%) ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ, ನಂತರದ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ (12.50%) ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ (10.22%) ನಗರಗಳು ಇವೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರು ಮೂಲದ ಪಾವತಿ ಗೇಟ್‌ವೇ - ‘ರೇಜರ್‌ಪೇ’ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ.

ಅಲಿಬಾಬಾ ಮತ್ತು ವೀಚಾಟ್ ಪೇ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಈ ಎರಡು ಮೊಬೈಲ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳು ಇನ್ನೂ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಆಯಾ ಬಳಕೆದಾರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅಮೆರಿಕ ಮೂಲದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣ ಕಂಪನಿ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್, ಮೂಲ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ 2020 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಡಿಜಿಟಲ್-ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ ‘ಲಿಬ್ರಾ’ವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಯೋಚಿಸಿದೆ.

'ಲಿಬ್ರಾ'ಗೆ ಸಮನಾಗಿ, ಚೀನಾ ತನ್ನ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮೂಲಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಇದೇ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದೆ, ಬಹುಶಃ ಕರೆನ್ಸಿ 2020 ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಕರೆನ್ಸಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಷದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಂಡವಾಳೀಕರಣದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಅಗ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎನಿಸಿರುವ ಜೆಪಿ ಮೋರ್ಗಾನ್ ಚೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪನಿ(ಜೆಪಿಎಂ), ತನ್ನದೇ ಆದ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ‘ಕಾಯಿನ್‌’ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಜಿಗಿದಿದೆ! ಈ ಕರೆನ್ಸಿ ಬ್ಲಾಕ್ ಚೈನ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆದಾರರು ಮಿಂಚಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

'ಲಿಬ್ರಾ' ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ?

ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಚೀನಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಿರುವಾಗ, ಲಿಬ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಲಯ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿನ ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಲಿಬ್ರಾ ಒಂದು ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ. ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗಳಾಗಿವೆ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗಳಾಗಿರಬಾರದು !!. ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಯಾವುದೇ ಶುಲ್ಕವಿಲ್ಲದೆ ವಿಶ್ವದ ಯಾವುದೇ ಮೂಲೆಯಿಂದ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ವರ್ಗಾಯಿಸಬಹುದು.

ಲಿಬ್ರಾ ಮೌಲ್ಯವು ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ಬಿಟ್‌ಕಾಯಿನ್‌ನಷ್ಟು ಏರಿಳಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಡಾಲರ್ ಏರಿಳಿತ, ಯೂರೋ ಮತ್ತು ಯೆನ್ ಅನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಯಾರಾದರೂ ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದಾಗ, ಅದರ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಡಾಲರ್, ಯೆನ್ ಮತ್ತು ಯುರೋಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಜಮಾ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಠೇವಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಬಡ್ಡಿಯೂ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಡಾಲರ್ ಮತ್ತು ಯುರೋಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, 'ಕ್ಯಾಲಿಬ್ರಾ' ಎಂಬ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ವಿನಿಮಯ ದರವನ್ನು ಪಾವತಿಸುತ್ತದೆ.

ಲಿಬ್ರಾ ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಲಾಭರಹಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲಿಬ್ರಾ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಾಗ, ಯಾವುದೇ ಕಂಪನಿಯು ಈ ಡಿಜಿಟಲ್ ನಾಣ್ಯದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಫೇಸ್‌ಬುಕ್, ಅದರ ಮೆಸೆಂಜರ್ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ವಾಟ್ಸಾಪ್ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ 270 ದಶಲಕ್ಷ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ, ಅದು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಾವತಿಸಲು, ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಸಾಲ ನೀಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಪೇ ಅನ್ನು ಮೊದಲು ಪಾವತಿ ಸೇವೆಗಳ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ವಾಟ್ಸಾಪ್, ಇನ್‌ಸ್ಟಾಗ್ರಾಮ್ ಮತ್ತು ಮೆಸೆಂಜರ್ ಮೂಲಕವೂ ಪಾವತಿ ಮಾಡಬಹುದು. ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. 100 ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಲಿಬ್ರಾ ಸಮುದಾಯದ ಸದಸ್ಯರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜೆಪಿ ಮೋರ್ಗಾನ್ ಚೇಸ್ ಸಹ ಸಂಘಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ಆದರೆ ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಜೆಪಿಎಂ ಕಾಯಿನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ತಂದಿದೆ.

ಲಿಬ್ರಾ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ವಿಮುಖರಾಗುವುದು ಮಾಸ್ಟರ್‌ಕಾರ್ಡ್, ವೀಸಾ, ಪೇಪಾಲ್ ಮತ್ತು ಇಬೇಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಹೊಡೆತವಾಗಿದೆ. ಉಬರ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪಾಟಿಫೈ ಲಿಬ್ರಾ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಗ್ಯಾಂಗ್‌ಗಳು ಮಾದಕವಸ್ತು ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತರು ಅಕ್ರಮ ಹಣವನ್ನು ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸಬಹುದೆಂಬ ಅನುಮಾನಗಳಿವೆ. ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ಇದೆ. ಈ ಭಯದಿಂದಲೇ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿ ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಯುರೋಪಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ ಲಿಬ್ರಾ ಬದಲಿಗೆ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಮೂಲಕ ಸರಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ. ಅಂತಹ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ 2020 ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಿಬ್ರಾ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿಲ್ಲ.

