ન્યુઝ ડેસ્ક: લગભગ 90 ટકા પુખ્ત ધૂમ્રપાન કરનારાઓએ કિશોરાવસ્થામાં આ આદત શરૂ કરી (Addiction in adolescence) હતી અને વ્યસન કરવાની યોજના નહોતી કરી. કિશોરવયના ધૂમ્રપાનને જે ખતરનાક બનાવે છે તે એ છે કે, મોટાભાગના કિશોરો શારીરિક અને માનસિક રીતે ધૂમ્રપાનના વ્યસની (physically and mentally addicted to smoking) છે. કિશોરાવસ્થામાં તમાકુનું સેવન શરુ કરતા પહેલા એક્સપોઝરથી ટૂંકા ગાળામાં 'ત્વરિત નિર્ભરતા' થઈ જાય છે.
આ પણ વાંચો: How safe is RO water: ROનું પાણી સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક, સુપ્રીમ કોર્ટે પણ લાદ્યો પ્રતિબંધ
ઊંઘનો અભાવ છે કારણ: સંશોધનના બહુવિધ ભાગો અનુસાર, અંદાજિત 5 ટકાથી 25 ટકા ભારતીય કિશોરો તમાકુનો ઉપયોગ કરે છે અથવા ભૂતકાળમાં તેનો ઉપયોગ કરી ચુકયા છે. ધૂમ્રપાન રહિત તમાકુનો સામાન્ય રીતે ઓછો ઉપયોગ થતો હોવા છતાં, ભારતમાં 13 થી 15 વર્ષની વયના કિશોરોમાં તેના ઉપયોગના ઊંચા દરો (teenager smoking hazards) નોંધાયા છે. નિકોટિન એક્સપોઝર કિશોરોના મગજના વિકાસ પર કાયમી અસર કરી શકે છે. યુવાન ધૂમ્રપાન કરનારાઓ તેમના બિન-ધુમ્રપાન સમકક્ષોની સરખામણીમાં માનસિક બિમારીઓ માટે વધુ સંવેદનશીલ હોય છે. ગભરાટ ભર્યા હુમલાઓ, મેનિક ડિપ્રેસિવ ડિસઓર્ડર, ચિંતા ડિસઓર્ડર, ક્રોનિક તણાવ અને ઊંઘનો અભાવ અને કેટલાક કિશોરો ક્લોસ્ટ્રોફોબિયા અને ઍગોરાફોબિયાના ઊંડા લક્ષણો પણ દર્શાવે છે.
નિકોટિન શરીરમાં પ્રવેશે છે: તમાકુના વપરાશકારો દ્વારા ટાંકવામાં આવેલા સૌથી સામાન્ય કારણો પૈકી એક એવી માન્યતા છે કે, ધૂમ્રપાન તણાવ ઘટાડે છે. આ સાચું છે કારણ કે, જ્યારે નિકોટિન શરીરમાં પ્રવેશે છે ત્યારે તણાવના સ્તરમાં સરળતા રહે છે. જો કે, આ લાગણી ખૂબ જ અલ્પજીવી છે અને તે તમાકુ પર નિર્ભરતા તરફ દોરી જાય છે. ઉપરાંત, ધૂમ્રપાન કરનારાઓમાં COVID સિક્વેલ વધુ ખરાબ જોવા મળી હતી. ટીન સ્મોકિંગથી શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, સહનશક્તિનો અભાવ, ફેફસાંની વૃદ્ધિમાં ઘટાડો અને કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર ડેમેજ, ડાયાબિટીસ, મૌખિક સમસ્યાઓ અને કેન્સર જેવા શારીરિક પડકારોનો મોટો સોદો (big deal of physical challenges like cancer) પણ થાય છે.
