ભાઇ અને બહેનના પવિત્ર સંબંધનો પર્વ એટલે રક્ષાબંધન. માત્ર ગુજરાત જ નહીં પરંતુ દેશભરમાં આ તહેવારને ભાઇ-બહેન ખૂબ જ ખુશી અને હર્ષોલ્લાસ સાથે ઊજવે છે. જેમાં, બહેન ગમે તેવી કપરી પરિસ્થિતિ હોય, ગમે તેવા કપરા સંજોગો હોય અને ગમે તેટલો દૂર ભાઈ કેમ ન હોય તો પણ પોતાના ભાઈના ઘરે જઈ તેની કલાઈ રાખડી બાંધે છે અને તેની આરતી ઉતારે છે. તેનું મોં મીઠું કરાવી તેને લાંબા આયુષ્ય અને સિદ્ધિપ્રાપ્તિ માટે ભગવાનને પ્રાર્થના કરે છે તો ભાઈ પણ યથાશક્તિ પોતાની બહેનને મદદ કરે છે અને જીવનભર તેની રક્ષા કરવાનું વચન આપતો હોય છે.
બનાસકાંઠા જિલ્લાના થરાદમાં એવી કેટલીક બહેનો છે કે જેઓ આ પવિત્ર પર્વની ઉજવણી નથી કરી શકતી કારણ કે તેઓને દેશની સરહદો નડે છે. જી હા, ભારત પાકિસ્તાનની સરહદો આ ભાઈ બહેનને મળતા રોકે છે. આ પવિત્ર સંબંધનો પર્વ રક્ષાબંધનને ઉજવતા સરહદો નડી રહી છે. કારણ કે, 1971માં જ્યારે ભારત પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થયું ત્યારે કેટલાક પરિવારો બે ભાગમાં વહેંચાઈ ગયા હતા. જેમાં કેટલાક પરિવારો પોતાના ભાઈ કે માતા-પિતાથી છૂટા પડી ભારતમાં આવી ગયા હતા અને કેટલાક પરિવારો પાકિસ્તાનમાં રહી ગયા હતા.
1971 પછી ભારતમાં આવ્યા બાદ હજુ સુધી આવા પરિવારોને પાકિસ્તાન જવા માટે કોઈપણ પ્રકારના વિઝા મળતા નથી. જેના કારણે જે લોકો ભારતમાં આવીને વસવાટ કર્યો છે. તેઓ પાકિસ્તાનમાં વસતા પોતાના સંબંધીઓને મળી શકતા નથી. બનાસકાંઠાના થરાદના શિવનગર વિસ્તારમાં આવા ૨૦૦ જેટલા પરિવારો છે. જેમના ભાઈ-બહેન કે માતા-પિતા પાકિસ્તાનમાં રહેતા હોય અને તેઓ અહીં આવે છે. પરંતુ, દર વર્ષે રક્ષાબંધનના દિવસે આવી બહેનો પોતાના ભાઈને રાખડી નથી બાંધી શક્તિ તેનો વસવસો કરે છે.
આ છે જીવાબેન ભૂરાલાલ પુરોહિત. જેમનો જન્મ ૭૬ વર્ષ પહેલા પાકિસ્તાનના ડુંગરી ગામમાં થયો હતો. 2 બહેન અને 3 ભાઈના પરિવારમાં તેઓ સૌથી મોટા છે. 1971ના યુદ્ધ સમયે પોતે તેમના પતિ અને સાસુ-સસરા હિન્દુસ્તાનમાં આવી ગયા હતા અને બાકી તેમના ભાઈ-બહેનો અને માતા-પિતા સહીતનો પરિવાર પાકિસ્તાનમાં રહે છે. પરંતુ, ભારતમાં આવ્યા બાદ હજુ સુધી એક પણ વાર તેઓ પોતાના માતા-પિતાને કે ભાઈ બહેનને મળી શક્યા નથી માતા પિતાનું અવસાન થયું તો પણ તેઓ ત્યાં છેલ્લી ઘડીએ ચહેરો પણ જોવા જઇ શક્યા ન હતા. આજે તેમના ભાઈઓનો ચહેરો કેવો છે. ભત્રીજાઓ કેવા દેખાય છે. તે પણ જોઈ શકતા નથી. દર વર્ષે રક્ષાબંધનના દિવસે ભાઈની ખુબ જ યાદ આવે છે. પરંતુ, તેઓ મળી શકતા નથી તેનો વસવસો કર્યા કરે છે.
અહીં માત્ર એક બે નહીં પરંતુ 200 જેટલા પરિવારોના સંબંધીઓ પાકિસ્તાનમાં રહે છે. વળી માંડ પરિવારનું ગુજરાન ચલાવતા લોકો બે બે ત્રણ ત્રણ ધક્કા દિલ્હી ના ખાય તો કદાચ વિઝા મળે અને તે પણ કોઈ નક્કી નહીં જેથી લોકો વિઝા મેળવવા માટે પ્રયાસ પણ કરતા નથી.