ಡಾಲರ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ

ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಚೀನಾ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೀಸಲು ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಡಾಲರ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವು ತುಂಬಾ ಬಿಗಿಯಾದರೆ ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಬಹುದು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಏಷ್ಯಾ, ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕದಂತಹ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಡಾಲರ್‌ನಿಂದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೀನೀ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ಬದಲಾಗಬಹುದು.

ಅಂದ ಹಾಗೆ, ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ, 5 ಜಿ ಸೇವೆಗಳ ಪರಿಚಯ, ಹೈಟೆಕ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ಪರ್ಧೆಯು ಈಗ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲಿದೆ. ಚೀನಾದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಎಚ್ಚರಿಸಿದೆ, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಡಾಲರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್ ಲಿಬ್ರಾವನ್ನು ಅನುಮತಿಸದಿದ್ದರೆ, ಫೇಸ್ಬುಕ್ ತನ್ನ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಆಫ್ರಿಕಾ, ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ 72% ಗ್ರಾಹಕ ವಹಿವಾಟು ಇನ್ನೂ ನಗದು ರೂಪದಲ್ಲಿದೆ. ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಪ್ರವೇಶದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಇನ್ನೂ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಬದಲಾಗಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ತಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಹಿವಾಟು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಪ್ರಗತಿ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2015 ರಲ್ಲಿ 22.4 ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಚೀನಾ 2017 ರಲ್ಲಿ ತಲಾ ನಗದು ವಹಿವಾಟು 96.7 ಎಂದು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.

ನಗದು ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರ ಸರ್ಕಾರ 2016ರಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ನೋಟುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದರೂ, ಕಳೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನಗದು ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರಸ್ತುತ, 10 ಮಿಲಿಯನ್ ಭಾರತೀಯರು ಯುಪಿಐ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 50 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಧಿಕಾರಿ ದಿಲೀಪ್ ಅಸ್ಬೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಪೇಟಿಎಂ ಈಗಾಗಲೇ ಅಲಿಬಾಬಾ ಗ್ರೂಪ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಮೂಲಕ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ.

ರತನ್ ಟಾಟಾ ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಪೇಟಿಎಂನಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೀನಾ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ವಹಿವಾಟು, ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಖಾಸಗಿ ಪಾವತಿ ಗೇಟ್‌ವೇಗಳೊಂದಿಗೆ ದೇಶೀಯ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಾದ ಬಿಎಚ್‌ಐಎಂನೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಭಾರತದ 130 ಕೋಟಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಗದು ರಹಿತ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು ಭಾರತವು ಕಠಿಣ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಜೆಯಶಾಲಿಯಾಗಿ ಹೊರಬರಬೇಕು. ಮುಂಬರುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರ್ಥಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿಯದಂತೆ ದೇಶ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು. ಭಾರತ ಇದನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಂತೆ, ತನ್ನ ಭೀಮ್ ಯುಪಿಐ ಮೂಲಕ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಶೀದಿ ಮತ್ತು ಪಾವತಿ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಡೆದ ಸಿಂಗಾಪುರ್ ಫಿನ್‌ಟೆಕ್ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪಾವತಿ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸಲಾಯಿತು.

ಭಾರತವು ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ

ನಗದು ರಹಿತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯತ್ತ ಭಾರತ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಿದೆ. ಅಲಿಪೇ ಮತ್ತು ವೀಚಾಟ್‌ಪೇ ಎರಡು ಪಾವತಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದು, ಚೀನಾದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದರೆ, ಭಾರತವು ಗೂಗಲ್ ಪೇ, ಅಮೆಜಾನ್ ಪೇ ಮತ್ತು ಪೇಟಿಎಂನಂತಹ 87 ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಚೀನಾದಂತಲ್ಲದೆ, ಮುಂಬರುವ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಹಣಕಾಸು ಸೇವಾ ಪೂರೈಕೆದಾರರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಕಾಶಗಳಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳು 2015 ರಿಂದ ಐದು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೇಮೆಂಟ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ (ಎನ್‌ಸಿಪಿಐ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಯುಪಿಐ ತ್ವರಿತ ಮೊಬೈಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಶಕ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಯುಪಿಐ ವಿವಿಧ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಪಾವತಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಲಿಂಕ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಇನ್ನೂ, ಜಾಗತಿಕ ನಗದುರಹಿತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಬೇಕಾದರೆ, ನಗದುರಹಿತ ಪಾವತಿಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಇನ್ನೂ ಬಹಳ ದೂರ ಸಾಗಬೇಕಿದೆ !!


Please Publish it & provide Link
ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.