આ પણ વાંચો: Capitol Hill violence : અમેરિકાના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ પર લાગ્યો આ આરોપ
આ પરિબળો કિશોરાવસ્થાના ધૂમ્રપાનમાં આપે છે ફાળો: પેરેંટલ ધૂમ્રપાન, કૌટુંબિક પૃષ્ઠભૂમિ, વ્યક્તિત્વ વિકારની સમસ્યાઓ, ધૂમ્રપાન કરતા ભાઈ-બહેનો, પીઅર દબાણ, શિક્ષણવિદો, નિમ્ન આત્મસન્માન, જોખમી વર્તન, જીવનશૈલી, તણાવ, આત્મસન્માન, એસ્કેપ મિકેનિઝમ, ગેરમાર્ગે દોરેલી માન્યતાઓ અને પ્રદર્શનમાં વૃદ્ધિ એ કેટલાક સામાન્ય કારણો છે. આજના કિશોરો વચ્ચે સંબોધવા માટે. તો તેના વિશે શું કરી શકાય? અહીં કેટલીક બાબતો છે જે માતાપિતાએ ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ:
- એક સારું ઉદાહરણ બનો:
મોટાભાગે ધૂમ્રપાન કરતા કિશોરો માતાપિતાથી પ્રભાવિત થાય છે. તેઓ તેમના વડીલોનું અનુકરણ કરે છે. માતા-પિતા તરીકે, એક સારું ઉદાહરણ સેટ કરવું અને સીધા રોલ મોડેલ બનવું હિતાવહ છે. તમારા કિશોરોની સામે ધૂમ્રપાન કરશો નહીં. જો જરૂરી હોય તો, જાતે ધૂમ્રપાન છોડો. જો છોડવું મુશ્કેલ હોય તો તમારા કિશોરને સમજાવો કે તમે તમારા ધૂમ્રપાનથી કેટલા નાખુશ છો, તે છોડવું કેટલું મુશ્કેલ છે અને જ્યાં સુધી તમે સારા માટે ધૂમ્રપાન બંધ ન કરો ત્યાં સુધી તમે પ્રયાસ કરવાનું ચાલુ રાખશો.
- માનસિકતા સમજો:
કિશોરો સામાન્ય રીતે સાથીઓના દબાણને કારણે ધૂમ્રપાન કરે છે અથવા નિવેદન આપે છે. આ તેમની સ્વતંત્રતાની ઘોષણા કરવાની તેમની રીત છે. ઉપરાંત, તેઓ ચોક્કસ જૂથમાં ફિટ થવા માટે ધૂમ્રપાન કરે છે. કેવી રીતે સિગારેટ ઉત્પાદકો જાહેરાતો દ્વારા ધૂમ્રપાન વિશે એક સરસ દંતકથા બનાવે છે તેના પર તમારા કિશોરો સાથે વાતચીત કરો.
- એ મંત્ર નથી:
તમારા બાળકને ના કહેવાનું શીખવો. તેમને કહો કે સાથીઓના દબાણને વશ ન થવું. તમારા કિશોરને સિગારેટનો ઇનકાર કરવા માટે જરૂરી સાધનો આપો. કઠિન સામાજિક પરિસ્થિતિઓને કેવી રીતે હેન્ડલ કરવી તે રિહર્સલ કરો. "ના આભાર. હું ધૂમ્રપાન કરતો નથી."
- ધૂમ્રપાનનો ખર્ચ:
માત્ર શારીરિક અને માનસિક સમસ્યાઓનું કારણ નથી, ધૂમ્રપાન ખિસ્સા પર પણ ભારે છે. તમારા કિશોર સાથે વાત કરો અને તેને સમજાવો કે, ધૂમ્રપાન પર વેડફાઇ જતા નાણાનો ઉપયોગ યોગ્ય વસ્તુ પર કેવી રીતે કરી શકાય.
- ભવિષ્યનો વિચાર કરો:
સામાન્ય રીતે, કિશોરો વર્તમાનમાં જીવે છે. તેઓ ત્વરિત પ્રસન્નતામાં માને છે. તેમની સાથે ધૂમ્રપાનની લાંબા ગાળાની અસરો વિશે વાત કરો. પ્રિયજનો, મિત્રો, પડોશીઓ અથવા સેલિબ્રિટીઓનો ઉપયોગ કરો જેમને તમાકુ સંબંધિત બિમારીઓ થઈ છે કારણ કે, તમાકુના ઉપયોગથી થતા નુકસાનના વાસ્તવિક જીવનમાં ઉદાહરણો છે.
- ધૂમ્રપાન વિરોધી ઝુંબેશ સાથે તમારી જાતને સાંકળો:
સ્થાનિક અને શાળા પ્રાયોજિત ધૂમ્રપાન નિવારણ ઝુંબેશમાં ભાગ લઈને ધૂમ્રપાન વિરોધી ઝુંબેશનો ભાગ બનો. જાહેર સ્થળોને ધૂમ્રપાન મુક્ત બનાવવા અને તમાકુ ઉત્પાદનો પર કર વધારવાના પ્રયાસોને સમર્થન આપો. આ ઉપરાંત, વિવિધ હેલ્પલાઈન અને એપ્સ છે જે, કિશોર નશામુક્તિ માં મદદ કરે છે.
