ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಂಬುದು ಯಾರೋ ಕೊಡುವುದಲ್ಲ, ನಾವೇ ಪಡೆಯುವುದು. ನಿಮ್ಮ ರಕ್ತವನ್ನು ನನಗೆ ಕೊಡಿ, ನಾನು ನಿಮಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ತಂದು ಕೊಡುತ್ತೇನೆ. ಒಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಕಾರಣ ಓರ್ವ ಸಾಯಬಹುದು. ಆದರೆ, ಮುಂದೆ ಆತನ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಸಾವಿರಾರು ಮಂದಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ನಮ್ಮ ರಕ್ತ ಹರಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ. ನಮ್ಮ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯ. ಸ್ವಂತ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಶೋಷಣೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಹೋರಾಡುವ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ನಮಗಿರಬೇಕು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಬಲಿದಾನ ಮಾಡಿದವರನ್ನು ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಕೆಚ್ಚೆದೆಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು. ಐಎನ್ಎ ಸೇನೆ ಕಟ್ಟಿ ಅಂಡಮಾನ್, ನಿಕೋಬಾರ್ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಿದವರು ನೇತಾಜಿ.
ಇಂದು ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರ 125 ನೇ ಜನ್ಮದಿನ. ಮಹಾನ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಮತ್ತು ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ಫೌಜ್ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ‘ಪರಾಕ್ರಮ ದಿನ’ವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಲು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ನೇತಾಜಿಯ ಜನ್ಮದಿನ ಜನವರಿ 23 ರಂದು ಶೌರ್ಯದ ದಿನವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯ ತಿಳಿಸಿದೆ.
ನೇತಾಜಿ ಶಿಕ್ಷಣ: 1902 ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಕಟಕ್ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಶಾಲೆಗೆ (ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಟೀವರ್ಟ್ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ) ಸೇರಿದರು. ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಸ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್
ಅವರು 1913 ರಲ್ಲಿ ಮೆಟ್ರಿಕ್ಯುಲೇಷನ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದರು. ಬಳಿಕ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದರು. ಆದರೆ, ಭಾರತ ವಿರೋಧಿ ಟೀಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಓಟೆನ್ ಮೇಲೆ ಹಲ್ಲೆ ನಡೆಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಲೇಜು ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ ಅವರನ್ನು ಹೊರಹಾಕಿತು. ನಂತರ ಅವರು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ಕಾಟಿಷ್ ಚರ್ಚ್ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು 1918 ರಲ್ಲಿ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಿ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು.
ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರು 1919 ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಅವರು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಫಿಟ್ಜ್ವಿಲಿಯಮ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಬಳಿಕ ಐಸಿಎಸ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ನಾಲ್ಕನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದರು. ಆದರೆ, ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಇಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ. 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 1921 ರಂದು ತಮ್ಮ ನಾಗರಿಕ ಸೇವಾ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು. ಬಳಿಕ ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ‘ಸ್ವರಾಜ್’ ಪತ್ರಿಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಬಂಗಾಳ ಪ್ರಾಂತ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿಯ ಪ್ರಚಾರದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನಲ್ಲಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್: ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರಾದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಜವಾಹರ್ ಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅವರು ಪ್ರಮುಖ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನಲ್ಲಿ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದ ಅವರು 1938 ರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು, ಆದರೆ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಹೈಕಮಾಂಡ್ನೊಂದಿಗಿನ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ನಂತರ ಅವರನ್ನು ಉಚ್ಛಾಟಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಅಹಿಂಸಾ ವಿಧಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಡಳಿತಗಾರರ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಲು ಬಯಸಿದ್ದರು.
ಹೊರಗಿನ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅವರು 2 ನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆಯಲು ಸೈನಿಕರನ್ನು ಹೊರಗಿನಿಂದ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೆಹರೂ "ಸುಭಾಷ್ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಕರೆತಂದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ, ನಾನು ಖಡ್ಗವನ್ನು ಹಿಡಿದು ಅವನನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.
ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ಫೌಜ್ ರಚನೆ: ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಸಹಾಯ ನೀಡುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು.
ಆಕ್ಸಿಸ್ ಶಕ್ತಿಗಳು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಜರ್ಮನಿ) ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರಿಗೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಇತರ ಸಹಾಯವನ್ನು ನೀಡುವ ಭರವಸೆ ನೀಡಿತು. ಈ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಜಪಾನ್ ಮತ್ತೊಂದು ಬಲವಾದ ವಿಶ್ವಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಏಷ್ಯಾದ ಡಚ್, ಫ್ರೆಂಚ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಪ್ರಮುಖ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ನೇತಾಜಿ ಬೋಸ್ ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ ಜೊತೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.
1943 ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಕೀಲ್ ಕಾಲುವೆಯ ಬಳಿಯ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಕೊನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ನೋಡಲಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾವಿರಾರು ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿ, ಶತ್ರು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ನೀರಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು. ಅವರು ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್, ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ, ಮಡಗಾಸ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಸಾಗರದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅವರು ಜಪಾನಿನ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಯನ್ನು ತಲುಪಲು ರಬ್ಬರ್ ಡಿಂಗಿಯಲ್ಲಿ 400 ಮೈಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು. ಅದು ಅವರನ್ನು ಟೋಕಿಯೊಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಿತು. ಅವರನ್ನು ಜಪಾನ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸಲಾಯಿತು. ಸಿಂಗಾಪುರ ಮತ್ತು ಇತರ ಪೂರ್ವ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು 40,000 ಸೈನಿಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಮಹಾನ್ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ರಾಶ್ ಬಿಹಾರಿ ಬೋಸ್ ಅವರು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿದರು. ರಾಶ್ ಬಿಹಾರಿ ಅವರನ್ನು ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು. ನೇತಾಜಿ ಬೋಸ್ ಇದನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೈನ್ಯ (ಐಎನ್ಎ) ಎಂದು ಕರೆದರು ಮತ್ತು "ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ಫೌಜ್" ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 21, 1943 ರಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಐಎನ್ಎ ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ವರಾಜ್ ಮತ್ತು ಶಹೀದ್ ದ್ವೀಪಗಳು ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸರ್ಕಾರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.
ಕೊಹಿಮಾ ಮತ್ತು ಇಂಫಾಲ್ ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನ್ಯವು ಜಪಾನಿಯರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿತು. ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸರ್ಕಾರದ ಗುರಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಕಳೆದುಹೋಯಿತು. ಜುಲೈ 6, 1944 ರಂದು, ಸಿಂಗಾಪುರದ ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ರೇಡಿಯೊ ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, ಬೋಸ್ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯನ್ನು "ರಾಷ್ಟ್ರದ ಪಿತಾಮಹ" ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸಿದರು. ಜಪಾನಿನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ತೈವಾನ್ನಲ್ಲಿ ಸುಭಾಸ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರಿದ್ದ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತಕ್ಕೀಡಾದ ನಂತರ ಆಗಸ್ಟ್ 18, 1945 ರಂದು ನಿಧನರಾದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ನೇತಾಜಿಯ ‘ಕಣ್ಮರೆ’ ರಹಸ್ಯ: ಆಗಸ್ಟ್ 18 ಅನ್ನು ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರ ಮರಣದ ದಿನವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವರು 1945 ರ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದಿಂದ ಬದುಕುಳಿದರು ಮತ್ತು ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದವರೆಗೆ ತಲೆಮರೆಸಿಕೊಂಡರು ಎಂದು ಹಲವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.
ಆದರೆ ಅವರ ಸಾವಿನ ಸುತ್ತ ಸಾಕಷ್ಟು ಊಹಾಪೋಹಗಳಿವೆ. ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಮೋಸಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಸುರಕ್ಷಿತ ಸ್ಥಳವನ್ನು ತಲುಪಲು ಇದು ನೇತಾಜಿ ಸ್ವತಃ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ತಂತ್ರ ಎಂದು ಹಲವರು ನಂಬಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ನೆಹರೂ ಮತ್ತು ಗಾಂಧಿ ಅವರ ದ್ರೋಹದಿಂದ ಸೋವಿಯತ್ ಗುಲಾಗ್ನಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ.